Πολυτέλεια έχουν καταλήξει να θεωρούνται στην Ελλάδα της κρίσης οι… κηδείες, καθώς πολλοί συγγενείς προσπαθούν να δωρίσουν «με το ζόρι» τις σορούς των αγαπημένων τους στα εργαστήρια ανατομίας των ιατρικών σχολών, αδυνατώντας να καλύψουν τα έξοδα. Την ίδια ώρα, εντείνεται το φαινόμενο σορών που μένουν στα «αζήτητα» των νοσοκομείων, ενώ σπανίζουν πλέον νεκροτομές και εκταφές, ελλείψει χρημάτων. «Είναι λυπηρό αυτό που συμβαίνει τα τελευταία δύο χρόνια. Συνεχώς μας παίρνουν τηλέφωνο άνθρωποι και μας παρακαλάνε να παραλάβουμε τις σορούς των συγγενών τους, γιατί δεν έχουν χρήματα να τους κάνουν κηδεία» λέει στην «κυριακάτικη δημοκρατία» ο καθηγητής Ανατομίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Αντώνης Μαζαράκης.
Ωστόσο, τα ανατομεία, όπως εξηγεί ο κ. Μαζαράκης, δεν μπορούν να παραλάβουν τις σορούς όσων δεν είναι δωρητές σώματος. Συγκεκριμένα, για να γίνει κάποιος δωρητής, θα πρέπει να επισκεφθεί αστυνομικό τμήμα όσο είναι εν ζωή και, έχοντας σώας τας φρένας, μαζί με δύο μάρτυρες, να υπογράψει σχετική υπεύθυνη δήλωση και να λάβει την κάρτα δωρητή. Ο ίδιος θα πρέπει να έχει ενημερώσει άτομα της εμπιστοσύνης του για την απόφασή του αυτή, ώστε, όταν συμβεί το μοιραίο, να επικοινωνήσουν με το κοντινότερο ανατομείο και να τους δοθούν οδηγίες για το τι πρέπει να κάνουν.
«Πράγματι, έχει αυξηθεί ο αριθμός των δωρητών σώματος, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για το μέλλον της επιστήμης, αλλά, δυστυχώς, εντείνεται και το φαινόμενο που αντιμετωπίζουμε να μας πιέζουν να δεχθούμε τις σορούς συγγενών τους γιατί δεν έχουν λεφτά για να τους θάψουν» σημειώνει ο κ. Μαζαράκης και δηλώνει κατηγορηματικά ότι σε τέτοιες περιπτώσεις είναι αρνητική η απάντηση των αρμοδίων, γιατί μπορεί να εμφανιστεί ακόμα και μακρινός συγγενής που θα προχωρήσει σε καταγγελία. Ο ίδιος αποκαλύπτει ότι ανά τακτά χρονικά διαστήματα δέχεται ασφυκτικές πιέσεις από άτομα στα οποία η οικονομική κρίση δεν επιτρέπει ούτε να κάνουν κηδεία στους πολύ κοντινούς συγγενείς τους (γονείς, αδέρφια κ.λπ). Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει, «κάθε δυο-τρεις εβδομάδες, με παίρνει τηλέφωνο κάποιος συγγενής και με παρακαλάει να παραλάβω τη σορό ενός αγαπημένου του, μολονότι δεν είναι δωρητής σώματος».
Μάλιστα, παραθέτει χαρακτηριστικές περιπτώσεις: «Την προηγούμενη εβδομάδα, με έπαιρνε τηλέφωνο μια κοπέλα για τη μητέρα της και μου έλεγε χαρακτηριστικά να παραλάβουμε τη σορό της, “γιατί δεν έχω φράγκο για να προχωρήσω σε κανονική κηδεία”. Ενας άλλος έφτασε στο σημείο να βάλει δικηγόρο, ο οποίος προσπαθούσε να με “εκβιάσει” υποστηρίζοντας ότι είμαι υποχρεωμένος να παραλάβω τη σορό του συγγενή, αλλά, όταν του είπα να μου δείξει την κάρτα δωρητή σώματος, εγκατέλειψε τις προσπάθειές του».
Στα αζήτητα
Ανάλογη είναι η κατάσταση που επικρατεί και στα νοσοκομεία της χώρας, όπου εκατοντάδες άψυχα σώματα εγκαταλείπονται εκεί, επειδή πρόκειται είτε για αστέγους που κανείς δεν αναζητεί είτε για ανθρώπους οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους και οι συγγενείς τους δεν έχουν χρήματα ούτε για να τους θάψουν. Την ίδια ώρα, δεν είναι λίγες οι φορές που μεταφέρονται σοροί (οι οποίες για μέρες μένουν «στα αζήτητα») σε μεγάλα νοσοκομεία από μικρότερα, ακριβώς για να μπορέσουν να ταφούν. Μάλιστα, πλέον, στα περισσότερα νοσοκομεία γίνονται διαγωνισμοί, μέσω των οποίων γραφεία τελετών αναλαμβάνουν μαζικά τις κηδείες και αμείβονται είτε από τα ίδια τα νοσοκομεία είτε από τα ασφαλιστικά ταμεία. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι στην πρώτη περίπτωση τα νοσοκομεία έχουν φτάσει στο σημείο να διαθέτουν έως και το 50% των κονδυλίων τους (στερώντας τα χρήματα αυτά από άλλα βασικά έξοδα) για να πληρώνουν τα γραφεία τελετών.
Πολύ συχνά, τα νοσοκομεία αναγκάζονται να αναζητούν (ακόμα και με τη συνδρομή των αστυνομικών Αρχών) τους συγγενείς των νεκρών, οι οποίοι τελικά δηλώνουν οικονομική αδυναμία, και η ταφή ανατίθεται στο συμβεβλημένο γραφείο τελετών, όπου η αμοιβή φτάνει τα 1.300 ευρώ. Ιδιαίτερα λυπηρό είναι το γεγονός ότι οι τάφοι των ανθρώπων αυτών δεν έχουν καν ονόματα, παρά μόνο αριθμούς…
«Δεν καταγγέλουν την κακοποίηση τους»
Οπως επισημαίνει, μιλώντας στην «κυριακάτικη δημοκρατία», ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ιατροδικαστών Γρηγόρης Λέων (φωτό), ο κόσμος πια δεν αντέχει οικονομικά να προχωρήσει ούτε στις στοιχειώδεις εξετάσεις. «Εχουμε περιπτώσεις όπου, ενώ είναι απαραίτητη μια νεκροτομή ή μια εκταφή, αυτή δεν γίνεται γιατί οι συγγενείς δεν έχουν χρήματα» λέει ο κ. Λέων. Και συνεχίζει: «Ακόμα χειρότερα, βλέπουμε πολλές γυναίκες κακοποιημένες, οι οποίες δεν μπορούν να προχωρήσουν σε καταγγελία για να τιμωρηθεί ο δράστης γιατί… δεν έχουν λεφτά για την εξέταση που θα πιστοποιήσει ότι έχουν υποστεί, για παράδειγμα, ξυλοδαρμό».
Αύξηση (λόγω κρίσης) των δωρητών
Η κρίση οδηγεί σε ακραία φαινόμενα, όπως η αδυναμία πολλών Ελλήνων να κηδεύσουν τους αγαπημένους τους, ωστόσο ελπιδοφόρο είναι το γεγονός ότι ολοένα περισσότεροι ενημερώνονται για τη δωρεά σώματος και οργάνων, και προχωρούν σε τέτοιες κινήσεις. Σύμφωνα με τον καθηγητή Ανατομίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Αντώνη Μαζαράκη, μέχρι πριν από μερικά χρόνια η δωρεά σώματος ή οργάνων αποτελούσε θέμα «ταμπού», αλλά πλέον «έχουμε υλικό για να διδάξουμε στους αυριανούς επιστήμονες». Σημειώνει ακόμα ότι «προσπαθούμε να στρέψουμε όσους απευθύνονται σ’ εμάς στη δωρεά οργάνων, η οποία μπορεί να σώσει μια ανθρώπινη ζωή».
Εύη Πανταζοπούλου
Μ.Η.Τ. 232120