Η στιγμή που γεννήθηκε η αρχή της άνωσης
Η λέξη «Εύρηκα» (από το αρχαίο «εὕρηκα» = βρήκα) αποδίδεται στον Αρχιμήδη των Συρακουσών (287-212 π.Χ.), ο οποίος την αναφώνησε όταν ανακάλυψε την αρχή της άνωσης, ένα από τα σημαντικότερα φυσικά φαινόμενα που μελετώνται μέχρι σήμερα.
Η υπόθεση της χρυσής κορόνας και το λουτρό
Ο βασιλιάς Ιέρων Β΄ ζήτησε από έναν τεχνίτη να κατασκευάσει κορόνα από καθαρό χρυσάφι. Όταν υποψιάστηκε ότι ο τεχνίτης είχε αναμείξει το χρυσάφι με άλλο μέταλλο, ανέθεσε στον Αρχιμήδη να ελέγξει την καθαρότητα χωρίς να καταστρέψει το αντικείμενο.
Την απάντηση την βρήκε τυχαία, καθώς έκανε το λουτρό του. Παρατήρησε ότι όσο βυθιζόταν στο νερό, αυτό ανέβαινε και ξεχυνόταν έξω από τη λεκάνη. Έτσι κατάλαβε πως κάθε σώμα μέσα σε υγρό χάνει βάρος ίσο με το βάρος του εκτοπισμένου υγρού, την αρχή της άνωσης. Ενθουσιασμένος, βγήκε από το λουτρό και, όπως λέγεται, έτρεξε στους δρόμους γυμνός φωνάζοντας: «Εύρηκα! Εύρηκα!»
Με τη μέθοδό του, ο Αρχιμήδης απέδειξε ότι η κορόνα δεν ήταν από καθαρό χρυσό. Το περιστατικό αυτό θεωρείται μια από τις πρώτες τεκμηριωμένες εφαρμογές της επιστήμης στην επίλυση πραγματικού προβλήματος.