Οι τρομοκρατικές επιθέσεις ανοίγουν τον ασκό του Αιόλου για στρατιωτικοποίηση και κατάργηση (!) της Συνθήκης Σένγκεν
Από τη Μυρτώ Μπούρτση
Η Ευρώπη-φρούριο συνεχίζει να υψώνει αμετανόητη τα τείχη της περιχαράκωσής της, αφού πέρασε μήνες βάλλοντας κατά της Ελλάδας, που αφήνει τους τρομοκράτες να εισέρχονται μαζί με τους πρόσφυγες, και απειλώντας την με έξοδο από τη Συνθήκη Σένγκεν. Ομως, ο εχθρός είναι… ήδη μέσα και χτυπά ανενόχλητος, όπως φαίνεται, στην καρδιά της Ε.Ε. -που εσχάτως έχει αποδειχθεί επίκεντρο της τζιχαντιστικής, εν Ευρώπη, τρομοκρατίας-, τις Βρυξέλλες. Λίγες ώρες μετά το πολύνεκρο διπλό τρομοκρατικό χτύπημα της Τρίτης, ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι έκανε ένα εύστοχο σχόλιο: «Οσοι αυταπατώνται και προτείνουν να κλείσουμε τα σύνορα, δεν καταλαβαίνουν ότι οι εχθροί βρίσκονται ήδη μέσα στις πόλεις μας… Η Ευρώπη πρέπει να κάνει περισσότερα σε εσωτερικό επίπεδο!»
Μένει να φανεί σε ποιό βαθμό οι επιθέσεις στις Βρυξέλλες θα οδηγήσουν σε ουσιαστική ενίσχυση της εσωτερικής ασφάλειας της ΕΕ. Δυστυχώς εκτιμάται πως κατ’ αρχήν θα επανεκκινήσουν τις συζητήσεις περί κατάργησης της Συνθήκης Σένγκεν (παρά τη συμφωνία με την Τουρκία). Ήδη η Πολωνία ανακοίνωσε πως αρνείται να φιλοξενήσει πρόσφυγες. Και δεν είναι μόνο οι σπασμωδικές αντιδράσεις των κρατών του Βίσενγκραντ. Από το Νοέμβριο, μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι, το νέο ενιαίο δόγμα ασφαλείας που υιοθέτησαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες έδωσε πρώτη προτεραιότητα στα εξωτερικά σύνορα.
Ηταν στις 20 Νοεμβρίου 2015, όταν οι υπουργοί Εσωτερικών, σε έκτακτη σύσκεψή τους, απηύθυναν έκκληση για ενίσχυση των ελέγχων των Ευρωπαίων πολιτών που εισέρχονται στη ζώνη Σένγκεν, προκειμένου να ελέγξουν, όσο γίνεται, την επιστροφή από τη Συρία των Ευρωπαίων τζιχαντιστών που έχουν σκοπό να δρομολογήσουν επιθέσεις σε ευρωπαϊκό έδαφος. «Οι τρομοκράτες περνούν τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Είναι επείγον η Ευρώπη να ξυπνήσει, να οργανωθεί και να υπερασπιστεί τον εαυτό της» δήλωσε τότε ο Γάλλος υπουργός Εσωτερικών Μπερνάρ Καζνέβ. Η Ελλάδα είχε έλθει σε δύσκολη θέση, λίγες ημέρες νωρίτερα, καθώς στη Λέρο φέρεται ότι είχε ταυτοποιηθεί ένας από τους μακελάρηδες του Παρισιού. Στην ίδια σύσκεψη διατυπώθηκε το αίτημα για κοινή αντιτρομοκρατική υπηρεσία – μια ευρωπαϊκή CIA. Επίσης, για μεγαλύτερο έλεγχο στη διακίνηση πυροβόλων όπλων και για επίσπευση του συστήματος καταγραφής των στοιχείων επιβατών (PNR).
Τα μέτρα όμως αργούν, το πρόβλημα έχει οξυνθεί και η στρατιωτικοποίηση της ευρωπαϊκής ηπείρου δεν φαίνεται να αποτελεί επαρκή λύση. Αρχίζουν να διαφαίνονται, άλλωστε, σοβαρές εσωτερικές «τρύπες» ασφαλείας, όπως εκείνη που επέτρεψε σε κάποιους από τους τρομοκράτες του Παρισιού να διασχίσουν ανενόχλητοι τα σύνορα από και προς τις Βρυξέλλες, όπου στη συνέχεια κατάφεραν να κρυφτούν για μήνες κάτω από τη μύτη των Αρχών. Αλλωστε, την ώρα που οι Ευρωπαίοι κόπτονταν για τα σύνορα, στην πρωτεύουσα της Ε.Ε. η δήμαρχος του Μόλενμπεκ Φρανσουάζ Σέπμανς είχε ήδη λάβει, έναν μήνα πριν από τις παρισινές επιθέσεις, μια λίστα με ονόματα και διευθύνσεις 80 υπόπτων, αλλά «δεν ήταν δουλειά της να εντοπίσει τους πιθανούς τρομοκράτες».
Το βελγικό φιάσκο και οι 400 τζιχανιστές
Να «αναλάβει τη διαχείριση των hot spots στην Ελλάδα», προκειμένου να εξευρωπαϊστούν, είχε προτείνει πρόσφατα ο Βέλγος υπουργός Ασύλου και Μετανάστευσης Τέο Φράνκεν. Η ειρωνεία των δηλώσεων τώρα γίνεται αισθητή, καθώς αποκαλύπτονται τα κενά ασφαλείας του ίδιου του Βελγίου (το οποίο κάποιοι λιγότερο αβρόφρονες αποκαλούν «Βελγιστάν»). Ηταν ο ίδιος που αρνήθηκε πως είχε πει στον δικό μας αναπληρωτή υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννη Μουζάλα να γυρίσουμε πίσω τους πρόσφυγες, ακόμη κι αν τους πνίξουμε! Για τις πιο ακραίες φωνές, ούτε λόγος… Και ο αρχηγός του εθνικιστικού φλαμανδικού NVA Μπαρτ Ντε Γουέβερ είχε φτάσει στο σημείο να δηλώσει ότι η Ελλάδα έβγαλε λεφτά από την προσφυγική κρίση! Αλλά ακραίες φωνές υπάρχουν σε όλα τα κράτη.
Το κλίμα, δυστυχώς, ανατράπηκε ολοσχερώς για την πρωτεύουσα της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας, που αναπόφευκτα, όπως φαίνεται, έγινε στόχος των τρομοκρατών. Η «σκοτεινή ημέρα», όπως την περιέγραψε ο πρωθυπουργός Σαρλ Μισέλ, ξημέρωσε και η επίθεση που φοβούνταν έγινε, παρά την αύξηση του επιπέδου συναγερμού, τα μέτρα ασφαλείας και τη μεγάλη πρόοδο των ερευνών με τη σύλληψη του Σαλάχ Αμπντεσλάμ. Εκαναν όμως οι βελγικές Αρχές όλα όσα μπορούσαν; Τουλάχιστον όσον αφορά την ασφάλεια του διεθνούς αεροδρομίου Ζάβεντεμ, όπως κατήγγειλε ο Βινσέν Ζιλ, πρόεδρος του συνδικάτου αστυνομικών SLFP, «θα μπορούσαμε να είχαμε αποφύγει την τραγωδία», αλλά οι κεντρικές Αρχές γελούσαν στα… μούτρα τους, όταν τους προειδοποιούσαν. Το πρόβλημα, ήταν πως το αεροδρόμιο ήταν υποστελεχωμένο σε προσωπικό ασφαλείας: διέθετε 386-389 αστυνομικούς, όταν το ελάχιστο προσωπικό ασφαλείας που είχε προσδιοριστεί ήδη από τη Συνθήκη Σένγκεν προέβλεπε τουλάχιστον 435. Επίσης, οι Αρχές φαίνεται πως αγνόησαν τις προειδοποιήσεις ότι θα έπρεπε να ενισχυθούν οι σωματικοί έλεγχοι και στην είσοδο του αεροδρομίου. Το περιοδικό «Politico» δεν δίστασε πρόσφατα να αποκαλέσει το Βέλγιο «αποτυχημένο κράτος», καταγγέλλοντας τον κατακερματισμό ακόμη και βασικών υπηρεσιών (για παράδειγμα, καθεμία από τις 19 κομμούνες των Βρυξελλών έχει τη δική της αστυνομία), ενώ και ο βρετανικός «Guardian» αποκάλεσε τις βελγικές Αρχές «αυτάρεσκες» και «μονίμως υποστελεχωμένες».
«Το μεγάλο δίκτυο αλληλεγγύης από τους πολίτες μετά το διπλό χτύπημα»
Ο Τεν Τεν δακρύζει μέσα από τα σκίτσα των γελοιογράφων για την «πληγωμένη πατρίδα» του, το Μανεκέν Πις, το μπρούντζινο αγοράκι-σήμα κατατεθέν των Βρυξελλών, μεταμορφώνεται σε βελγικό σύμβολο κατά της τρομοκρατίας, και οι Ελληνες που ζουν στην πρωτεύουσα του «ευρωπαϊκού τρόμου», από «τυχεροί μέτοικοι» γίνονται «ανασφαλείς κάτοικοι», μεταφέροντάς μας τον σφυγμό μιας πόλης στο μέγιστο επίπεδο συναγερμού – στο «4». Εκεί όπου χτυπά πια τρομαγμένη η καρδιά της Ευρώπης, εκεί όπου ο εξτρεμισμός των τζιχαντιστών και οι στολές των Βέλγων κομάντος επισκίασαν τον κοσμοπολιτισμό, με τον ήχο των σειρήνων και των ελικοπτέρων να εντείνει το αίσθημα του φόβου, όπως μας λένε οι Ελληνες των Βρυξελλών.
Η Ζωή Βαλαβάνη -εδώ και 10 χρόνια κάτοικος Βελγίου ως εργαζόμενη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στη Γενική Διεύθυνση της Ερευνας- βρισκόταν στο σπίτι της την ώρα των επιθέσεων. Ετοίμαζε τις βαλίτσες για να πετάξει από το αεροδρόμιο Σαρλερουά, ενώ παράλληλα άκουγε για τις εκρήξεις στο αεροδρόμιο Ζάβεντεμ. «Είχα κλείσει από πριν το εισιτήριο. Οταν φτάσαμε στο Σαρλερουά μάς έκαναν έλεγχο πριν καν προσεγγίσουμε το αεροδρόμιο. Οι αστυνομικοί κοίταζαν με μισό μάτι γενειοφόρους και μαντιλοφόρες». Η Ζωή Βαλαβάνη, με σπουδές στην Ευρωπαϊκή Ιστορία και Πολιτισμό, στη Γεωπολιτική και στα Θέματα Ασφάλειας, μας εξηγεί ότι «στη βελγική νοοτροπία δεν υπάρχει εμφανής γκετοποίηση. Εχουν μάθει να ζουν με εθνότητες και εθνικότητες διαφορετικές. Η γκετοποίηση υπάρχει στη μουσουλμανική νοοτροπία. Γι’ αυτόν τον λόγο κατοικούν όλοι μαζί σε συγκεκριμένες περιοχές». Οπως στο Μόλενμπεκ.
Μουδιασμένοι
Ο οικονομολόγος – διεθνολόγος Γιώργος Καρατσιουμπάνης, μέλος του Δ.Σ. της ελληνικής κοινότητας των Βρυξελλών, ζει εδώ και 25 χρόνια στην πατρίδα της μπίρας και της πραλίνας. «Ο κόσμος είναι μουδιασμένος. Είναι λογικό. Η πόλη λειτουργεί και πάλι, αλλά υπάρχει αυξημένη παρουσία στρατού και αστυνομίας κατά 300% στις Βρυξέλλες, σε κεντρικά σημεία» δηλώνει στη «δημοκρατία».
Ο Γιώργος Καρατσιουμπάνης βρισκόταν μέσα σε ένα λεωφορείο, πολύ κοντά στο σημείο των επιθέσεων. Το σπίτι του βρίσκεται ανάμεσα στα αεροδρόμια Σαρλερουά και Μάλμπεκ. Αυτός ήταν και ο προορισμός του – το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αλλά «ο οδηγός του λεωφορείου σταμάτησε μια δυο στάσεις πριν, φωνάζοντας ότι έγινε ατύχημα. Δεν άκουσα την έκρηξη, αλλά έβλεπα τον κόσμο να τρέχει».
Μία ημέρα μετά τις επιθέσεις, κάνει λόγο για ένα απίστευτο δίκτυο αλληλεγγύης. «Εκατοντάδες πολίτες δίνουν αίμα. Τα ταξί κυκλοφορούν δωρεάν. Τα ξενοδοχεία στην ευρωπαϊκή γειτονιά δίνουν δωρεάν τα δωμάτια στους εγκλωβισμένους στα γραφεία της περιοχής. Στα κοινωνικά δίκτυα οργανώνονται η μεταφορά και η διαμονή του κόσμου σε σπίτια για απόψε» μας ενημερώνει.
Οσον αφορά την αποτυχία των βελγικών Αρχών να αποτρέψουν τις τρομοκρατικές επιθέσεις, υποστηρίζει ότι δεν είναι θέμα αποτελεσματικότητας της αστυνομίας. «Αν κάποιος είναι αποφασισμένος να κάνει κάτι, δεν θα μπορέσουν να τον σταματήσουν τα επιπλέον μέτρα σε αεροδρόμια και μετρό» λέει, ενώ καταλήγει ότι για την αντιμετώπιση της τρομοκρατικής απειλής θα πρέπει να βρεθεί ο τρόπος χρηματοδότησης του ISIS και να διακοπεί.
Ολοι οι Ελληνες της βελγικής πρωτεύουσας με τους οποίους ήρθαμε σε επαφή χαρακτηρίζουν τις Βρυξέλλες πόλη με εύκολη καθημερινότητα και πολύ οργανωμένη. Για το Μόλενμπεκ στην πλειονότητά τους έχουν την ίδια άποψη: μια γειτονιά με έντονη μουσουλμανική παρουσία, που έτεινε να γίνει μέχρι και στέκι των χίπστερ. Οι περισσότεροι έχουν και φίλους που ζουν εκεί, καθώς το Μόλενμπεκ απέχει μόλις 10 λεπτά από το κέντρο των Βρυξελλών και το Μάλμπεκ, όπου έγινε η επίθεση – η οποία βρίθει συμβολισμών.
Δήμητρα Αθανασοπούλου
Το περίμεναν στην «γειτονιά των Ελλήνων»
Πίσω από την Γκραν Πλας, τη μεγάλη πλατεία στον πυρήνα των Βρυξελλών, βρίσκεται ένας δρόμος με ελληνικά μαγαζιά, τα περίφημα «γυράδικα», όπως τα αποκαλούν οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες, αλλά και με μπρασερί ή ντελικατέσεν με ελληνική υπογραφή. Σε αυτόν τον δρόμο (Rue Marche aux Fromages) συναντήσαμε στις αρχές Μαρτίου, λίγες εβδομάδες πριν από την τρομοκρατική επίθεση, τους Ελληνες εργαζομένους. Τότε, οι Ελληνες «κράχτες» μάς καλούσαν μέσα από τις ανοιχτές πόρτες, ενώ ο δρόμος κατακλυζόταν από τη μυρωδιά του γύρου που σιγοψηνόταν. Μετά την 22α Μαρτίου, ο μικρός δρόμος έχει ερημώσει, όπως μας λένε οι ίδιοι.
«Πίσω από τη Μεγάλη Πλατεία, τα γυράδικα είναι κλειστά. Ο κόσμος είναι τρομοκρατημένος και δεν βγαίνει έξω. Υστερα από ό,τι είχε συμβεί στο Παρίσι, το περιμέναμε και εδώ. Ολόκληρος στρατός και δεν μπορεί να πιάσει μια ομάδα τρομοκρατών… Η αστυνομία υπάρχει παντού, αλλά ήταν πολύ χαλαρή» λέει στη «δημοκρατία» ο Τζούλια Ρούσαν, Αλβανός γεννημένος και μεγαλωμένος στην Ελλάδα, που ζει στο Βέλγιο τα τελευταία χρόνια, αφού η κρίση των έδιωξε από τη χώρα μας και δεύτερη πατρίδα του. Ο Τζούλιαν δουλεύει σε ένα από τα γυράδικα του «δρόμου των Ελλήνων», στο πιο τουριστικό σημείο της παλιάς πόλης. Μας μιλά για τους τουρίστες, που εξαφανίζονται από την πόλη.
Επεσε η κίνηση
Τα ίδια μας λέει και ο Ιάσονας, που εργάζεται στον ίδιο δρόμο ως «κράχτης». «Μετά το Παρίσι, η κίνηση εδώ, στο κέντρο, έπεσε κατά 80% και σταδιακά άρχισε να επανέρχεται. Οχι όπως παλιά». Πλέον, η κατάσταση είναι διαφορετική: Τα μαγαζιά στις τουριστικές περιοχές βάζουν προσωρινό λουκέτο, αφού οι τουρίστες φεύγουν με κατεύθυνση το αεροδρόμιο. Και δεν αναμένεται να έρθουν άλλοι…
Στον «δρόμο των Ελλήνων» βρίσκεται και μια μπρασερί-μπιραρία, το ξακουστό Au Brasseur, που, αν και δεν θυμίζει Ελλάδα, έχει Ελληνα ιδιοκτήτη. Ο Ταξιάρχης Πουληπούλης, που ζει εδώ και 30 χρόνια στις Βρυξέλλες, ήταν εκείνος που μας είχε αποτρέψει από το να πάμε μόνες στη Μόλενμπεκ, παρόλο που κάποτε «ήταν αγαπημένη ελληνική συνοικία». Οι φόβοι του, δυστυχώς, επιβεβαιώθηκαν, καθώς η ριζοσπαστικοποίηση των «μοναχικών λύκων» της φτωχής κοινότητας επισκίασε τον πολυσυλλεκτικό χαρακτήρα της…
Μ.Η.Τ. 232120