Αντιμέτωπη με δύο σημαντικούς οίκους αξιολόγησης, Moody’s και S&P, θα βρεθεί η Γαλλία, την ίδια ώρα που σήμερα κατέρρευσε μία ακόμη κυβέρνηση, δηλαδή εκείνη που σχημάτισε ο Σεμπαστιάν Λεκορνί.
Ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν αποδέχτηκε την παραίτησή του – και τώρα πρέπει να αναζητήσει νέο πρόσωπο για τη θέση του πρωθυπουργού σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.
«Δεν μπορείς να είσαι πρωθυπουργός αν οι συνθήκες δεν είναι κατάλληλες», δήλωσε ο Σεμπαστιάν Λεκορνί σε δήλωσή του μετά την παραίτησή του. Δήλωσε ότι ήταν πρόθυμος να συμβιβαστεί και «προσπάθησε να βρει έναν τρόπο (…) να αντιμετωπίσει ζητήματα που είχαν οδηγήσει σε αδιέξοδα» και να δημιουργήσει «έναν οδικό χάρτη» με κοινή βάση. Αυτό δεν ήταν δυνατό.
Τα κόμματα «συνεχίζουν να ενεργούν σαν να είχαν όλα απόλυτη πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση», είπε. Όλα ήθελαν να γίνει δεκτό ολόκληρο το πρόγραμμά τους, κάτι που απλά δεν ήταν δυνατό.
Ο 39χρονος Λεκορνί ήταν ο πέμπτος επικεφαλής κυβέρνησης σε λιγότερο από δύο χρόνια. Ο Μακρόν τον είχε διορίσει μόλις στις αρχές Σεπτεμβρίου. Ποτέ δεν είχε υπηρετήσει πρωθυπουργός για μικρότερο χρονικό διάστημα. Ο Λεκορνί προφανώς έχανε ήδη την υποστήριξη της κυβέρνησής του. Είχε παρουσιάσει το υπουργικό συμβούλιο μόλις το περασμένο Σαββατοκύριακο μετά από εβδομάδες καθυστέρησης.
Κριτική για το Υπουργικό Συμβούλιο
Οι περισσότεροι από τους νέους υπουργούς κατείχαν προηγουμένως υπουργικές θέσεις και είναι κοντά στον Μακρόν. Η μεγάλη έκπληξη ήταν η επιστροφή του πρώην υπουργού Οικονομικών και Οικονομίας Μπρουνό Λεμέρ στην κυβέρνηση: Έγινε ο νέος Υπουργός Άμυνας το βράδυ της Κυριακής, διαδεχόμενος τον ίδιο τον Λεκορνί.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης εξοργίστηκαν με το νέο υπουργικό συμβούλιο και ανακοίνωσαν προτάσεις μομφής. Υπήρξαν όμως και επικρίσεις από τους Ρεπουμπλικάνους (LR), οι οποίοι προηγουμένως υποστήριζαν την κυβέρνηση. Ο ηγέτης τους και για λίγο υπουργός Εσωτερικών, Μπρουνό Ρεταϊγιό, δήλωσε τη Δευτέρα ότι είχε «πρόβλημα εμπιστοσύνης» με τον Λεκορνί. Ο διορισμός του έμπιστου του Μακρόν, Λεμέρ, είχε κρατηθεί μυστικός από αυτόν και δεν ταίριαζε με την ανακοινωθείσα «ρήξη» με τα παλιά πρότυπα.
Λίγο μετά την παραίτηση του Μακρόν, η Μαρίν Λε Πεν, επικεφαλής του δεξιού Εθνικού Συναγερμού (RN), και η Ματίλντ Πανό, επικεφαλής της αριστερής παράταξης La France Insoumise (LFI), τον κάλεσαν να διαλύσει το κοινοβούλιο – ή να παραιτηθεί.
Το κοινοβούλιο επανέλαβε τις εργασίες του πριν από λίγες ημέρες μετά τις καλοκαιρινές διακοπές του. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό, το κεντρικό ζήτημα στη γαλλική πολιτική σκηνή εδώ και μήνες.
Τρία μπλοκ αντιπαρατίθενται στην Εθνοσυνέλευση: η αριστερά, το κέντρο του Μακρόν και οι δεξιοί εθνικιστές. Οι Σοσιαλιστές ήταν πρόθυμοι να υποστηρίξουν την κυβέρνηση μόνο εάν αμφισβητούνταν η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος του Μακρόν, η οποία αύξησε την επίσημη ηλικία συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 έτη. Ζήτησαν επίσης την επιβολή φόρου στους πλούσιους. Ο Λεκορνί απέρριψε και τα δύο.
Μέχρι στιγμής, ο Μακρόν τουλάχιστον μπόρεσε να βασιστεί στους Ρεπουμπλικάνους. Αλλά οι συντηρητικοί ήταν εξοργισμένοι επειδή, παρά την υποστήριξή τους, έπαιξαν μικρό ρόλο στην κυβέρνηση, και ο Λεκορνί έδωσε ώθηση στην αριστερά στον προϋπολογισμό: Ήθελε να εισαγάγει έναν μίνι φόρο στους πλούσιους, αλλά αυτό έχει πλέον καθυστερήσει στο κοινοβούλιο.
Οι Ρεπουμπλικάνοι προτρέπουν τον Μακρόν να σώσει την κατάσταση και να εξηγήσει τι σκοπεύει να κάνει με τον τελευταίο ενάμιση χρόνο της θητείας του, μέχρι το 2027.
Τι κάνει ο Μακρόν;
Ο Μακρόν δεν έχει ακόμη εξηγήσει τι θα κάνει. Οι ηγέτες των κομμάτων συναντώνται αυτή τη στιγμή στα κεντρικά τους γραφεία στο Παρίσι για να συζητήσουν τα επόμενα βήματα.
Δεν υπάρχουν πολλές εναλλακτικές. Ο Μακρόν θα μπορούσε απλώς να διορίσει έναν νέο πρωθυπουργό και να ελπίζει ότι τα άλλα κόμματα, είτε οι Σοσιαλιστές είτε οι δεξιοί εθνικιστές, θα υποχωρήσουν, γράφει η Le Monde.
Η δεύτερη επιλογή θα ήταν μια νέα διάλυση της Εθνοσυνέλευσης. Αυτό είναι δυνατό από τον Ιούλιο, ένα χρόνο μετά τη διάλυση το 2024. Η τρίτη θα ήταν η παραίτηση του προέδρου. Αυτή είναι η οδός που αποκτά ολοένα και μεγαλύτερο βάρος στη δημόσια συζήτηση. Αλλά μέχρι στιγμής, ο Μακρόν, ο οποίος έχει ακόμη ενάμιση χρόνο στην εξουσία, δεν είναι διατεθειμένος να το κάνει. Σύμφωνα με το σύνταγμα, δεν μπορεί να θέσει ξανά υποψηφιότητα μετά από δύο συνεχόμενες θητείες.
Εν τω μεταξύ, στο παρασκήνιο, τα κόμματα ανασυντάσσονται. Ακούγονται φωνές που βλέπουν την ενότητα μεταξύ των συντηρητικών και των δεξιών εθνικιστών ως λύση. Ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν, ιδρυτής του LFI, θέλει να συσπειρώσει την αριστερά γύρω του και να επαναφέρει τους Σοσιαλιστές στο προσκήνιο. Και η Μαριόν Μαρεσάλ, ανιψιά της Μαρίν Λε Πεν, υποστηρίζει εδώ και χρόνια μια ένωση της δεξιάς.
Εάν συνέβαινε αυτό, η πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση και μια στροφή προς τα δεξιά στη Γαλλία θα ήταν πολύ πιθανές. Οι Ρεπουμπλικάνοι συζητούσαν ακόμα τη νέα τους στρατηγική σήμερα.
Οι αγορές αντέδρασαν
Αμέσως μετά την είδηση, οι τιμές των γαλλικών κρατικών ομολόγων μειώθηκαν σημαντικά, ενώ οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων αυξήθηκαν κατά περίπου 0,08 ποσοστιαίες μονάδες, φτάνοντας έως και το 3,59%. Αυτό έφερε τις αποδόσεις ξανά κοντά στα υψηλά των μέσων Σεπτεμβρίου, όταν διαμορφώθηκαν στο 3,61%.
Στην χρηματιστηριακή αγορά, ο κορυφαίος δείκτης CAC 40 υποχώρησε έως και 2%. Μεταξύ των μεγαλύτερων χαμένων ήταν τραπεζικές μετοχές όπως η Société Générale, η BNP Paribas και η Crédit Agricole, οι οποίες υποχώρησαν έως και 7%. Οι τραπεζικές μετοχές θεωρούνται αντανάκλαση της οικονομικής υγείας μιας χώρας.
Οι αναλυτές βλέπουν μια αυξανόμενη πιθανότητα νέων βουλευτικών εκλογών. «Γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο να διοριστεί ένας άλλος πρωθυπουργός που μπορεί να ενώσει τους βουλευτές γύρω από ένα ψήφισμα για τον προϋπολογισμό», δήλωσε ο Neal Mehta της RBC BlueBay Asset Management.
Ο Peter Goves της MFS Investment Management πιστεύει επίσης ότι οι εκλογές γίνονται πιο πιθανές. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο η δεξιά RN να κερδίσει έδρες. Σε ένα τέτοιο σενάριο, δεδομένης της σημαντικής αβεβαιότητας μεταξύ των επενδυτών, τα ασφάλιστρα κινδύνου για τα γαλλικά κρατικά ομόλογα έναντι των γερμανικών ομολόγων θα μπορούσαν να διευρυνθούν σε μια πλήρη ποσοστιαία μονάδα, προειδοποιεί ο Mehta. Τη Δευτέρα, το ασφάλιστρο κινδύνου αυξήθηκε στο 0,85%.
Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν σε ένα σημείο: Δεν φοβούνται μια νέα κρίση του ευρώ. Η αναταραχή θα παραμείνει περιορισμένη στη Γαλλία προς το παρόν και θα έχει μικρό αντίκτυπο στις άλλες χώρες της ευρωζώνης, λέει ο Goves.
Ο Alexander Krüger, επικεφαλής οικονομολόγος της Hauck Aufhäuser Lampe Privatbank, βλέπει την αξιολόγηση της Γαλλίας «να συνεχίζει να κλονίζεται», αλλά η τρέχουσα ανάπτυξη της αγοράς δεν είναι αρκετή για να ενεργοποιήσει το πρόγραμμα έκτακτης ανάγκης TPI της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Η Γαλλία έχει πρόβλημα χρέους
Οι επενδυτές ανησυχούν για το υψηλό εθνικό χρέος της Γαλλίας, το οποίο τώρα ανέρχεται σε περισσότερο από 110% του οικονομικού ΑΕΠ. Η Γαλλία πρέπει τώρα να πληρώνει υψηλότερα επιτόκια στα κρατικά ομόλογα της από την Ελλάδα και να προσφέρει στους επενδυτές όσο και στην Ιταλία, αν και οι γαλλικές αποδόσεις έχουν αυξηθεί σημαντικά ταχύτερα.
Οι ανησυχίες για το εθνικό χρέος επηρεάζουν την πιστοληπτική αξιολόγηση της Γαλλίας. Τον Σεπτέμβριο, ο οίκος αξιολόγησης Fitch υποβάθμισε την αξιολόγηση της Γαλλίας από «AA-» σε «A+» και η DBRS απέσυρε την αξιολόγησή της από «AA high» σε «AA». Οι δύο μεγαλύτεροι οίκοι αξιολόγησης, η Moody’s και η S&P, θα εκδώσουν τις ετυμηγορίες τους για την αξιολόγηση στις 24 Οκτωβρίου και 28 Νοεμβρίου αντίστοιχα.
Η Fitch δικαιολόγησε την κίνηση με την κρίση του προϋπολογισμού. Δήλωσε ότι δεν υπάρχει σαφές σχέδιο για τη σταθεροποίηση του χρέους τα επόμενα χρόνια. Οι αγορές θα πρέπει τώρα να περιμένουν ακόμη περισσότερο για αυτό.
