Η πολιτική του Μαξίμου κρατάει όμηρο τη χώρα σε συνθήκες τρόικας. Αποκαρδιωτικά τα στοιχεία και του ΟΟΣΑ
«Η πολιτική είναι έργο και αποτέλεσμα, δεν είναι ταμπέλες» απεφάνθη πριν από λίγες μέρες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης και σε αυτό ελάχιστοι θα διαφωνήσουν μαζί του. Σήμερα το έργο της κυβέρνησής του καταγράφεται πια με αριθμούς, σε όλους τους δείκτες της οικονομίας και της κοινωνίας.
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Πριν από 6,5 χρόνια που ανέλαβε αεράτος την εξουσία, ο Μητσοτάκης είχε υποσχεθεί μια νέα εποχή και αυτό σίγουρα συνέβη, αλλά όχι με τον τρόπο που περίμεναν οι περισσότεροι.
Τα στοιχεία και οι δείκτες της Eurostat και άλλων διεθνώς αναγνωρισμένων οργανισμών και φορέων αποτυπώνουν το τελικό αποτέλεσμα των έργων Μητσοτάκη, που, πρακτικά, αποτελεί ένα μοναδικό κατόρθωμα για το πώς να εμποδίσεις την ανάκαμψη μιας οικονομίας και να ενταφιάσεις κάθε προοπτική βελτίωσης για τους πολίτες της χώρας. Μια 15ετία μετά την κρίση η Ελλάδα πρωταγωνιστεί πάλι στους ευρωπαϊκούς δείκτες, αυτή τη φορά σαν μια ιστορία φτώχειας, που ήρθε για να μείνει, και ραγδαίας κατρακύλας.
Η «κληρονομιά» του κυβερνητικού έργου είναι οι χαμηλότεροι μέσοι ετήσιοι μισθοί πλήρους απασχόλησης στην Ε.Ε., μαζί μόνο με τη Βουλγαρία, οι χαμηλότερες κοινωνικές παροχές στην Ε.Ε. και η ραγδαία αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης. Και η λίστα της καταστροφής συνεχίζεται. Αυτό που κάνει την περίπτωσή μας μοναδική είναι ότι πρόκειται εξ ολοκλήρου για μια στρατηγική επιλογή. Μέσα στην οικονομική κρίση η άγρια λιτότητα ήταν πρακτικά το αποτέλεσμα του εκβιασμού των αγορών, που είχαν τότε αποκλείσει την Ελλάδα.
Ομως, η σημερινή κατάντια σε όλους τους τομείς, από τους μισθούς μέχρι την εκτίναξη της μακροχρόνιας ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού λόγω φτώχειας είναι το συνειδητό αποτέλεσμα του εξαετούς «έργου» μιας κυβέρνησης. Η υπονόμευση κάθε σοβαρής προοπτικής για τη χώρα έχει τα χαρακτηριστικά μιας καταστροφής που μετατράπηκε σε ευκαιρία για λίγους, το αγαπημένο δόγμα του πρωθυπουργού.
1. Δουλεύουμε σκληρότερα, για όλο και λιγότερα. Βασισμένη πάνω στα στοιχεία της Eurostat, έρευνα του διεθνώς καταξιωμένου Levy Economics Institute, του Bard College των ΗΠΑ, συμπέρανε πως όσο σκληρά κι αν εργάζονται οι Ελληνες, η αγοραστική τους δύναμη δεν βελτιώνεται.
2. Το δεδουλευμένο ωρομίσθιο στην Ελλάδα σε όρους κοινής αγοραστικής δύναμης είναι το χαμηλότερο στην Ε.Ε.
3. Η υποτίμηση του μισθού είναι άμεσα συνδεδεμένη με την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και το «ξεχείλωμα» του ωραρίου. Στην Ελλάδα υπάρχει σύγκλιση των μισθών προς τα κάτω. Το χάσμα μεταξύ του μέσου και του κατώτατου μισθού στον ιδιωτικό τομέα έχει μειωθεί, με αυξανόμενη συγκέντρωση των εργαζομένων στο κατώτερο άκρο της κατανομής των μισθών.
Τα στοιχεία της Eurostat για το 2024 με τους μέσους ετήσιους μισθούς πλήρους απασχόλησης στην Ε.Ε. καταγράφουν τους Ελληνες στη χειρότερη θέση με τους χαμηλότερους μισθούς στο ευρωπαϊκό μπλοκ, παρέα με τους Βουλγάρους. Συγκεκριμένα, 17.954 ευρώ στην Ελλάδα και 15.400 ευρώ στη Βουλγαρία. Υπολογίζεται ότι η Βουλγαρία πρόκειται να μας ξεπεράσει μέσα στα επόμενα δύο με τρία χρόνια.
Ο μέσος μισθός στην Ελλάδα είναι δύο φορές χαμηλότερος από τον μέσο ευρωπαϊκό μισθό (39.800 ευρώ), 3,5 φορές χαμηλότερος από της Ιρλανδίας (61.100 ευρώ) και 4,5 φορές χαμηλότερος από τον αντίστοιχο του Λουξεμβούργου (83.000 ευρώ). Πάνω από 10% είναι το ποσοστό των εργαζομένων στην Ελλάδα που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό ή λιγότερο, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat.
Εντυπωσιακό στοιχείο από την έκθεση της Eurostat είναι το γεγονός ότι χώρες που τα προηγούμενα χρόνια βρίσκονταν στο ίδιο ή και σε χειρότερο οικονομικό επίπεδο έχουν ξεπεράσει και μάλιστα κατά πολύ την Ελλάδα. Για παράδειγμα, η Ρουμανία κατέγραψε μέσο μισθό πλήρους απασχόλησης στα 21.108 ευρώ, η Σλοβακία 20.287 ευρώ και η Πολωνία 21.246. Δηλαδή, μας άφησαν πίσω ακόμα και οι φτωχές χώρες του λεγόμενου «ανατολικού μπλοκ». Δυστυχώς, όμως, δεν είναι οι μοναδικοί τομείς που έχουμε τρυπήσει τον πάτο του βαρελιού.
Η θηριώδης ακρίβεια προκάλεσε συνέπειες εξαθλίωσης
Το αυξημένο κόστος ζωής είναι το πρώτο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα ελληνικά νοικοκυριά και απασχολεί όλα τα κράτη, παραδέχτηκε την Παρασκευή στη Βουλή ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όχι ως πρωθυπουργός, αλλά ως θεατής της ανεξέλεγκτης αισχροκέρδειας από το 2021 μέχρι σήμερα.
Είπε, μάλιστα, ότι γνωρίζει τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος, υποσχόμενος, τώρα που οι τιμές σε σούπερ μάρκετ, ενέργεια και ενοίκια έχουν φτάσει στα υψηλότερα επίπεδα όλων των εποχών, πως «θα το αντιμετωπίσουμε», υπογραμμίζοντας την ανάγκη το συγκεκριμένο θέμα «να μένει μακριά από fake news», όταν οι εξαγγελίες του είναι από μόνες τους fake news. Οσο η θηριώδης ακρίβεια είναι αποδεκτή πλέον από όλους, τα νοικοκυριά αλλά και ολόκληροι κλάδοι δεινοπαθούν. Στα τέλη Αυγούστου ανακοίνωσε η ΕΛ.ΣΤΑΤ. πως για το β’ τρίμηνο του 2025 ο τζίρος στις επιχειρήσεις εστίασης σημείωσε πτώση 2,6% σε σχέση με το ίδιο διάστημα πέρυσι και πως θα γίνει διαφορετικά όταν ο κόσμος δεν έχει την παλαιότερη άνεση.
Συγκεκριμένα, ο κύκλος εργασιών διαμορφώθηκε στα 2,73 δισ. ευρώ, από 2,80 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2024. Η πιο ανησυχητική εικόνα έρχεται από τη Σαντορίνη, όπου η εστίαση κατέγραψε βουτιά 21%, ενώ και τα καταλύματα παρουσίασαν πτώση 22,1%. Το νησί, που αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες του τουρισμού, δείχνει ξεκάθαρα τις πιέσεις που δέχεται η αγορά. Συνολικά οι πιο μεγάλες απώλειες συγκεντρώνονται στις Κυκλάδες. Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη και με σοβαρές δημογραφικές και εργασιακές προκλήσεις, που απειλούν την παραγωγικότητα και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας τις επόμενες δεκαετίες. Ο επικεφαλής του κέντρου Κρήτης του ΟΟΣΑ για τη δυναμική των πληθυσμών Αρης Αλεξόπουλος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας ότι η χώρα «γεννάει λιγότερο, ζει περισσότερο και μετακινείται περισσότερο».
Ο κ. Αλεξόπουλος υπογράμμισε ότι ο παραγωγικός πληθυσμός της χώρας, ηλικίας 15 έως 64 ετών, θα μειωθεί κατά περίπου 2.000.000 άτομα μέχρι το 2050. «Σήμερα είμαστε στα 6,6 εκατομμύρια. Το 2050 θα είμαστε 30% λιγότεροι» ανέφερε, προειδοποιώντας ότι η εξέλιξη αυτή θα έχει άμεσο οικονομικό αποτύπωμα. Ο επικεφαλής του ΟΟΣΑ ανέδειξε και το πρόβλημα της έλλειψης εργαζομένων στην ελληνική αγορά. Οπως είπε, σύμφωνα με όσα είδαν το φως της δημοσιότητας, «οι επιχειρήσεις δεν βρίσκουν προσωπικό σε ποσοστό 75%. Ενώ πριν από την πανδημία είχαμε έναν άνεργο για μια κενή θέση, σήμερα έχουμε έναν άνεργο για δέκα κενές θέσεις». Σημείωσε ότι πολλοί άνεργοι είτε δεν θεωρούν ελκυστικές τις διαθέσιμες θέσεις είτε δεν διαθέτουν τα απαιτούμενα προσόντα και δεξιότητες.
«Χαστούκι» από ΟΟΣΑ: Φτωχός συγγενης το ΕΣΥ
Tο ελληνικό κράτος δίνει ελάχιστα για την υγεία, σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως αποκαλύφθηκε αυτές τις μέρες στην έκθεση του ΟΟΣΑ για την υγεία το 2025. Αποδεικνύεται ότι το ΕΣΥ της Ελλάδας συνεχίζει να είναι ακριβότερο, υποχρηματοδοτούμενο, λιγότερο προσβάσιμο και ανορθολογικά οργανωμένο σχετικά με τη διανομή των δαπανών.
Tο ελληνικό κράτος διαθέτει μόλις το 10% των συνολικών του δαπανών για την υγεία, ποσοστό ιδιαίτερα χαμηλό σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ενδεικτικά, σε κράτη όπως η Ιρλανδία και η Γερμανία η αντίστοιχη δαπάνη αγγίζει το 19%. Από το ήδη χαμηλό κονδύλι που κατευθύνεται στην υγεία, σχεδόν το μισό, ποσοστό 43%, επενδύεται στις νοσοκομειακές υπηρεσίες. Αντίθετα, η φροντίδα εξωτερικών ασθενών περιορίζεται στο 20%, ενώ για τη μακροχρόνια φροντίδα δαπανάται μόλις το 2% των δαπανών.
Το 12,1% των Ελλήνων δηλώνει ότι δεν υποβλήθηκε σε εξέταση ή ανέβαλε θεραπεία, όταν ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ φτάνει μόλις το 3,4%. Ως βασικός λόγος αναφέρεται το αυξημένο κόστος, ενώ ακολουθούν ο μεγάλος χρόνος αναμονής και η γεωγραφική δυσκολία πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας. Η κατάσταση μοιάζει απελπιστική, την ώρα που ο υπουργός Υγείας Αδωνις Γεωργιάδης έχει δημιουργήσει τη δική του πλαστή πραγματικότητα, μιλώντας όλη μέρα στα ΜΜΕ.
ΑΑΔΕ: Εξι στις 10 επιχειρήσεις έχουν ζημιές ή μηδενικά κέρδη
Με ζημιές ή μηδενικά κέρδη είναι έξι στις δέκα επιχειρήσεις, σύμφωνα με την «ακτινογραφία» της ΑΑΔΕ στις αρχές Μαΐου, ενώ δεν αναμένονται εντυπωσιακές ανατροπές για τη συνέχεια. Κέρδη εμφάνισαν μόνο οι τέσσερις στις δέκα επιχειρήσεις στην Εφορία το 2024, με μόλις 3.975 εταιρίες να καταβάλλουν το 62,5% του συνολικού φόρου εισοδήματος των νομικών προσώπων. Την ίδια ώρα, ζημιές ή μηδενικά κέρδη παρουσίασαν έξι στις δέκα εταιρίες, καθώς από το σύνολο των 356.601 νομικών προσώπων οι 133.020 κατέγραψαν ζημιές ύψους 37,5 δισ. ευρώ και οι 80.279 δήλωσαν μηδενικό αποτέλεσμα.
Η στατιστική επεξεργασία που πραγματοποίησε η ΑΑΔΕ στις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος που υπέβαλαν πέρυσι 356.601 επιχειρήσεις δείχνει τα εξής: Ο συνολικός τζίρος διαμορφώθηκε στα 420,65 δισ. ευρώ, καταγράφοντας μείωση κατά 4,20 δισ. ευρώ σε σχέση με τις δηλώσεις του 2023. Ομως, τα συνολικά φορολογητέα κέρδη ήταν αυξημένα σε σχέση με τις δηλώσεις του 2023 κατά 4,93 δισ. ευρώ, με το συνολικό ποσό να ανέρχεται σε 30,10 δισ. ευρώ.
Ο φόρος που βεβαιώθηκε «φούσκωσε» κατά 559 εκατ. ευρώ σε σχέση με το προηγούμενο έτος και διαμορφώθηκε στα 7,204 δισ. ευρώ. Η «ακτινογραφία» αυτή έρχεται να «δέσει» απόλυτα με όσα αποκάλυψε η τελευταία έρευνα της Eurostat στις αρχές Νοεμβρίου. Ο Μητσοτάκης παριστάνει τον πρωθυπουργό που είναι κατά της φορολόγησης, όταν έχει εξαπολύσει φορολαίλαπα επί 6,5 χρόνια. Πριν από δύο εβδομάδες η Eurostat ανακοίνωσε πως η Ελλάδα είναι στο top 10 με τους περισσότερους φόρους σε όλη την Ε.Ε. το 2024.
Συγκεκριμένα, η αναλογία φόρων προς ΑΕΠ -δηλαδή το άθροισμα των φόρων και των καθαρών κοινωνικών εισφορών ως ποσοστό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος- στην Ε.Ε. έφτασε το 40,4%. Ειδικότερα, αυξήθηκε κατά μισή ποσοστιαία μονάδα, από 39,9% το 2023. Στην Ελλάδα, αυξήθηκε κατά 1,1 ποσοστιαία μονάδα, στο 41,7%, επίπεδο που την τοποθετεί στην πρώτη δεκάδα των χωρών με τη μεγαλύτερη φορολογική επιβάρυνση στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Οι φόροι αυξήθηκαν στα περισσότερα κράτη-μέλη της Ε.Ε., ενισχύοντας τα δημόσια έσοδα αλλά και τις πιέσεις στα νοικοκυριά. Τα ποσοστά σημείωσαν σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης το 2024. Τα υψηλότερα καταγράφηκαν στη Δανία (45,8%), στη Γαλλία (45,3%) και στο Βέλγιο (45,1%), ενώ η Ελλάδα -με 41,7%- κατατάσσεται ένατη στην Ε.Ε. Στον αντίποδα, τα χαμηλότερα ποσοστά σημειώθηκαν στην Ιρλανδία (22,4%), στη Ρουμανία (28,8%) και τη Μάλτα (29,3%).
Ελλάδα 2.0: Η «οικονομία του καφέ» και του … «Φραπέ»
Από τη μία είναι η πρωτοφανής έκρηξη διαφθοράς επί κυβέρνησης Μητσοτάκης με τους διάφορους «Φραπέδες» που κάνουν δουλειές τύπου ΟΠΕΚΕΠΕ σε βάρος των Ελλήνων και Ευρωπαίων φορολογουμένων. Και, από την άλλη, είναι η κανονική οικονομία, η οποία στηρίζεται σε αδύναμες επιχειρήσεις, όπως του «καφέ», με τις συνοικίες να έχουν γεμίσει από ορθάδικα μαγαζιά που ανοιγοκλείνουν κάθε εξάμηνο.
Στα τέλη Οκτωβρίου είδε το φως μια νέα μελέτη του Ελληνικού Παρατηρητηρίου της London School of Economics (LSE), με τίτλο «The Café Economy», με μια σκληρή αλήθεια για τη μεταμνημονιακή Ελλάδα: η χώρα έχει παγιδευτεί σε ένα οικονομικό μοντέλο «με πήλινα πόδια». Οι ερευνητές περιγράφουν την Ελλάδα ως μια «οικονομία των καφέ», όπου ο δυναμισμός των εστιατορίων, των μπαρ, των ξενοδοχείων και των βραχυχρόνιων μισθώσεων δημιουργεί μια ψευδαίσθηση ανάπτυξης, αλλά στην πραγματικότητα αποδυναμώνει την παραγωγική βάση της χώρας.
Η εργασιακή παραγωγικότητα στην Ελλάδα μειώθηκε κατά 16% μεταξύ 2009 και 2024, ενώ η απασχόληση στον τουρισμό και στην εστίαση αυξήθηκε κατά 87% την περίοδο 2009-2023, αλλά οι μισθοί παραμένουν χαμηλοί, με άνθηση της μερικής και επισφαλούς εργασίας. Η μελέτη του LSE αποτελεί ηχηρή προειδοποίηση: χωρίς μια στρατηγική ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης και χωρίς πολιτικές που να ενισχύουν την καινοτομία, την τεχνολογία και την εγχώρια παραγωγή, η Ελλάδα κινδυνεύει να παγιωθεί σε μια οικονομία χαμηλών αποδόσεων και χαμηλών προσδοκιών.
Ομως, δεν είμαι μόνο αυτά. Στον δείκτη ικανοποίησης, στη στέγαση του γενικού πληθυσμού, στην παιδική φτώχεια και στις διακοπές η κατάσταση είναι καταθλιπτική.
Από τη Eurostat έχουμε μάθει μέσα στο 2025:
1. Η Ελλάδα έχει τη δεύτερη χαμηλότερη βαθμολογία στην Ε.Ε. όσον αφορά τον δείκτη ικανοποίησης βάσει της οικονομικής κατάστασης.
2. Ενα από τα μεγαλύτερα ποσοστά στην Ε.Ε. καταγράφει η Ελλάδα και ως προς τον κίνδυνο παιδικής φτώχειας, σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα της Eurostat. Συγκεκριμένα, στη χώρα μας το 28% των παιδιών ηλικίας έως 18 ετών βρίσκεται αντιμέτωπο με τον κίνδυνο φτώχειας στα έτη 2023-2024. Ο μέσος όρος στην Ε.Ε. κυμαίνεται στο 24%, ενώ οι Σλοβενία (11,8%), Κύπρος (14,8%) και Τσεχία (15,4%) έχουν τα χαμηλότερα ποσοστά.
3. Επί δεκαετίες όλοι ήξεραν πως τον Αύγουστο γίνονται τα μπάνια του λαού. Επί Κυριάκου είναι του… μισού λαού. Η Eurostat έδειξε πως τo 46% των Ελλήνων δεν αντέχει οικονομικά ούτε μία εβδομάδα διακοπές.
4. Το πρόβλημα στέγασης στην Ελλάδα αγγίζει το σύνολο της κοινωνίας, σύμφωνα με τη Eurostat. Υπάρχει σε πολύ μεγάλο βαθμό υπερβολική επιβάρυνση από το κόστος στέγασης, στο 27,6% του πληθυσμού στην Ελλάδα, που είναι η πιο μεγάλη αναλογία στην Ε.Ε., έναντι 7,8% του μέσου όρου.