Επιστήμονας, χριστιανός, ευπατρίδης!

Συγγενείς, φίλοι και συνεργάτες αποχαιρέτησαν τον καθηγητή Αντώνιο Αιμίλιο Ταχιάο, που έφυγε αφήνοντας πίσω του σπουδαίο συγγραφικό έργοΑπό τον
Βαγγέλη Στολάκη

Ηταν ένας άνθρωπος ξεχωριστός, σωστός οικογενειάρχης, καλός επιστήμονας και πάνω απ’ όλα χριστιανός. Εφυγε από κοντά μας και βρίσκεται πλέον σε πορεία για να συναντήσει τον ουράνιο κόσμο, γιατί ο Θεός αναγνώρισε το έργο του και τον ήθελε δίπλα του.

Οι οικείοι του θα πρέπει να είναι υπερήφανοι γι’ αυτόν». Με αυτά τα λόγια, ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Ανθιμος αποχαιρέτησε τον ομότιμο καθηγητή Θεολογίας του ΑΠΘ Αντώνιο Αιμίλιο Ταχιάο, αφού πρώτα χοροστάτησε στην εξόδιο ακολουθία που τελέστηκε στη μητρόπολη. Δίπλα από τον εκλιπόντα, η σύζυγός του Νίκη που ήταν πάντα στο πλάι του, τα παιδιά του Τάσος και Στέλιος, τα εγγόνια του και πλήθος κόσμου, που στο άκουσμα της είδησης του θανάτου του έσπευσαν να του πουν το στερνό «αντίο». Το πρωί της περασμένης Τετάρτης, ο Αντώνιος Αιμίλιος Ταχιάος είχε όλους τους δικούς του ανθρώπους: Συγγενείς, φίλους, συνεργάτες, συναδέλφους καθηγητές, αλλά και αγνώστους, που τον γνώρισαν μέσα από τα γραπτά του, δίπλα του! «Εφυγε» απρόσμενα, σε ηλικία 87 ετών, αφήνοντας πίσω του ένα πλούσιο και πολύτιμο έργο, μια σημαντική παρακαταθήκη στους μελετητές του μέλλοντος.

Στην τελευταία κατοικία του τον συνόδευσε πλήθος κόσμου: Ο εκδότης της «κυριακάτικης δημοκρατίας» Ιωάννης Φιλιππάκης, ο βουλευτής Σταύρος Καλαφάτης, ο πρώην υπουργός Στέλιος Παπαθεμελής, ο δημοτικός σύμβουλος Κωνσταντίνος Ζέρβας, ο αντιδήμαρχος Νίκος Φωτίου ως εκπρόσωπος του Γιάννη Μπουτάρη, ο δήμαρχος Πυλαίας – Χορτιάτη Ιγνάτιος Καϊτεζίδης κ.ά.

Συνέδριο και υποτροφία

Ολοι είχαν να πουν μια καλή κουβέντα για τον πρώτο Ελληνα σλαβολόγο, τον χαρισματικό δάσκαλο ο οποίος, πιστός στην έρευνα και τη μελέτη, υπήρξε μια προσωπικότητα που τύγχανε διεθνούς αναγνώρισης. «Το ΑΠΘ αποχαιρετά με θλίψη ένα εκλεκτό μέλος του, που ενσάρκωσε όλα εκείνα στα οποία προσβλέπει το πανεπιστήμιο: την έρευνα, τη διδασκαλία, την προσφορά, την αναγνωρισιμότητα. Σήκωσε ψηλά τη Θεσσαλονίκη, τη Μακεδονία και την Ελλάδα» ανέφερε στον επικήδειο λόγο του ο πρύτανης του ΑΠΘ Περικλής Μήτκας. «Ηταν ο πιο αναγνωρίσιμος εταίρος μας, που αγωνίστηκε για την ελληνικότητα της Μακεδονίας» δήλωσε ο πρόεδρος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών Βασίλειος Πάππας, ο οποίος ανακοίνωσε τη διοργάνωση διεθνούς ημερίδας το προσεχές φθινόπωρο προς τιμήν του εκλιπόντος. Μάλιστα, η ΕΜΣ κήρυξε τριήμερο πένθος για την απώλεια του σημαντικού μέλους της. Ο Σύνδεσμος Μοναστηριωτών Θεσσαλονίκης αναμένεται να καθιερώσει υποτροφία «Αιμίλιος Αντώνιος Ταχιάος», που θα δίνεται σε έναν νέο από το Κρούσοβο ο οποίος θέλει να σπουδάσει σε ελληνικό πανεπιστήμιο.

Η ζωή του

Ο Ταχιάος δεν έπαψε ποτέ να ψάχνει, να διαβάζει και να συγγράφει! Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη από γονείς εμπόρους και, με καταγωγή από το Κρούσοβο, πέρασε τα παιδικά χρόνια του, όπως ο ίδιος περιγράφει στο τελευταίο βιβλίο του «Ανάκληση Αναμνήσεων», στις γειτονιές της Β. Ολγας, στα ανατολικά της πόλης. Ως έφηβος, με την παρέα του συζητούσε θέματα μεταφυσικά, διάβαζε Φρόιντ και φιλοσόφους. Μεταξύ άλλων, σπούδασε τη δεκαετία του ’50 στο διάσημο Ορθόδοξο Θεολογικό Ινστιτούτο του Αγίου Σεργίου στο Παρίσι και εκεί συνδέθηκε με λογίους και θεολόγους της Ρωσίας, ενώ η αγάπη του για τον Θεό και την πίστη τον οδήγησε νωρίς στο Αγιο Ορος, όπου ανέπτυξε σχέσεις με μορφές της Ορθόδοξης Εκκλησίας και του μοναχισμού. Υπήρξε, μεταξύ άλλων, ομότιμος καθηγητής Ιστορίας και Γραμματείας των Σλαβικών Εκκλησιών της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και μέλος πολλών ακαδημιών και ευρωπαϊκών ιδρυμάτων, ενώ έχει τιμηθεί με το Διεθνές Βραβείο της Ακαδημίας της Σλοβακίας. Ηταν ιδρυτής και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Σλαβικών Μελετών, επισκέπτης καθηγητής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, πρόεδρος του Ιδρύματος Μελετών Χερσονήσου του Αίμου και πρόεδρος του Κέντρου Μελέτης Πολιτιστικής Κληρονομιάς «Κυρίλλου και Μεθοδίου». Η ενασχόλησή του με θέματα βυζαντινών επιδράσεων στον κόσμο των Σλάβων και κυρίως με το έργο των Θεσσαλονικέων φωτιστών των Σλάβων Κυρίλλου και Μεθοδίου τον κατέστησε έναν επιστήμονα γνωστό και πέραν των ελληνικών συνόρων, με πλούσιο συγγραφικό έργο. Εισηγήθηκε επίσης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας τη δημιουργία Τμήματος Σλαβικών Σπουδών, κάτι που τελικά έγινε.

Μιλώντας ο αγνός αυτός ευπατρίδης, έναν χρόνο πριν, στη «δημοκρατία» με αφορμή την κυκλοφορία του τελευταίου βιβλίου του, αναφέρθηκε σε στιγμές της ζωής του, στα παιδικά χρόνια του, στη σύζυγό του, στη ζωή του στη γερμανική κατοχή. «Είχαμε ενδιαφέροντα τότε, είχαμε πειθαρχημένη κοινωνική ζωή. Το μεσημέρι και το βράδυ τρώγαμε όλοι μαζί, σαν οικογένεια. Οταν αργότερα ήρθε η γερμανική κατοχή έφερε τρομερή πείνα. Δίπλα από το σπίτι μας, οι Γερμανοί είχαν επιτάξει ένα κτίριο και είχαν φέρει Ουκρανούς στρατιώτες. Ενα βράδυ μάς διέρρηξαν την κουζίνα. Το πρωί βρήκαμε αποτυπώματα από ματωμένες παλάμες. Είχαν μπει για να βιάσουν την υπηρέτριά μας, αλλά ευτυχώς δεν τα κατάφεραν» σημείωσε.

«Ηταν ακούραστος μέχρι τον θάνατό του»

Ο Ηλίας Ευαγγέλου, αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ και μαθητής του Αντώνιου- Αιμίλιου Ταχιάου, περιγράφει τον δάσκαλό του στην «κυριακάτικη δημοκρατία» ως έναν άνθρωπο «απλό, προσιτό, αφοσιωμένο στην επιστήμη του, που μέχρι σήμερα έγραφε, διάβαζε, ερευνούσε». Και συμπληρώνει: «Ο Ταχιάος είχε την τύχη να μαθητεύσει σε πολλούς μεγάλους επιστήμονες. Μέχρι τον θάνατό του εξακολουθούσε να είναι ακούραστος».
Από την πλευρά του, ο Ιωάννης Ταρνανίδης, ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ και στενός συνεργάτης του εκλιπόντος, τον χαρακτηρίζει «πληθωρική προσωπικότητα, που άφησε πίσω του ένα μεγάλο και πλούσιο έργο, παρακαταθήκη για τους ιστορικούς του μέλλοντος».
Η είδηση του θανάτου του Αντωνίου – Αιμιλίου Ταχιάου βύθισε στο πένθος την κοινωνία του πνεύματος, των γραμμάτων και των τεχνών της Θεσσαλονίκης. Η Διοικούσα Επιτροπή της Ν.Δ. Θεσσαλονίκης, η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών και η Ελληνική Ενωση Σλαβολόγων εξέδωσαν ανακοινώσεις και ψηφίσματα συλλυπητηρίων. Το κενό που αφήνει ο Ταχιάος είναι μεγάλο όχι γιατί «έφυγε» ένας επιστήμονας αυτού του κύρους, αλλά διότι «έφυγε» ένας άνθρωπος που συνδύαζε αρετές, όπως η αριστεία, ο χριστιανισμός, η αγάπη για την πατρίδα, η πίστη στην επιστημοσύνη.