Σχεδόν 200 σελίδες του πολυνομοσχεδίου που βρίσκεται στη Βουλή από προχθές αφορούν το νέο καθεστώς προμηθειών του Δημοσίου και κρατικών συμβάσεων. Στόχος είναι να αυξηθεί ο έλεγχος, να ενισχυθούν η δημοσιότητα και η διαφάνεια και να απλοποιηθεί η διαδικασία προκήρυξης, επιλογής αναδόχου και ανάθεσης. Προβλέπεται ότι μέσω του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ) οι φορείς του Δημοσίου θα προωθούν κάθε διαγωνισμό άνω των 60.000 ευρώ (πλην ΦΠΑ) και ότι κάθε φορέας δεν θα μπορεί να προκηρύσσει διαγωνισμό όποτε θέλει χωρίς να παρουσιάζει πλάνο με τις ανάγκες του. Ολες οι προκηρύξεις πρέπει να καταχωρούνται στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ) ώστε να έχουν πρόσβαση οι πολίτες και οι ενδιαφερόμενοι.
Το πολυνομοσχέδιο προβλέπει ότι θα υπάρχουν δύο εθνικές Κεντρικές Αρχές Προμηθειών (η Γενική Διεύθυνση Κρατικών Προμηθειών της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου του υπουργείου Ανάπτυξης και η Επιτροπή Προμηθειών Υγείας του υπουργείου Υγείας) οι οποίες θα προκηρύσσουν ενιαίους διαγωνισμούς για προϊόντα και υπηρεσίες που καλύπτουν τις ανάγκες πολλών υπηρεσιών. Για παράδειγμα, η Γενική Διεύθυνση Κρατικών Προμηθειών μπορεί να προκηρύξει διαγωνισμό για τις ανάγκες των υπουργείων σε χαρτί.
Περιλαμβάνονται οι διάφοροι τρόποι που μπορεί να ακολουθήσει το Δημόσιο για την προμήθεια αγαθών ή υπηρεσιών (διαγωνισμοί, συμφωνίες-πλαίσιο, ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, ανταγωνιστικός διάλογος κ.λπ.). Προβλέπονται ελάχιστα χρονικά περιθώρια (π.χ. 52 ημέρες) από τη δημοσίευση μιας προκήρυξης ως την κατάθεση προσφορών ώστε να περιοριστεί η δραστηριότητα των τρωκτικών. Περιλαμβάνονται, επίσης, αυστηροί κανόνες για τη σχέση μεταξύ στελεχών του δημόσιου οργανισμού που προκηρύσσει έναν διαγωνισμό και των υποψήφιων αναδόχων. Για παράδειγμα, θεωρείται «σύγκρουση συμφερόντων» αν ένας υποψήφιος είναι σύζυγος ή συγγενής «εξ αίματος ή εξ αγχιστείας, κατ’ ευθεία μεν γραμμή απεριορίστως, εκ πλαγίου δε έως και τέταρτου βαθμού» με υπάλληλο ή μέλος διοίκησης κρατικού οργανισμού.
Τουλάχιστον πέντε
Ειδικά για τις κλειστές διαδικασίες (όταν καλείται συγκεκριμένος αριθμός υποψηφίων και δεν γίνεται ανοιχτός διαγωνισμός, στον οποίον μπορούν να συμμετάσχουν όσοι καλύπτουν συγκεκριμένες απαιτήσεις) προβλέπεται ότι μια κρατική υπηρεσία είναι υποχρεωμένη να καλέσει τουλάχιστον πέντε υποψηφίους. Στη διαδικασία διαπραγμάτευσης κατόπιν δημοσίευσης προκήρυξης και στη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου ο ελάχιστος αριθμός είναι τρεις.
Συγκεκριμένα όρια προβλέπονται και για το παράβολο που πρέπει να καταθέσει ένας υποψήφιος σε διαγωνισμό που προσφεύγει στη Δικαιοσύνη επειδή θεωρεί ότι αδικήθηκε. Απλοποιείται, επίσης, η διαδικασία της προσφυγής και ορίζεται αρμόδιο δικαστήριο. Για την κατάθεση ασφαλιστικών μέτρων ένας υποψήφιος πληρώνει παράβολο το οποίο μπορεί να είναι ανάλογο με τον προϋπολογισμό της υπό ανάθεση σύμβασης (χωρίς τον ΦΠΑ). Δεν μπορεί το κατώτατο όριο να είναι μικρότερο των 200 ευρώ και το ανώτατο να υπερβαίνει τα 50.000 ευρώ. Σε περίπτωση ποσοστιαίου υπολογισμού του παραβόλου, δεν πρέπει να υπερβαίνει το 1% επί της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης.
Φώτης Κόλλιας
Μ.Η.Τ. 232120