Ερώτημα παραμένει αν η κυβέρνηση τα δώσει σε όλους (και σε βάθος χρόνου)
Ρεπορτάζ Νάσος Χατζητσάκος
Το πράσινο φως για την επιστροφή αναδρομικών μόλις 11 μηνών (αντί περίπου μιας εξαετίας) σε όσους συνταξιούχους ήδη έχουν προσφύγει κατά των παράνομων περικοπών και της κατάργησης των δώρων με τους αντισυνταγματικούς νόμους του 2012 άναψε χθες η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ). Πλέον, θεωρείται βέβαιο ότι σε περίπου 250.000 «απομάχους της εργασίας», που ήδη είχαν επιλέξει τη δικαστική οδό, θα πρέπει να δοθούν από 733 έως περίπου 6.812 ευρώ (κατά μέσον όρο για τη μεγάλη πλειονότητά τους), με την κυβέρνηση να εξετάζει τρόπο να δοθούν οι επιστροφές αυτές στο σύνολο των συνταξιούχων, αλλά σε βάθος… 4 έως 5 ετών.
Η απόφαση του ΣτΕ, που δόθηκε στη δημοσιότητα χθες, αφορά την πιλοτική δίκη που έγινε φέτος, στις 10 Ιανουαρίου, έπειτα από αίτημα της διοίκησης του ΕΦΚΑ και τη σχετική πολιτική εντολή του αρμόδιου υπουργού Εργασίας Γιάννη Βρούτση. Η διοίκηση του ΕΦΚΑ, με δεδομένες τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας στα μέσα του 2015, βάσει των οποίων είχαν κριθεί παράνομες οι περικοπές που έγιναν πριν από 8 χρόνια στις συντάξεις και η κατάργηση των δώρων (με τους αντισυνταγματικούς νόμους του 2012), ζητούσε επί της ουσίας από τους ανώτατους δικαστές να αποφανθούν εάν οι συνταξιούχοι δικαιούνταν αναδρομικά και για ποιο χρονικό διάστημα.
Η Ολομέλεια του ΣτΕ αποφάνθηκε, λοιπόν, ότι όσοι συνταξιούχοι έχουν μέχρι στιγμής προσφύγει κατά των αντισυνταγματικών νόμων του 2012 δικαιούνται αναδρομικά 11 μηνών. Το χρονικό διάστημα αυτό αφορά την περίοδο από τον Ιούνιο του 2015 (οπότε είχαν δημοσιοποιηθεί οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας για τους «δρεπανηφόρους» νόμους του 2012) μέχρι τον Μάιο του 2016 (έως τις 13 του μήνα, οπότε τέθηκε σε ισχύ ο «νόμος Κατρούγκαλου» – ν. 4387/16).
Τι θα συμβεί, όμως, με όσους δεν έχουν προσφύγει δικαστικά εναντίον των περικοπών που προκάλεσε η εφαρμογή των αντισυνταγματικών νόμων του 2012; Σύμφωνα με τον καθηγητή Αλ. Μητρόπουλο, η απόφαση «αναγνωρίζει ότι δικαιούνται αναδρομικά 11 μηνών μόνον όσοι έχουν καταθέσει αγωγές μέχρι τις 14 Ιουλίου». Από την πλευρά τους, άλλοι νομικοί υποστηρίζουν ότι υπάρχει δυνατότητα προσφυγών εντός των αμέσως επόμενων εβδομάδων για να μην υπάρξει κανένα ενδεχόμενο παραγραφής.
Δεδομένο, ωστόσο, θεωρείται ότι η κυβέρνηση εξετάζει ένα πλάνο επιστροφής των αναδρομικών αυτών σε όλους τους συνταξιούχους (είτε έχουν προσφύγει είτε όχι), αλλά σε βάθος αρκετών ετών. Οι σχετικές ανακοινώσεις αναμένονται εντός του επόμενου χρονικού διαστήματος
Πόσα είναι τα αναδρομικά των 11 μηνών που αναλογούν στους συνταξιούχους; Η συνολική δαπάνη ανέρχεται στα 3,9 δισ. ευρώ. Από τις περικοπές στα δώρα και τις μειώσεις στις κύριες συντάξεις του 2012, τα αναδρομικά κυμαίνονται από 733,3 ευρώ έως 4.979,3 ευρώ για τη μεγάλη πλειονότητα (με όσους είχαν κύριες συντάξεις, προ περικοπών, έως 3.500 ευρώ να δικαιούνται έως 6.618,3 ευρώ). Οι επιστροφές από τις παράνομες μειώσεις στις επικουρικές (άνω των 200 ευρώ, προ του «κουρέματος» που υπέστησαν το 2012) κυμαίνονται από 293,3 έως 2.418,2 ευρώ.
Ο πρόεδρος της ΕΝΥΠΕΚΚ, καθηγητής Αλέξης Μητρόπουλος, σχολιάζοντας την απόφαση του ΣτΕ, έκανε λόγο για «μια πρωτοφανή για τα παγκόσμια δικαστικά χρονικά εξέλιξη».
«Η Ολομέλεια του ΣτΕ με την απόφασή της (1439-1443/2020)», υποστήριξε ο καθηγητής, «στερεί από τους συνταξιούχους αναδρομικά 90 μηνών, νομιμοποιώντας για δημοσιονομικούς λόγους τη “σφαγή” των συντάξεων και των δώρων».
Βρούτσης: «Η απόφαση θα υλοποιηθεί ανάλογα με τις αντοχές της οικονομίας»
«Παράθυρο» επιστροφής των αναδρομικών 11 μηνών στο σύνολο των περίπου 2.500.000 συνταξιούχων, οι οποίοι υπέστησαν τις παράνομες περικοπές το 2012, άφησε ανοιχτό, χθες, μετά τη δημοσιοποίηση της απόφασης του ΣτΕ, ο αρμόδιος υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης, αφήνοντας ωστόσο να διαφανεί ότι τα ποσά θα δοθούν σε βάθος χρόνου, με βάση τις δημοσιονομικές δυνατότητες της οικονομίας.
«Η κυβέρνηση έχει αποδείξει, μέχρι σήμερα, τον σεβασμό της στις δικαστικές αποφάσεις, όπως πρόσφατα έκανε με τη νομοθέτηση της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης του νόμου 4670/2020, με την οποία εκπληρώνει με αξιοπιστία και χρονοδιάγραμμα τις δεσμεύσεις της στους συνταξιούχους» δήλωσε ο κ. Βρούτσης. «Συνεπώς» πρόσθεσε ο αρμόδιος υπουργός «μελετάμε τη σημερινή απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας και, συνεκτιμώντας τις δημοσιονομικές δυνατότητες και αντοχές της εθνικής μας οικονομίας, η κυβέρνηση θα ανακοινώσει τον χρόνο και τον τρόπο υλοποίησης της απόφασης αυτής».
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Γ. Βρούτσης σε συνεργασία με τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, πριν ακόμη ανακοινωθεί η απόφαση του ΣτΕ, είχε επεξεργαστεί ένα πλάνο επιστροφής των αναδρομικών σε βάθος 4 ή 5 ετών. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι τα αναδρομικά για όσους συνταξιούχους κυμαίνονται σε επίπεδα κάτω των 1.000 ευρώ θα δοθούν πιο άμεσα, ενώ σε μεταγενέστερο χρόνο θα γίνει η σταδιακή εξόφληση όσων δικαιούνται περισσότερα.
Δικαίωμα για επιστροφές και πριν από το 2015
Η απόφαση που ανακοινώθηκε από το ΣτΕ, χθες, δεν αποκλείει το σύνολο των συνταξιούχων (όσων έχουν ή δεν έχουν προσφύγει δικαστικά κατά των αντισυνταγματικών νόμων του 2012) από το δικαίωμα επιστροφής αναδρομικών πριν από το 2015. Υπάρχουν 11 «απόμαχοι της εργασίας» οι οποίοι είχαν κινηθεί με αγωγές κατά των συγκεκριμένων νόμων έγκαιρα και δικαιούνται να πάρουν επιστροφές 2 έως 2,5 ετών!
Οι εν λόγω συνταξιούχοι προσέφυγαν δικαστικά κατά των αντισυνταγματικών νόμων του 2012, με τους οποίους μειώθηκαν οι συντάξεις και καταργήθηκαν τα «δώρα» (Χριστουγέννων, Πάσχα και επίδομα καλοκαιριού) πριν από το 2015. Κανονικά, οι συντάξεις τους ήδη θα έπρεπε να είχαν αναπροσαρμοστεί στα επίπεδα που ήταν πριν από τις μειώσεις του ’12, από τα μέσα του ’15 (όταν εκδόθηκαν οι αποφάσεις του ΣτΕ για τους συγκεκριμένους νόμους).
Πλέον, μετά την απόφαση που ανακοινώθηκε από το ΣτΕ χθες, δικαιούνται αναδρομικά από την ημέρα που προσέφυγαν δικαστικά έως την έναρξη ισχύος του «νόμου Κατρούγκαλου» (13 Μαΐου ’16).
