Ονειρεύεται για το 2026 ανάπτυξη της χώρας μέσω των πωλήσεων ακινήτων, παρά την εκτόξευση των τιμών
Περισσότερες αγοραπωλησίες ακινήτων προβλέπει η κυβέρνηση το 2026, παρά τη συνεχιζόμενη άνοδο των τιμών στις κατοικίες, αλλά και την αυξητική πορεία του κόστους οικοδομής. Είναι ενδεικτικό πως στον νέο Προϋπολογισμό, που συζητείται αυτές τις ημέρες στη Βουλή, προβλέπεται πως η ζήτηση για ακίνητα θα παραμείνει ισχυρή, οδηγώντας σε σημαντική αύξηση των εσόδων από τον Φόρο Μεταβίβασης Ακινήτων (ΦΜΑ).
Golden Visa
Αυτή η «επένδυση» της κυβέρνησης κινείται μακριά από τη δημιουργία ενός σταθερού παραγωγικού μοντέλου, καθώς το οικονομικό επιτελείο έδωσε τα τελευταία χρόνια σημαντικά προνόμια και κίνητρα σε ξένους, προκειμένου να αγοράσουν ελληνικά ακίνητα, τα οποία στις περισσότερες περιπτώσεις ενοικιάζουν μέσω βραχυχρόνιων μισθώσεων (τύπου Airbnb), με αντάλλαγμα την επενδυτική «βίζα» της χώρας μας. Μάλιστα, αρκετοί επενδυτές έλαβαν την περιβόητη Golden Visa χωρίς να έχουν πατήσει ποτέ το πόδι τους επί ελληνικού εδάφους.
Με αυτόν τον τρόπο, οι τιμές των ακινήτων εκτινάχθηκαν σε περιζήτητες περιοχές και, σε συνδυασμό με την έλλειψη κατοικιών κυρίως στις αστικές περιοχές, η εξάπλωση της αύξησης των τιμών ήταν ραγδαία. Ωστόσο, στη χώρα μας ισχύουν συγκεκριμένα αφορολόγητα όρια για την απόκτηση πρώτης κατοικίας.
Ετσι, ένας ιδιοκτήτης δεν καταβάλλει φόρο μεταβίβασης, όταν το εισόδημα ενός άγαμου φτάνει τα 200.000 ευρώ, για έγγαμους τα 250.000 ευρώ, με προσαυξήσεις 25.000 ευρώ για τα δύο πρώτα παιδιά και 30.000 ευρώ για κάθε επιπλέον. Οπως γίνεται αντιληπτό, η κυβέρνηση ποντάρει σε υψηλότερες τιμές αγοραπωλησιών, κάτι που ίσως εξηγεί και τους λόγους που δεν παρεμβαίνει στις αλλεπάλληλες ανατιμήσεις.
Αποτυχημένα μέτρα
Η έλλειψη σχεδιασμού αναμένεται να αποκαλυφθεί όταν ολοκληρωθεί το Ταμείο Ανάκαμψης το καλοκαίρι του ερχόμενου έτους. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι οι προβλέψεις κάνουν λόγο για καθίζηση της ανάπτυξης, με αποτέλεσμα η χώρα μας να μην καταφέρει να καλύψει το τεράστιο κενό ανάπτυξης που προκάλεσαν τα καταστροφικά Μνημόνια, κατακρημνίζοντας το ελληνικό ΑΕΠ κατά 25%.
Ολα τα παραπάνω αποτελούν και τους λόγους για τους οποίους το οικονομικό επιτελείο επιμένει στο (αποτυχημένο) πρόγραμμα «Σπίτι μου», ενώ σχεδιάζει να ανακοινώσει και ένα νέο πρόγραμμα ανακαίνισης κατοικιών, το οποίο, σύμφωνα με πληροφορίες, θα καλύπτει ένα πολύ μικρό μέρος του κόστους. Η επιδότηση αναμένεται να αγγίζει τα 300 ευρώ το τετραγωνικό, όταν μια απλή ανακαίνιση κοστίζει σήμερα πάνω από 800 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο.
Οι αντικειμενικές
Το οικονομικό επιτελείο έχει αποφασίσει να μη ρίξει «λάδι στη φωτιά» των ανατιμήσεων στα ακίνητα, «παγώνοντας» την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών έως το 2027. Η απόφαση έρχεται με φόντο τις σημαντικές αυξήσεις που έχουν καταγραφεί στην αγορά τα τελευταία χρόνια, ενώ όποια αλλαγή στις αντικειμενικές αξίες θα επηρέαζε προς τα πάνω δεκάδες φόρους και τέλη, αυξάνοντας εκ νέου τις τιμές πώλησης που θα οδηγούσαν σε ενίσχυση της στεγαστικής κρίσης που βιώνει ήδη η χώρα.
Οι αντικειμενικές παραμένουν στον «πάγο» από το 2021, και λόγω των συνθηκών που επικρατούν στην αγορά θα παραμείνουν σε αυτά τα επίπεδα για δύο ακόμα χρόνια, παρά το γεγονός πως ο αρχικός σχεδιασμός ανέφερε αυτόματες αναπροσαρμογές ανά διετία. Κι αυτό γιατί έχει παρατηρηθεί πως υπάρχουν περιοχές στις οποίες έχει ανοίξει σημαντικά η «ψαλίδα» με τις εμπορικές τιμές, και σε περίπτωση αναπροσαρμογής των αντικειμενικών θα εκτοξευτούν οι φόροι, όπως ο ΕΝΦΙΑ. Παράλληλα, θα γινόταν ακόμα πιο ακριβή η μεταβίβαση του ακινήτου μέσω αγοραπωλησίας, κληρονομιάς, δωρεάς ή γονικής παροχής, καθώς θα «φούσκωναν» τα έξοδα που απαιτούνται, όπως συμβολαιογραφικά, τέλη μεταγραφής στο Κτηματολόγιο, αμοιβή μεσίτη κ.ά.
Εξτρα φοροέσοδα από τις μεταβιβάσεις
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Προϋπολογισμού, ο συνολικός Φόρος Μεταβίβασης Ακινήτων (ΦΜΑ) που αναμένεται να εισπραχθεί το επόμενο έτος θα ανέλθει σε 653 εκατ. ευρώ, έναντι εκτιμώμενων 598 εκατ. ευρώ για το τρέχον έτος, σημειώνοντας αξιοσημείωτη αύξηση της τάξης του 9,2%. Αυτή η εισπρακτική επίδοση αντιστοιχεί σε διενέργεια μεταβιβάσεων ακινήτων, κτιρίων και οικοπέδων, συνολικής αξίας που εκτιμάται σε αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ.
Αναλυτικά, τα έσοδα από τον φόρο μεταβίβασης οικοδομών εκτιμάται ότι θα φτάσουν τα 539 εκατ. ευρώ το 2026, αυξημένα κατά 10,5% σε σχέση με τα 488 εκατ. ευρώ που αναμένονται φέτος. Αντίστοιχα, ο φόρος από τη μεταβίβαση οικοπέδων και αγροκτημάτων προβλέπεται να αποδώσει 114 εκατ. ευρώ, έναντι 110 εκατ. ευρώ φέτος.
Πάτησαν «φρένο» οι ξένοι επενδυτές
Αρνητικό αντίκτυπο στην αγορά είχε η μείωση των ξένων άμεσων επενδύσεων σε ακίνητα. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), το πρώτο εξάμηνο του 2025 οι καθαρές εισροές μειώθηκαν κατά 17,5%, διαμορφούμενες σε 938,3 εκατ. ευρώ, έναντι 1,14 δισ. ευρώ το αντίστοιχο εξάμηνο του 2024. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2024 πραγματοποιήθηκαν 145.765 αγοραπωλησίες ακινήτων, καθώς και 38.056 γονικές παροχές και 21.413 δωρεές εν ζωή.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, η άμεση συνεισφορά των επενδύσεων σε κατοικίες (residential investment) ανέρχεται σε περίπου 2,3% του ΑΕΠ και διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα ως ποσοστό του ΑΕΠ, παρά την αύξησή της τα τελευταία χρόνια. Η ίδια έκθεση δείχνει ότι η επενδυτική δραστηριότητα σε ακίνητα είναι μικρή συγκριτικά με άλλους τομείς, ενώ οι τιμές κατοικιών ανεβαίνουν διαρκώς, υποδηλώνοντας υψηλή ζήτηση χωρίς εντυπωσιακή διεύρυνση της παραγωγικής βάσης.
