Τι προσφέρει ο Αλέξης για να μείνει «ζωντανός! Το παρασκήνιο για άλλη κυβέρνηση με άλλον επικεφαλής που θέλουν οι δανειτσές. Οι δύο «πρωθυπουργίσιμοι»
Από τον
Ανδρέα Καψαμπέλη
Με γοργό ρυθμό τρέχουν οι εξελίξεις, όπως φάνηκε ήδη με τη σύγκληση του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών αλλά και με την κινητικότητα που σημειώνεται σε όλους τους κομματικούς χώρους. Το θέμα του Ασφαλιστικού (το οποίο αρνήθηκε να συζητήσει η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Φ. Γεννηματά) αποτελεί απλώς την κορυφή του παγόβουνου, καθώς το βασικό πρόβλημα είναι η γενικότερη πορεία της σημερινής κυβέρνησης και η μετεξέλιξή της σε μια μορφή «οικουμενικής».
Στο παρασκήνιο οι διεργασίες έχουν φουντώσει και οι συζητήσεις πήραν πιο πρακτικό χαρακτήρα από τη στιγμή που η κυβερνητική πλειοψηφία έχασε τους δύο πρώτους βουλευτές (Παναγούλη και Νικολόπουλο) και πλέον αριθμεί 153, μεταξύ των οποίων είναι και τρεις μουσουλμάνοι από τη Θράκη.
Σε αυτήν τη φάση η μάχη που διεξάγεται μεταξύ της κυβέρνησης και των κομμάτων της αντιπολίτευσης αφορά -πρωτίστως- τις πολιτικές εντυπώσεις. Ο κ. Τσίπρας επιχειρεί να πιέσει κυρίως τους πιο αδύναμους κρίκους, όπως είναι το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι, να του προσφέρουν στήριξη στο πλαίσιο της μνημονιακής προϊστορίας τους. Οπως έχει αποκαλύψει ήδη η «κυριακάτικη δημοκρατία», όμως, τόσο η Φώφη Γεννηματά όσο και ο Σταύρος Θεοδωράκης, διαβλέποντας τους κινδύνους αφομοίωσής τους, αντιστέκονται σε μια ετεροβαρή συμφωνία και θέτουν τους δικούς τους όρους, τους οποίους -τουλάχιστον επί του παρόντος- δεν μπορεί να αποδεχτεί ο κ. Τσίπρας.
Κοντά σε αυτούς, και ο Βασίλης Λεβέντης προσπαθεί -με μικρότερες όμως αντιστάσεις- να αποφύγει το στίγμα της μετατροπής του σε δεκανίκι του ΣΥΡΙΖΑ και σιγοντάρει το σενάριο της οικουμενικής.
Το σοβαρότερο ζήτημα (που δεν έχει μεν τεθεί ακόμη στο τραπέζι, αλλά απασχολεί όλες τις συζητήσεις) έχει να κάνει με τη μορφή που θα έχει μια νέα κυβέρνηση από την παρούσα Βουλή, τη σύνθεσή της και το πρόσωπο που θα τεθεί επικεφαλής.
Οπως είναι φυσικό, ο κ. Τσίπρας αρνείται μέχρι τώρα κάθε σκέψη να παραδώσει την πρωθυπουργία ακόμη και σε άλλο στέλεχος από τον ΣΥΡΙΖΑ, όπως ο Γ. Δραγασάκης. Σε ανάλογη συζήτηση που είχε πυροδοτηθεί άλλωστε, κατά τις δραματικές ημέρες του καλοκαιριού, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης είχε αντιδράσει αμέσως αρνητικά. Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες της «κυριακάτικης δημοκρατίας», το Μέγαρο Μαξίμου κάνει άλλες αντιπροσφορές, μεταξύ των οποίων τα κόμματα που θα στηρίξουν την κυβέρνηση να πάρουν -εκτός από ικανό αριθμό υπουργών- και θέσεις αντιπροέδρων.
Οπως υποστηρίζουν έμπειροι γνώστες του παρασκηνίου, η τελική ισορροπία θα εξαρτηθεί από τη δυναμική των πραγμάτων κατά τις προσεχείς εβδομάδες.
Ο κ. Τσίπρας παραμένει ακόμη ο ισχυρότερος παράγων του πολιτικού παιχνιδιού όχι διότι δεν αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα, αλλά επειδή η κατάσταση της αντιπολίτευσης -και ειδικότερα της μείζονος- παραμένει απογοητευτική. Την ίδια ώρα οι προσπάθειες της κυβέρνησης έχουν τη σαφή στήριξη του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου.
Ωστόσο αποτελεί για όλους ερώτημα αν ο χρόνος είναι ή όχι σύμμαχος του κ. Τσίπρα. Το δίμηνο Δεκεμβρίου – Ιανουαρίου θεωρείται καθοριστικό, διότι μέσα στο διάστημα αυτό θα φανεί αν η σημερινή κυβέρνηση αντέξει όχι μόνο κοινοβουλευτικά, αλλά και σε κοινωνικοπολιτικό επίπεδο. Σε αυτές τις εξήντα ημέρες πρέπει να έχει ψηφιστεί το νέο Ασφαλιστικό, να εφαρμοστούν μια σειρά από καινούργια δυσβάστακτα μέτρα, ενώ θα έχουν δοκιμαστεί -από κάθε άποψη- οι αντοχές των πολιτών.
H προϋπόθεση
Στο μεταξύ, εντείνονται στο παρασκήνιο και οι πιέσεις των δανειστών προς την κατεύθυνση της οικουμενικής. Το θέμα έθεσε στις συναντήσεις του, κατά την πρόσφατη επίσκεψη στην Αθήνα, και ο επικεφαλής των Φιλελευθέρων Γκι Φερχόφσταντ, ο οποίος θεωρεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή εφαρμογή του τρίτου Μνημονίου τη στήριξή του και από την «άλλη μεγάλη παράταξη», εν προκειμένω δηλαδή από τη Ν.Δ. Ανάλογη είναι και η στάση της ηγεσίας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Σε ό,τι αφορά τους σοσιαλδημοκράτες, έχουν αρχίσει τις προετοιμασίες για να υποδεχτούν ως μέλος τους τον ΣΥΡΙΖΑ, στέλνοντας έτσι ένα μήνυμα και προς το ΠΑΣΟΚ για τις προοπτικές που υπάρχουν.
Αν ο κ. Τσίπρας βαδίσει με επιτυχία πάνω στο τεντωμένο σχοινί κατά τις επόμενες εβδομάδες, θα αντιμετωπίσει υπό καλύτερες συνθήκες το θέμα της πρωθυπουργίας.
Τεντωμένο είναι το σχοινί στο εσωτερικό της χώρας αλλά και στο εξωτερικό, όπου οι δανειστές κρίνουν επί καθημερινής βάσης, από την πρόοδο εφαρμογής των παλιών και νέων μέτρων, την προσωπική αξιοπιστία του. Στην περίπτωση που δεν εξελιχτούν κατά το αναμενόμενο τα πράγματα, θεωρείται βέβαιο ότι θα βρουν έδαφος οι απόψεις που προωθούν τη λύση ενός «νέου Παπαδήμου» στο πρόσωπο είτε του νυν διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδας Γιάννη Στουρνάρα είτε -ακόμη πιο πιθανόν- του προκατόχου του Γιώργου Προβόπουλου. Ακόμη και σημειολογικά, μάλιστα, το προ ημερών γεύμα του κ. Τσίπρα με τον κ. Στουρνάρα στην Τράπεζα της Ελλάδος δείχνει ότι οι σχέσεις τους έχουν μπει σε μια εντελώς νέα εποχή, αφήνοντας πίσω τους την προ έτους εμπόλεμη κατάσταση.
Το βασικό επιχείρημα που οι δανειστές χρησιμοποιούν στις συζητήσεις τους υπέρ της οικουμενικής είναι ότι μόνο αυτή μπορεί, λόγω ευρείας κοινοβουλευτικής και κοινωνικής βάσης, να προωθήσει το πιο δύσκολο κομμάτι των μεταρρυθμίσεων, που ψηφίζονται στην παρούσα φάση, απορροφώντας τους κραδασμούς. Υποστηρίζουν μάλιστα ότι η Ελλάδα θα είχε ήδη βγει από τα μνημόνια, αν από το 2010 είχε επιτευχθεί συναίνεση ή -τουλάχιστον- η κυβέρνηση Παπαδήμου είχε παραμείνει για μία διετία και δεν είχε «πέσει», προκειμένου να γίνουν οι εκλογές που ήθελε το 2012 ο κ. Σαμαράς.
Πάντως, σε όλα αυτά τα σενάρια επί χάρτου κρίσιμη μεταβλητή αποτελούν οι εξελίξεις στη Ν.Δ., στο εσωτερικό της οποίας μόλις τώρα -και ύστερα από το φιάσκο της Κυριακής- άρχισε να συζητείται το θέμα-ταμπού της πιθανής συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ στο πλαίσιο μιας οικουμενικής κυβέρνησης.