Γιατί το τατουάζ κρύβει παγίδες για την υγεία!

Ο Πέτρος ήταν 40 χρόνων όταν υποβλήθηκε σε μαγνητική τομογραφία και απέκτησε ένα μεγάλο σημάδι από έγκαυμα στο σημείο του τατουάζ του, εξαιτίας της κόκκινης βαφής που περιείχε οξείδιο του σιδήρου. Η Μαρία ήταν 47 ετών όταν υποβλήθηκε σε αποκατάσταση στήθους, έπειτα από μαστεκτομή, και χάρη στο ιατρικό τατουάζ (που «χρωμάτισε» τη θηλή) δεν έχει κανένα σημάδι που να της θυμίζει την επώδυνη περιπέτεια της υγείας της. Αυτές οι δύο περιπτώσεις αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα στη διεθνή βιβλιογραφία που μαρτυρούν τις δύο… όψεις της δερματοστιξίας (τατουάζ).

Το γεγονός ότι η αρχαία τέχνη της δερματοστιξίας -που έχει τις ρίζες της στην Ασία και την Αφρική- κερδίζει ολοένα περισσότερο την νεολαία έχει ως συνέπεια χιλιάδες άνδρες και γυναίκες να θεωρούν το τατουάζ σχεδόν απαραίτητο «αξεσουάρ» στο σώμα τους. Ωστόσο, πόσοι από τους νέους ή τους μεγαλύτερους σε ηλικία, που σκέφτονται αυτές τις ημέρες να «χτυπήσουν» το πρώτο ή ακόμα ένα τατουάζ, γνωρίζουν τις επιπτώσεις-κινδύνους, αλλά και τα θετικά που κρύβει η τέχνη της δερματοστιξίας; Σε σχετική έρευνα του καθηγητή Δερματολογίας και διευθυντή της Δερματολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ιωάννη Μπασούκα και της ειδικευόμενης Δερματολογίας και υποψήφιας διδάκτορος Κωνσταντίνας Μαυρίδου περιλαμβάνονται όλες οι χρήσιμες πληροφορίες για τα τατουάζ που μπορεί χιλιάδες να έχουν «ζωγραφίσει» στο σώμα τους, λίγοι όμως γνωρίζουν τις ευεργετικές αλλά και τις αρνητικές συνέπειές τους.

Σύμφωνα λοιπόν με την έρευνα, που έχει τίτλο «Τατουάζ: Από το κοινωνικό περιθώριο στη γονιδιακή ιατρική», βαφές οι οποίες σήμερα χρησιμοποιούνται στην αυτοκινητοβιομηχανία εφαρμόζονται ευρέως και στη δερματοστιξία, λόγω της σταθερότητάς τους και των λαμπερών χρωμάτων τους. Ωστόσο, το γεγονός ότι οι χρωστικές τού τατουάζ συχνά δεν υπόκεινται σε έλεγχο και έγκριση από κεντρικές ελεγκτικές υπηρεσίες, όπως ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων της Αμερικής (FDA) ή ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA), έχει ως αποτέλεσμα ακόμα και να παραβλέπονται ιατρικά δεδομένα κατά τη διαδικασία αδειοδότησης των εισαγόμενων βαφών.

Οι περισσότεροι γνωρίζουμε τις λοιμώξεις που προκαλούνται από το τατουάζ, εξαιτίας της ανεπαρκούς (σε ορισμένες περιπτώσεις) αποστείρωσης των εργαλείων και των μηχανημάτων ή της πλημμελούς απολύμανσης της περιοχής του δέρματος όπου θα γίνει το τατουάζ. Γι’ αυτό, άλλωστε, στη διεθνή βιβλιογραφία υπάρχουν πολλά περιστατικά μόλυνσης από μικρόβια, όπως σταφυλόκοκκος, ηπατίτιδες, AIDS, ακόμα και λέπρα!

Εκτός όμως από τις λοιμώξεις, συχνές είναι και οι αλλεργικές αντιδράσεις που προκαλούν οι βαφές του τατουάζ, λόγω των αλλεργιογόνων που περιέχουν, όπως θειούχο κάδμιο, οξείδιο του σιδήρου, αλουμίνιο του κοβαλτίου, μαγγάνιο, χρώμιο, τιτάνιο και άλλα, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν δερματίτιδες, κνίδωση (φαγούρα) και φωτοδερματίτιδα. Επιπλέον, σύμφωνα με την έρευνα, οι χρωστικές τού τατουάζ είναι ικανές να προκαλέσουν και… τοξικά προβλήματα, και μακροπρόθεσμα ακόμα και καρκίνο (όγκοι του δέρματος, κακόηθες μελάνωμα ή βασικοκυτταρικό καρκίνωμα). Σημειώνεται, πάντως, ότι ο ακριβής ρόλος του τατουάζ στην παθογένεια του νεοπλάσματος χρήζει περαιτέρω διερεύνησης, όπως διαπιστώνουν οι ερευνητές.

Οι ειδικοί κρούουν το «καμπανάκι» σε όσους έχουν τατουάζ στο σώμα τους και είναι ανάγκη να υποβληθούν σε μαγνητική τομογραφία. «Να το αναφέρετε οπωσδήποτε στον γιατρό σας» επισημαίνουν ο κ. Μπασούκας και η κυρία Μαυρίδου, καθώς, σύμφωνα με την έρευνά τους, πολλές χρωστικές περιέχουν μεταλλικά στοιχεία με αποτέλεσμα το μαγνητικό πεδίο που εφαρμόζεται κατά τη μαγνητική (MRI) να έλκει το σιδηρομαγνητικό στοιχείο (όπως το οξείδιο του σιδήρου). Ως αποτέλεσμα, ο ασθενής παρουσιάζει τελικά συμπτώματα ερεθισμού στο σημείο του τατουάζ, εφίδρωση, αίσθημα καύσου, και πιο σπάνια ακόμα και έγκαυμα. Εφόσον ο γιατρός είναι ενήμερος έγκαιρα, θα καλύψει με κρύο επίθεμα το τατουάζ και έτσι θα αποφευχθούν οι ανεπιθύμητες παρενέργειες.

Χρήσιμο μέσο

Τα τελευταία χρόνια, το επανορθωτικό κοσμητικό τατουάζ χρησιμοποιείται όλο και συχνότερα στη δερματολογία και την πλαστική χειρουργική, αποδεικνύοντας ότι είναι ένα χρήσιμο μέσο για την ολοκλήρωση πολλών χειρουργικών εφαρμογών. Για παράδειγμα, άνθρωποι οι οποίοι έχουν χειρουργηθεί στο πρόσωπο (έπειτα από τραύματα, μορφές καρκίνου κ.λπ.) ή έχουν φυσικές αναπηρίες, όπως παραμορφωτική αρθρίτιδα, μπορούν με τη βοήθεια του τατουάζ να αποκαταστήσουν φρύδια, βλέφαρα ή την περιφέρεια των χειλιών (μόνιμο μέικ απ).

Επιπλέον, σε χιλιάδες καρκινοπαθείς που έχουν υποβληθεί σε μαστεκτομή, κατά την αποκατάσταση του μαστού η νέα θηλή χρωματίζεται με τη μέθοδο της δερματοστιξίας. Μια επίσης ενδιαφέρουσα εφαρμογή του τατουάζ στη σύγχρονη ιατρική είναι η δερματογραφία. Πρόκειται για μια τεχνική με στόχο την κοσμητική αποκατάσταση του χρώματος του δέρματος στην περιοχή που έχει υποστεί διάφορες αλλοιώσεις. Μάλιστα, τα τελευταία 15 χρόνια η δερματογραφία εφαρμόζεται σε ένα μεγάλο εύρος νοσημάτων, όπως το λαγώχειλο, το λυκόστομα, η διόρθωση εμφάνισης αιμαγγειώματος, η λεύκη, οι υπερτροφικές και ατροφικές ουλές.

«Σβήσιμο» με τις μικρότερες δυνατές βλάβες

Παράλληλα με το αυξημένο ποσοστό νέων ανθρώπων οι οποίοι κάνουν τατουάζ, υπάρχει και το ποσοστό εκείνων που επιθυμούν να… εξαφανίσουν τα σχέδια που κοσμούν το κορμί τους ή ακόμα και το πρόσωπό τους. Μάλιστα, όπως επισημαίνεται στην έρευνα, υπολογίζεται ότι σχεδόν τρεις στους 10 (περίπου το 28%) μετανιώνουν για τα τατουάζ που έκαναν και μέσα σε λίγους μήνες ή ύστερα από κάποια χρόνια τα αφαιρούν!

Σημειώνεται ότι το τατουάζ θέλει κατά μέσον όρο 14 χρόνια για να σβήσει και οι κυριότεροι λόγοι, σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι ο κοινωνικός στιγματισμός, οι πιθανές ανεπιθύμητες δερματικές παρενέργειες, η ανέλιξη στην επαγγελματική σταδιοδρομία, η κοινωνική προβολή, αλλά και η ενδοοικογενειακή πίεση. Παλαιότερα, η αφαίρεση του τατουάζ γινόταν μόνο χειρουργικά, με δερμαπόξεση, καυτηριασμό, τριβή με αλάτι και άλλες μεθόδους, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις προκαλούσαν ουλές, αιμορραγίες ή τα αποτελέσματά τους δεν ήταν τα επιθυμητά.

Σήμερα, η απομάκρυνση γίνεται με σύγχρονα συστήματα λέιζερ, με την αξιοποίηση της αρχής της επιλεκτικής φωτόλυσης, που εξασφαλίζει την αποτελεσματικότερη καταστροφή του τατουάζ με τις μικρότερες δυνατές βλάβες της επιδερμίδας.

Ρίτα Μελά