Ο Αγιος Γεώργιος Νεαπολίτης έζησε τον 18ο αι. στη Μ. Ασία. Είχε λάβει τη Χάρη των ιάσεων και θεράπευε Ελληνες αλλά και Τούρκους. Στον απόηχο των Ορλοφικών, οδεύοντας προς τη Μαλακοπή, σφαγιάστηκε από Τούρκους
Στην περιοχή της Καππαδοκίας, σε απόσταση 290 χιλιομέτρων από την Αγκυρα, βρίσκεται η πόλη Νεβ Σεχήρ, πρωτεύουσα ομώνυμου νομού της κεντρικής Τουρκίας. Πρόκειται για την ελληνική Νεάπολη, μια πόλη που η ιστορία της ξεκινά από τους Χετταίους, για να περάσει αλληλοδιαδόχως στον έλεγχο των Ασσυρίων, των Περσών, των Ελλήνων του Μ. Αλεξάνδρου, των Ρωμαίων και των Βυζαντινών.
- Από τον Γιαννη Ζαννη
Στη συνέχεια η Μικρά Ασία σταδιακά κατακτήθηκε από τους Τούρκους. Ωστόσο, μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών συνέχισαν να ζουν πολυάριθμοι ελληνικοί πληθυσμοί, που διατηρούσαν με ζήλο τη χριστιανική τους πίστη και τη ρωμαίικη παράδοσή τους. Ως προς τη γλώσσα, ορισμένοι από αυτούς μιλούσαν το τοπικό καππαδοκικό ιδίωμα, ένα κράμα ελληνικών λέξεων και τουρκικών ιδιωμάτων. Διατηρούσαν όμως πάντα αλώβητη την εθνική τους συνείδηση, ήξεραν ότι ήταν οι κληρονόμοι της μεσαιωνικής, χριστιανικής αυτοκρατορίας μας, Ελλήνων και Ρωμαίων απόγονοι, για να θυμηθούμε τα λόγια του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου λίγο πριν από την τελική αναμέτρηση.
Στα χρόνια που πλέον είχαν επικρατήσει οι Οθωμανοί, η θέση των χριστιανών έγινε δύσκολη. Οπωσδήποτε υπήρχαν εποχές ειρηνικής συνυπάρξεως Τούρκων και χριστιανών, ιδίως μεταξύ των απλών ανθρώπων του λαού. Αλλά υπήρξαν και περίοδοι μεγάλων εντάσεων, ιδίως όταν έφταναν νέα για ξεσηκωμό των Ελλήνων (μην ξεχνάμε ότι οι πρόγονοί μας, από την Αλωση ως το 1821 πραγματοποίησαν 60 ή και περισσότερα επαναστατικά κινήματα για να αποτινάξουν τον ξένο ζυγό). Τότε ήταν αναπόφευκτες οι αιματηρές συγκρούσεις και οι χριστιανοί πλήρωναν συχνά βαρύ φόρο αίματος, αφού ούτως ή άλλως οι μη μουσουλμάνοι ήταν δεύτερης κατηγορίας πολίτες, όσα προνόμια κι αν είχαν λάβει θεωρητικά.
Κατά τον 18ο αιώνα, στον Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στη Νεάπολη, εφημέριος ήταν ένας σεβάσμιος ιερέας, ονόματι Γεώργιος. Αληθινός λειτουργός του Υψίστου, όπως τον θέλει η εκκλησιαστική παράδοση, κατά την παρακαταθήκη του Αποστόλου Παύλου: «ἀνεπίληπτον, νηφάλιον, σώφρονα, κόσμιον, φιλόξενον, διδακτικόν, μὴ αἰσχροκερδῆ, ἀλλ’ ἐπιεικῆ, ἄμαχον, ἀφιλάργυρον». Δεν μπορεί να υποστηριχθεί με βεβαιότητα ποια ήταν η ιδιαίτερη πατρίδα του, το χωριό του στην Καππαδοκία. Τον διεκδικούν δύο χωριά ως γόνο δικό τους, το Ντάρ, που βρίσκεται βόρεια από τη Νεάπολη, και το Κιόρε, που κείται νοτιότερα. Οποιο και να είναι όμως από τα δύο, εκείνος, όπως είπαμε, ήταν εφημέριος στον Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στη Νεάπολη και επρόκειτο να μείνει γνωστός με την επωνυμία «Νεαπολίτης». Κατά πάντα άμεμπτος και εν οσιότητι πορευόμενος, γινόταν για το ποίμνιό του «τοῖς πᾶσι τὰ πάντα», κατά τη ρήση του Αποστόλου.
Προικισμένος και με τη χάρη των ιάσεων, διακονούσε «ἐν παντὶ καιρῷ καὶ τόπῳ» όσους ζητούσαν τη βοήθειά του, είτε για χριστιανούς επρόκειτο είτε για Τούρκους, χαρίζοντάς τους την ίαση των ψυχών και των σωμάτων με την προσευχή του, τις σοφές του συμβουλές, την προσφορά της ελεημοσύνης. Και βέβαια, σε περιόδους εντάσεων, που συνεπάγονταν καταδυνάστευση εις βάρος των χριστιανών, ο Γεώργιος προσπαθούσε με κάθε υλικό και πνευματικό μέσον να στηρίξει τους χειμαζομένους αδελφούς του.
Ως γνωστόν, την περίοδο 1770-1171 ξέσπασε ρωσοτουρκικός πόλεμος, που έμεινε στην Ιστορία με την ονομασία «Ορλοφικά», εξαιτίας των επικεφαλής των ρωσικών δυνάμεων, αδελφών Φιοντόρ και Αλεξέι Ορλόφ. Ειρήσθω εν παρόδω, ότι ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, που γεννήθηκε εκείνη τη χρονιά, το 1170, έλαβε το όνομά του προς τιμήν του ναυάρχου Φιοντόρ (δηλαδή Θεόδωρος στα ελληνικά) Ορλόφ.
Η αυτοκράτειρα της Ρωσίας Αικατερίνη (γερμανικής καταγωγής, χήρα του Τσάρου Πέτρου Γ’, τον οποίο διαδέχθηκε στον θρόνο), προκειμένου να δημιουργήσει ένα δεύτερο μέτωπο στο εσωτερικό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, εκμεταλλευόμενη τους εθνικούς πόθους των υπόδουλων Ελλήνων, τους παρακίνησε σε επανάσταση. Μετά τη λήξη του πολέμου, όμως, οι Ρώσοι αποχώρησαν και οι Ελληνες, ιδίως της Πελοποννήσου, έμεινα εκτεθειμένοι στη μήνη και τη βαρβαρότητα των Τουρκαλβανών, οι οποίοι επιδόθηκαν σε τέτοιες φρικαλεότητες, ώστε εν τέλει ο ίδιος ο σουλτάνος έστειλε τον στόλο για να τους αντιμετωπίσει.
Ομως, ο απόηχος τέτοιων κινημάτων, και ιδιαίτερα των Ορλοφικών, που υπήρξε η σοβαρότερη μέχρι τότε επαναστατική κίνηση εναντίον της Πύλης, είχε επιπτώσεις και για τους Ρωμιούς των άλλων περιοχών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ιδίως των Μικρασιατών και των Κυπρίων. Οι χριστιανοί αυτών των περιοχών υφίσταντο διωγμούς και καταδυνάστευση. Και επιπλέον, ζώντας ανάμεσα σε μουσουλμανικούς πληθυσμούς, πολύ πιο ευάριθμους απ’ όσο στη Βαλκανική, δεν είχαν πολλές δυνατότητες ένοπλης αυτοάμυνας.
Επέβαινε σε γαϊδουράκι
Στον απόηχο των διώξεων και των προγραφών, μολονότι είχαν ήδη παρέλθει 16 χρόνια από τα Ορλοφικά, ο ιερέας Γεώργιος χρειάστηκε να μεταβεί από τη Νεάπολη στο χωριό Μαλακοπή, για να ιερουργήσει σε κάποια μεγάλη γιορτή. Εικάζω ως πιθανότερη την εορτή των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, διότι είναι η πλησιέστερη προς την ημέρα του μαρτυρίου του Αγίου. Ο ιερέας της Μαλακοπής ήταν ασθενής, ή, κατά μία φήμη, κρυβόταν, για να αποφύγει το μένος των Τούρκων. Οπως κι αν έχει, ο Γεώργιος αποδέχθηκε πρόθυμα την πρόσκληση και ξεκίνησε επιβαίνοντας στο γαϊδουράκι του (καθώς ήταν πλέον προχωρημένης ηλικίας και το σώμα του καταπονημένο από την άσκηση) για να φτάσει το συντομότερο δυνατόν στη Μαλακοπή.
Το μαρτυρικό σώμα του που ευωδίαζε, το πλήθος πιστών που συνέρρεε για να λάβει την ευλογία του και η μεταφορά του στον Περισσό με την ανταλλαγή των πληθυσμών
Ενώ πλησίαζε όμως το χωριό, στην τοποθεσία Κόμπια Ντερέ (που ερμηνεύεται «ρεματιά») συνάντησε κάποιους Τούρκους βοσκούς. Εκείνοι, υποκινημένοι από τον φανατισμό που τους είχε ενσταλάξει τόσο διάστημα η ηγεσία τους, βλέποντας τον σεβάσμιο γέροντα με το ιερατικό σχήμα, όρμησαν εναντίον του, τον γύμνωσαν, τον βασάνισαν και εν τέλει τον αποκεφάλισαν. Μετά πέταξαν το σώμα και το κεφάλι του στη ρεματιά.
Οι χριστιανοί στη Μαλακοπή, μη ξέροντας τι είχε συμβεί, άρχισαν να ανησυχούν που ο ιερέας δεν είχε εμφανιστεί, ενώ μάλιστα πλησίαζε η ημέρα της εορτής. Ετσι, βγήκαν να τον αναζητήσουν στη γύρω περιοχή. Τέσσερις μέρες αργότερα βρήκαν το μαρτυρικό σώμα του Αγίου. Του Νεοϊερομάρτυρα Γεωργίου, που θυσιάστηκε για την προς τον πλησίον αγάπη, ενώ προσπαθούσε να εκπληρώσει τα ιερατικά του καθήκοντα, ως καλός ποιμένας που θυσίαζε τη ζωή του για το ποίμνιό του. Για τον φόβο των Τούρκων οι Ρωμιοί έθαψαν εκεί κοντά το σώμα του και έβαλαν στον τάφο μόνο μια απλή πέτρα με την επιγραφή «Ιερεύς Γεώργιος» .
Πέρασε αρκετό διάστημα από τότε. Και έφτασε η στιγμή που ο Θεός θέλησε να δοξάσει τον Μάρτυρά Του. Ετσι, όπως περιγράφει το συναξάρι του: «Παρελθόντος καιροῦ ὁ ἅγιος ἐνεφανίσθη ἐν ὁράματι εἴς τινα γυναῖκα εὐλαβῆ, εἰς την ὁποίαν διηγήθη τό τί ἔπαθε και ἐνετείλατο αὐτήν ἵνα μεταβῇ ἡ Δημογεροντία εἰς τόν τόπον τοῦ προχείρου τάφου του. Οἱ εὐσεβεῖς Νεαπολῖται ἔσπευσαν πάραυτα καί μετέφεραν το τίμιον λείψανον εἰς Νεάπολιν, ὅπου ἔγινεν αἰτία διά πολλάς θεραπείας και ἰάσεις και ἄλλα θαύματα».
Αξίζει να αναφερθεί ότι πριν από την ταφή το ιερό λείψανο έμεινε προσωρινά στο σπίτι ενός ιερέα, ονόματι Νεοφύτου. Ηταν ακέραιο, άφθαρτο και ευωδίαζε. Κατά το διάστημα της παραμονής του στο σπίτι του παπα-Νεόφυτου, επιτέλεσε πλήθος θαυμάτων και συνέρρεαν πολλοί προσκυνητές να λάβουν την ευλογία της χάριτός του.
Και έφτασαν τα πέτρινα χρόνια του ξεριζωμού. 1924. Με την ανταλλαγή των πληθυσμών οι Νεαπολίτες μετέφεραν μαζί τους και τον ασύλητο θησαυρό της πόλης τους: Το ιερό λείψανο του Αγίου Νεοϊερομάρτυρος Γεωργίου του Νεαπολίτου. Τοποθετήθηκε στον Ιερό Ναό του Αγίου Ευσταθίου, στον Περισσό. Η σεπτή μνήμη του τιμάται στις 3 Νοεμβρίου, ημέρα του μαρτυρίου του. Ενα τεμάχιό του βρίσκεται και στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Γεωργίου στη Νεάπολη της Θεσσαλονίκης. Εκεί η μνήμη του εορτάζεται «πανδήμως» την πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου, μαζί με τους Νεομάρτυυρες Αθανάσιο Κουλακιώτη, που μαρτύρησε στο Ασβεστοχώρι, και Ακάκιο Ασβεστοχωρίτη.
Τα ιερά λείψανα του Αγίου συνεχίζουν να αναβλύζουν τη χάρη των ιάσεων και την προσφέρουν απλόχερα σε κείνους που τη ζητούν με πίστη και ευλάβεια. Εμεινε εκεί, στις εστίες των ξεριζωμένων παιδιών του, που με τις πρεσβείες του ορθοπόδησαν ξανά, στάθηκαν όρθιοι μέσα στα ερείπια και άρχισαν να ξαναχτίζουν τη ζωή τους μεταφέροντας στη νέα τους πατρίδα την ευλάβεια, την πίστη και όλες τις αρετές που κληρονόμησαν από τους πατέρες και τους παππούδες τους. Τις αρετές που άρδευαν σαν μυστικά νάματα τη ζωή τους στις πιο δύσκολες στιγμές της Ιστορίας του Γένους.
Οι άγιοι παρόντες στην κοινωνία συναυλίζονταν με τον λαό
Οπως σημειώνει, με γλώσσα που θυμίζει τον Κόντογλου, ο ιερομόναχος Ιάσων στην ιστοσελίδα mikrasiatwn.wordpress.com στις 3 Νοεμβρίου του 2016: «Οι Μικρασιάτες είχαν πνεύμα. Πατρίδα των προσφύγων, τότε, ήταν πάνω απ’ όλα η ουράνια πατρίδα των πατέρων απ’ τη Μικρασία, ήτανε η θεία λειτουργία.
Κι όποιος γυρίσει και πει ότι τάχα αυτός ο λόγος εκφέρεται τέτοιος γιατί τον γράφουνε παπαδικά χέρια, ας δει όχι απλώς πτυχές της ζωής των Μικρασιατών αλλά σύγκορμη τη ζωή τους: τα τραγούδια και τους θρήνους, τους χορούς -που δεν κοιτούν να απομακρύνουν τον άνθρωπο και να κρύψουν τη χαρά του προσώπου του αλλά στυλώνονται στη συμπόρευση σωμάτων και συναισθημάτων. Ας δούμε τσ’ Αγίους που ήσανε παρόντες μες την κοινωνία: συναυλίζονταν με τον λαό και συνομιλούσαν. Ο λαός ζητούσε ευχή συγχωρητική σε κάθε αρχή, σε κάθε έργο. Τους ήξεραν τους Αγίους οι Μικρασιάτες, τους είχαν ζήσει -ένα με το πετσί τους-, Αγιοι Νεομάρτυρες κατοικούσαν στις ίδιες γειτονιές μ’ αυτούς. Την Αγιότητα, τηνε ζούσαν: δεν φάνταζε ούτε σαν θρύλος, ούτε σαν παραμύθι».
