Αναλυτικά τα υπέρ και τα κατά των νέων χρεώσεων στην ενέργεια για να ξέρετε τι πληρώνετε
Με την έναρξη της καινούργιας χρονιάς η αγορά της ενέργειας αλλάζει ολοκληρωτικά σε σχέση με ό,τι ξέραμε έως σήμερα. Με την είσοδό μας στην ενεργειακή κρίση και την περίοδο αστάθειας που ακολούθησε στον ενεργειακό τομέα, το σκηνικό στην αγορά ηλεκτρικού ρεύματος, πετρελαίου και φυσικού αερίου διαφοροποιήθηκε αρκετά στην τιμή της κιλοβατώρας σε σχέση με τα σταθερά 0,11 ευρώ που πληρώναμε.
- Από τον Κωνσταντίνο Γ. Στάμου*
Η χώρα μας μπήκε σε μια κούρσα αυξήσεων και ανατιμήσεων, με τους παρόχους να διαφημίζουν προσφορές και εκπτώσεις με δώρα που θυμίζουν τη χρυσή εποχή της τηλεόρασης!
Το σκηνικό αυτό δίνει τη θέση του στο νέο σύστημα τιμολογίων με χρώμα (!) και χαρακτηριστικά αρκετά διαφορετικά σε κάθε περίπτωση. Ξεκινώντας από το σταθερό μπλε με τιμή που ανακοινώνεται την πρώτη μέρα κάθε μήνα και διάρκεια συμβολαίου κατ’ ελάχιστο έναν χρόνο, στα κυμαινόμενα πράσινο και κίτρινο, με την τιμή του πρώτου να διαμορφώνεται από κρατικούς μηχανισμούς και του δεύτερου να ορίζεται από τους παρόχους, όπως ίσχυε έως σήμερα, συστήνοντας ένα νέο ενεργειακό καζίνο. Επιπλέον, στις επιλογές για τους καταναλωτές προστίθενται τιμολόγια με παραγωγή από ΑΠΕ αλλά και επιλογές για αυτοπαραγωγή. Σήμερα επιχειρούμε να ξεδιαλύνουμε αυτό το μπλεγμένο σκηνικό με έναν χρήσιμο οδηγό.
Μπλε τιμολόγιο
Με το μπλε τιμολόγιο ο καταναλωτής έχει την δυνατότητα να εξασφαλίσει μια σταθερή τιμή, η οποία ορίζεται στην αρχή του συμβολαίου. Στο συγκεκριμένο τιμολόγιο δεν μπορεί να γίνει σύγκριση τιμών, μια και οι πάροχοι παρέχουν πρόσθετες υπηρεσίες που μεταβάλλουν την τιμή του ανάλογα την εταιρία και την περίοδο που θα το επιλέξει κάποιος. Παρ’ όλα αυτά η ασφάλεια που προσφέρει έρχεται με ένα τίμημα, καθότι είναι το πιο ακριβό απ’ όλα τα άλλα τιμολόγια.
Θετικά:
■ Ο καταναλωτής έχει γνώση τού τι πληρώνει και έτσι δύναται να έχει τον οικονομικό έλεγχο του σπιτιού του από την αρχή του συμβολαίου.
■ Το συμβόλαιο διαρκεί κατ’ ελάχιστο ένα έτος και μπορεί να φτάσει και τα δύο χρόνια.
■ Η σταθερή τιμή μπορεί να προστατέψει από ακραίες περιπτώσεις, όπως αυτές στις οποίες βρεθήκαμε τα προηγούμενα δύο έτη, και να αποφευχθούν τυχόν ανατιμήσεις.
Αρνητικά:
■ Eχει την υψηλότερη τιμή σε σύγκριση με τα κυμαινόμενα τιμολόγια (με μέση τιμή στα 0,18 €).
■ Eχει πάγιο που καθορίζεται ανά πάροχο και φτάνει τα 7,5 €.
■ Υπάρχει ρήτρα αποχώρησης έως 100 €.
✔ Ποιος να το επιλέξει: Καταναλωτές που έχουν λίγες kWh ανά μήνα (λιγότερες από 250 ανά μήνα), π.χ. εξοχικές κατοικίες.
Πράσινο τιμολόγιο
Στο κυμαινόμενο πράσινο τιμολόγιο εντάσσονται όλοι οι καταναλωτές οι οποίοι δεν έχουν επιλέξει πρόγραμμα έως και το τέλος του έτους. Πρόκειται για ένα τιμολόγιο η τιμή του οποίου ορίζεται από το άθροισμα της Βασικής Τιμής Προμήθειας (είναι σταθερή για τουλάχιστον έξι μήνες) και τον Μηχανισμό Διακύμανσης (σταθερός για τουλάχιστον τρεις μήνες). Η τελική τιμή της κιλοβατώρας ανακοινώνεται την πρώτη ημέρα του μήνα, με τις τιμές ανά πάροχο να αναρτώνται στην σελίδα της ΡΑΑΕΥ (www.energycost.gr).
Θετικά:
■ Εχει απλή και κατανοητή δομή, οπότε επιτρέπει τη σύγκριση μεταξύ των παρόχων.
■ Οι πάροχοι ανακοινώνουν την τελική τιμή με προσφορές και εκπτώσεις, άρα δεν υπάρχουν κρυφές χρεώσεις.
■ Υπάρχει η δυνατότητα της αλλαγής παρόχου και τιμολογίου άμεσα και εύκολα.
Αρνητικά:
■ Υπάρχει πάγιο έως 5 €.
■ Είναι ακριβότερο σε σχέση με τα υπόλοιπα κυμαινόμενα τιμολόγια.
■ Υπάρχουν λιγότερες προσφορές.
✔ Ποιος να το επιλέξει: Καταναλωτές που δεν θέλουν να δαπανήσουν χρόνο στην αναζήτηση χαμηλότερης τιμής και εμπιστεύονται τις κρατικές υπηρεσίες.
Κίτρινο τιμολόγιο
Τιμολόγιο με χαρακτηριστικά παρόμοια με την κατάσταση που υπήρχε έως σήμερα. Η τιμή του ανακοινώνεται στο τέλος κάθε μήνα, ισχύει η ρήτρα αναπροσαρμογής και η κυμαινόμενη τιμή της κιλοβατώρας ορίζεται από το Χρηματιστήριο Ενέργειας.
Θετικά:
■ Είναι φθηνότερο σε σχέση με το πράσινο τιμολόγιο.
■ Υπάρχουν αρκετές προσφορές λόγω ανταγωνισμού.
■ Υπάρχει η δυνατότητα της αλλαγής παρόχου και τιμολογίου άμεσα και εύκολα.
Αρνητικά:
■ Είναι ευάλωτο σε κρίσεις. Η τιμή του μπορεί να μεταβληθεί σε ακραίες τιμές.
■ Ο καταναλωτής αναλαμβάνει το ρίσκο, το οποίο είναι αρκετά μεγαλύτερο σε σύγκριση με τα άλλα τιμολόγια.
■ Απαιτείται προσοχή στις προσφορές. Η έκπτωση πολλές φορές δεν γίνεται στην τελική τιμή και μπορεί να υπάρξει μικρή διάρκεια για την προσφορά.
✔ Ποιος να το επιλέξει: Ατομα που ψάχνουν προσφορές, συγκρίνουν παρόχους και αναλαμβάνουν την προσωπική ευθύνη για το υψηλότερο ρίσκο που το χαρακτηρίζει.
Πορτοκαλί τιμολόγιο
Το δυναμικό τιμολόγιο, που η τιμή του καθορίζεται ανά ώρα. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ύπαρξη ψηφιακού μετρητή.
Θετικά:
■ Είναι φτηνότερο από όλα τα τιμολόγια.
■ Αμεση έκδοση εκκαθαριστικού λογαριασμού μηνιαία, χωρίς έναντι.
■ Με αναζήτηση για τις κατάλληλες ώρες κατανάλωσης η τιμή της κιλοβατώρας μπορεί γίνει οικονομικότερη από ποτέ.
Αρνητικά:
■ Απαιτείται ψηφιακός μετρητής, που έχει εγκατασταθεί σε μικρό αριθμό παροχών μέχρι σήμερα.
■ Προκειμένου να βρεθούν οι κατάλληλες ώρες με χαμηλή τιμή κιλοβατώρας ο καταναλωτής πρέπει να δαπανήσει αρκετό χρόνο με σκοπό να βρει το κατάλληλο «μοτίβο» – κυρίως τις ώρες που υπάρχει παραγωγή ρεύματος από ΑΠΕ και όχι από φυσικό αέριο.
■ Δεν μπορεί να γίνει σύγκριση μεταξύ των παρόχων για την πιο οικονομική τιμή.
✔ Ποιος να το επιλέξει: Καταναλωτές με «έξυπνους» μετρητές, που δύνανται να δαπανήσουν λίγο χρόνο προκειμένου να βρουν την οικονομικότερη περίοδο κατανάλωσης.
Τιμολόγια με παραγωγή από ΑΠΕ
Πρόκειται για ένα συμβόλαιο με το οποίο ο καταναλωτής γίνεται επενδυτής σε ένα φωτοβολταϊκό πάρκο με υψηλή τιμή κιλοβατώρας (0,22 €) και πάγιο 5 € για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οταν η αποπληρωμή της επένδυσης ολοκληρωθεί, ο καταναλωτής απολαμβάνει δωρεάν ρεύμα για το υπόλοιπο της επένδυσης.
Συγκεκριμένα, πρόκειται για μια επένδυση με ετήσια επιστροφή της τάξης του 8,5% και βάσει των υπολογισμών ο καταναλωτής θα πληρώνει μηδενικό ρεύμα ύστερα από περίπου 12 χρόνια.
Θετικά:
■ Μηδενική προμήθεια ρεύματος μετά την αποπληρωμή της επένδυσης.
■ Οικολογικά οφέλη.
■ Δεν απαιτείται αρχικό ποσό για την επένδυση.
Αρνητικά:
■ Πολύ υψηλή τιμή κιλοβατώρας.
■ Υψηλός χρόνος επένδυσης με βαθμό απόδοσης έως και 8,5%, που στην χώρα μας δεν αξιολογείται θετικά.
■ Ο προμηθευτής μπορεί να αλλάξει την τιμή της κιλοβατώρας.
✔ Ποιος να το επιλέξει: Καταναλωτές χωρίς τον απαραίτητο χώρο για εγκατάσταση δικού τους φωτοβολταϊκού, με οικολογική συνείδηση και υπομονή.
Αυξήσεις στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις
Εκτός από την προμήθεια του ρεύματος, αύξηση παρατηρείται και στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις του λογαριασμού, τις χρεώσεις δηλαδή ΔΕΔΔΗΕ, ΑΔΜΗΕ, ΕΤΜΕΑΡ. Μόνο για τον ΔΕΔΔΗΕ ενδεικτικά αναφέρουμε ότι τον Μάιο αυξήθηκαν δεύτερη φορά κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης, κατά 75% για ένα μέσο νοικοκυριό.
Εγκατάσταση ΑΠΕ – Αυτοπαραγωγή
Μια επιπλέον επιλογή που δίνεται στους καταναλωτές είναι η εγκατάσταση σταθμού ΑΠΕ στον χώρο της κατανάλωσης. Με την επιδότηση στα οικιακά φωτοβολταϊκά net-metering με προσθήκη μπαταρίας, η οποία έχει αρχίσει από τον περασμένο Μάιο, αρκετοί έχουν επωφεληθεί από την κρατική επιδότηση που φτάνει έως και το 90% της συνολικής επένδυσης.
Θετικά:
■ Σταθερά μηδενική τιμή κιλοβατώρας από την πρώτη μέρα.
■ Με προσθήκη (επιδοτούμενης) μπαταρίας οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις μπορούν να μηδενιστούν.
■ 100% πράσινη ενέργεια.
Αρνητικά:
■ Απαιτείται αρχικό κεφάλαιο επένδυσης.
■ Απαιτείται χώρος στη στέγη.
■ Υπάρχει όριο εγκατάστασης συστήματος έως 10,8 kW.
✔ Ποιος να το επιλέξει: Καταναλωτές με χώρο στη στέγη τους προκειμένου να μηδενίσουν την προμήθεια του ρεύματος και τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις μέσω μιας επένδυσης με απόδοση έως και 75%.
Ενεργειακή Κοινότητα
Εχει την ίδια λογική με τα τιμολόγια με παραγωγή ΑΠΕ, με τη διαφορά ότι ο καταναλωτής είναι ιδιοκτήτης και απολαμβάνει από την πρώτη μέρα μηδενική προμήθεια ρεύματος.
Θετικά:
■ Σταθερά μηδενική τιμή κιλοβατώρας από την πρώτη μέρα.
■ Δεν απαιτείται χώρος εγκατάστασης πλησίον της οικίας.
■ 100% πράσινη ενέργεια
Αρνητικά:
■ Απαιτείται αρχικό κεφάλαιο επένδυσης που δεν επιδοτείται.
■ Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις πληρώνονται.
■ Απαιτείται συμμετοχή άνω των 15 μελών.
✔ Ποιος να το επιλέξει: Καταναλωτές χωρίς χώρο στη στέγη τους, που μέσω μιας επένδυσης με απόδοση έως και 40% θα μηδενίσουν την προμήθεια ρεύματος.
* Ενεργειακός σύμβουλος και υπεύθυνος Επικοινωνίας της εταιρίας SENIP
Παραμένει το πολύχρωμο μπέρδεμα, παρά τη «μετάφραση» Σκυλακάκη
Μπερδεμένοι παραμένουν οι καταναλωτές με τα νέα τιμολόγια ρεύματος. Στη συντριπτική πλειονότητά τους επιλέγουν το πράσινο, αδυνατώντας να κατανοήσουν τις διαφορές και τον τρόπο υπολογισμού του κόστους. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι ο αρμόδιος υπουργός προσπαθεί μέσα από αλλεπάλληλες συνεντεύξεις του σε τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς να ξεδιαλύνει το τοπίο.
Το πρωί του Σαββάτου ο Θεόδωρος Σκυλακάκης παρείχε νέες διευκρινίσεις για τη δυνατότητα αλλαγής χρωματιστού τιμολογίου ηλεκτρικού, τονίζοντας ότι οι πολίτες μπορούν να προχωρήσουν σε αλλαγή τιμολογίου ανά πάσα στιγμή. «Η δυνατότητα αλλαγής υπάρχει ανά πάσα στιγμή. Δεν τίθεται κανένας περιορισμός, με εξαίρεση τα σταθερά τιμολόγια, που είναι λογικό να υπάρχει πέναλτι αποχώρησης. Η αρχή του μήνα, όπως διαμορφώνονται τα πράγματα, σου δίνει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει κανείς τις τελευταίες τιμές που έχουν οι πάροχοι. Εάν είσαι στο πράσινο τιμολόγιο, που είναι το 95% των πολιτών σήμερα, μπορείς να δεις εάν ένας πάροχος είναι συστηματικά ακριβός» είπε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Τα ψιλά γράμματα
Οσον αφορά τις συμβάσεις των πράσινων τιμολογίων, σημείωσε πως δεν έχουν ψιλά γράμματα. «Εάν ο καταναλωτής πρόκειται να μετακινηθεί από πράσινο τιμολόγιο ενός παρόχου σε πράσινο άλλου παρόχου, σε αυτήν την περίπτωση… ψιλά γράμματα δεν υπάρχουν. Τα γράμματα είναι για όλους ίδια. Το μόνο που πρέπει να δει ο καταναλωτής είναι το πάγιο, που είναι μέχρι 5 ευρώ, και την τιμή του ρεύματος. Η τιμή ρεύματος δίνει στον καταναλωτή μια αίσθηση του εάν ο πάροχος είναι ακριβός ή φθηνός. Η τιμή ρεύματος που δίνεται στον καταναλωτή συμπεριλαμβάνει τα πάντα μέσα, όπως ρήτρα αναπροσαρμογής, ενεργειακή μετάβαση κ.λπ.» υπογράμμισε ο κ. Σκυλακάκης. Σύμφωνα με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, οι τιμές του ρεύματος σε σχέση με τη χονδρική είναι μέχρι τώρα περίπου στα επίπεδα που ήταν τον προηγούμενο μήνα – ίσως και ελάχιστα χαμηλότερα.
Ερωτηθείς εάν οι καταναλωτές θα πρέπει να επιλέξουν το μπλε τιμολόγιο λόγω της κατάστασης που επικρατεί στην Ερυθρά Θάλασσα, ο κ. Σκυλακάκης υποστήριξε πως υπάρχουν πολύ καλές τιμές και σε σταθερά τιμολόγια. «Δεν μπορώ να προβλέψω το μέλλον. Η πρόβλεψη του μέλλοντος είναι εξαιρετικά δύσκολο πράγμα, ειδικά τώρα που εάν πρέπει να προβλέψεις έναν συνδυασμό με το τι θα κάνουν οι Χούθι, τι θα κάνει το Ισραήλ στη Γάζα, τι θα κάνουν οι Ρώσοι με τους Ουκρανούς, τι καιρό θα έχει…» απάντησε. «Η τάση σε σχέση με το φυσικό αέριο, που κυρίως καθορίζει την τιμή του μίγματος, είναι πτωτική ή σταθερή. Συνεπώς, δεν βλέπω μεσοπρόθεσμα κάποια αλλαγή, εκτός εάν υπάρξουν κάποια γεγονότα…» συμπλήρωσε.
