Ετος μαζικής φυγής προς τη συνταξιοδότηση μπορεί να χαρακτηριστεί το 2014 και για τον δημόσιο, μετά τον ιδιωτικό τομέα, όπου τα πρόσφατα στοιχεία του ΙΚΑ κατέγραψαν 35.000 νέους συνταξιούχους σε ένα μόνο τρίμηνο (Ιούνιος, Ιούλιος, Αύγουστος). Οι διοικήσεις των ασφαλιστικών ταμείων εκτιμούν ότι η «έξοδος» χιλιάδων εργαζομένων που βρίσκονται κοντά στην αποχώρηση θα κορυφωθεί τους τελευταίους μήνες του έτους. Ηδη μόνο στον κλάδο των εκπαιδευτικών παρατηρείται αύξηση κατά 20% στις συνταξιοδοτήσεις σε σχέση με πέρυσι και έπεται και συνέχεια. Αστάθμητος παράγοντας είναι οι εργαζόμενοι στα Σώματα Ασφαλείας και στις Ενοπλες Δυνάμεις, καθώς οι αλλαγές που αποφασίστηκαν και ψηφίστηκαν στο πρόσφατο πολυνομοσχέδιο επηρεάζουν τα επικουρικά τους ταμεία και τα ταμεία καταβολής εφάπαξ και είναι πιθανό να τους οδηγήσουν μαζικά στην αποχώρηση. Από την άλλη πλευρά, το πρόβλημα της ανεργίας και η τεράστια δυσκολία που υπάρχει στην εύρεση εργασίας ωθούν χιλιάδες ιδιωτικούς υπαλλήλους να επιλέξουν τον δρόμο της πρόωρης συνταξιοδότησης για να βρουν ένα πενιχρό εισόδημα για το μέλλον τους. Η υψηλή μακροχρόνια ανεργία που χτυπάει κυρίως όσους βρίσκονται κοντά στην ηλικία συνταξιοδότησης ωθεί τους ασφαλισμένους στη λύση της πρόωρης εξόδου.
Ηδη τα ασφαλιστικά ταμεία έχουν επιβαρυνθεί πάρα πολύ από τις αθρόες συνταξιοδοτήσεις που πραγματοποιήθηκαν το διάστημα από το 2010 έως και το 2013. Στην έκθεση για το Ασφαλιστικό που έχει ετοιμάσει το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), και η οποία έχει ήδη δοθεί στην ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, περιγράφεται η αύξηση στον αριθμό των νέων συνταξιούχων. Πιο συγκεκριμένα, την περίοδο 2010-2013 βγήκαν στη σύνταξη 860.613 νέοι συνταξιούχοι. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν συγκεντρώσει οι τεχνοκράτες του ΚΕΠΕ, φαίνεται ότι από αυτή την τεράστια «δεξαμενή» νέων συνταξιούχων, τα 285.969 άτομα προστέθηκαν στους συνταξιούχους του ΙΚΑ. Από το Δημόσιο συνταξιοδοτήθηκαν την ίδια περίοδο άλλοι 233.970 υπάλληλοι. Το κύμα της πρόωρης συνταξιοδότησης έχει συμπαρασύρει και τον ΟΑΕΕ, καθώς το ίδιο χρονικό διάστημα αυξήθηκαν οι νέοι συνταξιούχοι έμποροι, βιοτέχνες και καταστηματάρχες κατά 113.103 άτομα.
Τα στοιχεία είναι ενδεικτικά και άκρως ανησυχητικά για τα οικονομικά των Ταμείων. Γιατί μπορεί η καθυστέρηση στην έκδοση των συνταξιοδοτικών αποφάσεων να δίνει κάποια… ανάσα στο σύστημα, μειώνει όμως τα έσοδα των Ταμείων, αυξάνοντας παράλληλα το κρυφό έλλειμμα που ήδη υπολογίζεται σε 4 δισ. ευρώ.
Οπως επισημαίνεται στην έκθεση του ΚΕΠΕ, η αύξηση στον αριθμό των νέων συνταξιούχων από το 2010 και μετά οφείλεται σε κάποιον βαθμό στην ύφεση της οικονομίας που ωθεί σε μείωση της απασχόλησης. Ωστόσο, η ψήφιση των νέων νόμων του Ασφαλιστικού το καλοκαίρι του 2010, που αύξησαν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης και εξίσωσαν αυτά μεταξύ ανδρών και γυναικών στο Δημόσιο, φαίνεται ότι δημιούργησε φόβους εγκλωβισμού στην εργασία όσων είχαν θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης και εξώθησε αρκετούς ασφαλισμένους στο Δημόσιο και στο ΙΚΑ προς την οριστική έξοδο από την απασχόληση.
Είναι εντυπωσιακό ότι ο αριθμός των νέων συνταξιούχων γυναικών σχεδόν διπλασιάστηκε μεταξύ 2009 και 2012 και από 57.000 εκτοξεύτηκε στις 98.000. Για τους άνδρες οι αντίστοιχες νέες συντάξεις ήταν 95.000 το 2009 και 142.000 το 2011 – αύξηση κοντά στο 50%.
Η εκτόξευση από το 2009 και μετά
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, εντυπωσιακή είναι η αύξηση του αριθμού των νέων συνταξιοδοτήσεων του Δημοσίου από το 2009 στο 2010 και από το 2010 στο 2011, κυρίως λόγω του μέτρου της προσυνταξιοδοτικής διαθεσιμότητας που εφαρμόστηκε τον Νοέμβριο του 2011. Αποτέλεσμα της εφαρμογής του συγκεκριμένου μέτρου ήταν να εξωθηθούν σε σύνταξη όσοι είχαν τουλάχιστον 33 έτη συντάξιμης εργασίας και βρίσκονταν σε ηλικία 53 ετών. Αν και στόχος του μέτρου ήταν η μείωση των δαπανών του Δημοσίου για αμοιβές, λαμβάνοντας υπόψη την εφαρμογή του νέου ενιαίου μισθολογίου στο Δημόσιο από 1ης Νοεμβρίου 2011, καθώς και τον παροπλισμό ατόμων παραγωγικών ηλικιών, τελικά το μέτρο μάλλον κρίνεται ανεπιτυχές, γιατί προκάλεσε αύξηση των λειτουργικών δαπανών στα ασφαλιστικά ταμεία, κύρια στο ΙΚΑ.
Επίσης, το 2011 καταγράφεται σημαντική αύξηση των νέων συνταξιοδοτήσεων του ΙΚΑ που, αν και για τους άνδρες διορθώνεται, για τις γυναίκες φαίνεται να επιμένει και στο 2012.
Αντίστοιχα, το 2012 παρατηρείται αθρόα έξοδος στον ΟΓΑ τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες.
Τέλος, το 2013 καταγράφεται εντυπωσιακή αύξηση των νέων συνταξιούχων του ΟΑΕΕ, ειδικά των ανδρών που σχεδόν διπλασιάστηκαν.
Από το Δημόσιο αναμένεται και το 2014 το μεγαλύτερο κύμα φυγής. Είναι χαρακτηριστική η εικόνα στο Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων, όπου στοιβάζονται χιλιάδες νέες αιτήσεις για συνταξιοδότηση και για χορήγηση του εφάπαξ βοηθήματος.
Συνολικά, οι συνταξιούχοι στο Δημόσιο σε αναμονή ξεπερνούν τους 40.000. Ενώ το 2013, από τον Ιανουάριο έως τον Ιούλιο είχαν κατατεθεί 7.200 αιτήσεις, το αντίστοιχο διάστημα φέτος κατατέθηκαν 10.800 αιτήσεις.
Συνολικά εκτιμάται ότι μόνο μέσα στο 2014 θα κατατεθούν περισσότερες από 20.000 αιτήσεις συνταξιοδότησης.
Μ.Η.Τ. 232120