Οι πλούσιοι έγιναν πλουσιότεροι και αυτοί που ανήκαν στη λεγόμενη μεσαία τάξη έκαναν βουτιά στο κενό. Ο χάρτης του παγκόσμιου ιδιωτικού πλούτου, με αδικίες και μη, αποτυπώνει με τον πλέον ειλικρινή τρόπο την κατάσταση της πραγματικής οικονομίας.
Η περιουσία των υπερπλούσιων νοικοκυριών παγκοσμίως αυξήθηκε κατά 14%, αγγίζοντας πλέον τα 152 τρισ. δολάρια, αύξηση που αποδίδεται κυρίως στην άνοδο του χρηματιστηρίου. Πρωτιά καταγράφει ο ιδιωτικός πλούτος στην περιοχή Ασίας – Ειρηνικού, με αύξηση κατά 31%, στα 37 τρισ. δολάρια. Αυτή είναι η εικόνα που περιγράφει η έκθεση της Boston Consulting Group, που λαμβάνει υπόψη τον πλούτο από ρευστό, καταθέσεις, μετοχές και άλλα περιουσιακά στοιχεία που έχουν στην κατοχή τους τα νοικοκυριά. Δεν περιλαμβάνονται οι επιχειρήσεις, τα είδη πολυτελείας και τα ακίνητα.
Κινητήρια δύναμη για την άνοδο στην Ασία είναι η Κίνα, με την περιουσία των νοικοκυριών των εκατομμυριούχων να ανέρχεται πλέον στα 2.400.000 δολάρια. Οι οικονομίες της Ασίας, συγκεκριμένα, οδηγούν την κούρσα της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης και τα νοικοκυριά σε αυτή την περιφέρεια έχουν ευνοηθεί. Ο ιδιωτικός πλούτος στην Κίνα αυξήθηκε κατά 49% μέσα στο 2013. «Με αυτόν τον ρυθμό η περιοχή αναμένεται να ξεπεράσει τη δυτική Ευρώπη ως η δεύτερη πιο πλούσια περιφέρεια το 2014 και τη βόρεια Αμερική ως η πλουσιότερη το 2018» αναφέρει η έκθεση. Το 2018 ο ιδιωτικός πλούτος στην περιοχή της Ασίας – Ειρηνικού αναμένεται να αγγίξει τα 61 τρισ. δολάρια.
Το 2012 στην Κίνα η περιουσία των εκατομμυριούχων νοικοκυριών (σε αμερικανικά δολάρια) ανερχόταν στα 1.500.000 και το 2013 σε 2.400.000. Παγκόσμια, ο αντίστοιχος αριθμός ήταν 13.700.000 το 2012 και 16.300.000 το 2013. Η Κίνα ξεπέρασε ως προς τον ιδιωτικό πλούτο τη Γερμανία και την Ιαπωνία την περασμένη πενταετία και ακολουθεί πλέον στη δεύτερη θέση τις ΗΠΑ. Η συνολική περιουσία, 22 τρισ. Δολαρίων, των Κινέζων αναμένεται να αυξηθεί περισσότερο από 80%, δηλ. σε 40 τρισ. δολάρια το 2018, ενώ η περιουσία των Αμερικανών μπορεί να αυξηθεί την ίδια περίοδο στα 54 από 46 τρισ. δολάρια, σύμφωνα με τη μελέτη της BCG.
Πολλοί από τους Κινέζους κροίσους ανήκουν στους «αδιάφθορους» του κομμουνιστικού κόμματος, που μετρούν καταθέσεις εκατομμυρίων ευρώ. Οπως ο Γουάνγκ Ζιανλίν του ομίλου DalianWandaGroup, που διαθέτει περιουσία που υπολογίζεται σε 10,3 δισ. δολ και ήταν ο άνθρωπος που εξαγόρασε την αμερικανική αλυσίδα κινηματογράφων AMCEntertainmentHoldings. Σύμφωνα με μια ανάλυση της «WSJ» με βάση την έκθεση της εταιρίας ερευνών Hurun, 160 από τους 1.024 πλουσιότερους Κινέζους, με περιουσία 221 δισ. δολ., έχουν έδρα στο Λαϊκό Εθνικό Κογκρέσο.
Στις χώρες – πέραν της Κίνας – που σημειώνουν ταχείς ρυθμούς αύξησης των ιδιωτικών περιουσιών περιλαμβάνονται η Ινδία, που πιθανόν να διπλασιάσει τον ιδιωτικό πλούτο της στα 5 τρισ. δολάρια το 2018, και η Ρωσία, όπου ο πλούτος μπορεί να αυξηθεί πάνω από 80%, σε 4 τρισ. δολάρια. Ο αριθμός των υπερπλουσίων Ρώσων αυξήθηκε εντυπωσιακά. Η Ρωσία είναι πλέον η χώρα των κροίσων, με 536 υπερπλούσια νοικοκυριά, που το καθένα αξίζει περί τα 100.000.000 δολάρια. Η Ρωσία είναι πλέον στην πέμπτη θέση, καθώς τα νοικοκυριά της με περιουσία άνω του 1.000.000 δολαρίων αυξήθηκαν κατά 18,5%, στα 213.000. Στη λίστα των υπερπλούσιων νοικοκυριών πρώτες είναι οι ΗΠΑ με 4.754 νοικοκυριά, δεύτερη η Βρετανία με 1.044, τρίτη η Κίνα με 983 και ακολουθεί η Ρωσία.
Η βόρεια Αμερική, η δυτική Ευρώπη και η Ιαπωνία αναμένεται να σημειώσουν την επόμενη πενταετία χαμηλότερους ρυθμούς αύξησης από την εκτιμώμενη μέση παγκόσμια άνοδο 5,4% του πλούτου.
«Σχεδόν σε όλες τις χώρες η αύξηση του ιδιωτικού πλούτου συντελέστηκε από την ανάκαμψη των χρηματιστηρίων, που ξεκίνησε το δεύτερο μισό του 2012» ανέφερε η εταιρία στην έκθεσή της. «Αυτές οι επιδόσεις ήταν αποτέλεσμα της σχετικής οικονομικής σταθερότητας στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες και των ενδείξεων για ανάκαμψη σε ορισμένες χώρες, όπως οι Ιρλανδία, Ισπανία και Πορτογαλία» προσθέτει.
Οι πλέον ωφελημένοι
Σύμφωνα με την έκθεση για τον ιδιωτικό πλούτο:
Βόρεια Αμερική: Ανοδος κατά 15,6%, στα 50,3 τρισ. Δολ.
Δυτική Ευρώπη: Ανοδος κατά 5,2%, στα 37,9 τρισ. δολ.
Ανατολική Ευρώπη: Ανοδος κατά 17,2%, στα 2,7 τρισ. δολ.
Λατινική Αμερική: Ανοδος κατά 11,1%, στα 3,9 τρισ. δολ.
Μέση Ανατολή: Ανοδος κατά 11,6%, στα 5,2 τρισ. δολ.
Τεράστια διεύρυνση ανισοτήτων στις ΗΠΑ, στη Γαλλία, στον Καναδά και στην Αυστρία
Ομως η αύξηση του ιδιωτικού πλούτου σε καιρό κρίσης δεν μεταφράζεται βέβαια και σε αύξηση του πλούτου γενικώς. Δηλαδή αφορά και πάλι αυτό το υπερπλούσιο 1%, για το οποίο έχει γίνει πολύς λόγος στην Αμερική αλλά και στην Ευρώπη. Την ώρα, λοιπόν, που κάποιοι πλουτίζουν και μάλιστα πολύ, κάποιοι άλλοι φτωχαίνουν εξίσου πολύ. Ανθρωποι που ανήκουν στη μεσαία τάξη ή ό,τι απέμεινε από αυτή. Εκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης σημειώνει ότι σε ορισμένες πλούσιες χώρες, όπως στις ΗΠΑ, στη Γαλλία, στον Καναδά ή στην Αυστρία, η διεύρυνση των ανισοτήτων τα τελευταία 30 χρόνια οδήγησε στη συρρίκνωση της μεσαίας τάξης. Η έκθεση του ΟΟΣΑ, που τιτλοφορείται «Για μια ανάπτυξη χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς», υπενθυμίζει ότι από την αρχή της δεκαετίας του ’80 τα οφέλη της ανάπτυξης επιμερίστηκαν άνισα μεταξύ των πιο υψηλών εισοδημάτων. Το 2010 στις χώρες του ΟΟΣΑ το μέσο εισόδημα του 10% των πιο πλούσιων ήταν κατά 9,5 φορές υψηλότερο από εκείνο του 10% των φτωχότερων κατοίκων.
Πριν από 25 χρόνια το εισόδημά τους ήταν επτά φορές υψηλότερο. Αυτή η διεύρυνση των ανισοτήτων προκάλεσε τη συρρίκνωση της μεσαίας τάξης σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Αυστραλία, ο Καναδάς και η Γαλλία, καθώς το εισόδημά της μειώθηκε με το πέρασμα του χρόνου. Ως μεσαία τάξη νοείται το τμήμα του πληθυσμού μεταξύ του 20% των πλουσιότερων και του 20% των φτωχότερων κατοίκων. Σε ορισμένες περιπτώσεις το φαινόμενο της συρρίκνωσης της μεσαίας τάξης συνοδεύτηκε από «σημαντική αύξηση» των πλουσίων, όπως για παράδειγμα στην Ελβετία και στη Δανία. Αντιθέτως, η ανάπτυξη στις αναδυόμενες ή αναπτυσσόμενες χώρες είχε ως αποτέλεσμα τη διεύρυνση της μεσαίας τάξης, δηλαδή των ανθρώπων που κερδίζουν καθημερινά μεταξύ 10 δολαρίων – 100 δολαρίων. Ωστόσο, αυτή η μεσαία τάξη παραμένει ιδιαίτερα ευπαθής. Στην Αφρική, 300.000.000 άνθρωποι, που θεωρείται ότι ανήκουν στη μεσαία τάξη, κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν ξανά συνθήκες ακραίας φτώχειας στην περίπτωση θανάτου ενός μέλους της οικογένειάς τους ή αν παρουσιαστεί κάποια κρίση.
Στέλλα Θεοδώρου
Μ.Η.Τ. 232120