«Γεννήθηκα (παρότι δεν έδιναν καμία ελπίδα οι γιατροί) μετά τις προσευχές στην Αγία Ειρήνη Χρυσοβαλάντου. Ονομάζομαι Ειρηναίος Χρυσοβαλάντης»
Από τον
Σωτήρη Λέτσιο
Ο Ρένος Χαραλαμπίδης είναι ένας από τους πιο γνωστούς και αγαπημένους ηθοποιούς, με πολύχρονη και επιτυχημένη παρουσία στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση. Στη συνέντευξη που ακολουθεί αναφέρεται στο τάμα της μητέρας του, στον τρόπο με τον οποίο ανέπτυξε τη σχέση του με την Ορθοδοξία, αλλά και στο πώς έχει βιώσει τις έννοιες της πίστης και του Θεού. Δεν διστάζει να εκφράσει τις απόψεις του για τα συμβαίνοντα σήμερα στον εκλησιαστικό χώρο, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Ενας άνθρωπος της Ορθοδοξίας διαθέτει ποιότητα ζωής σε όλα τα επίπεδα».
Οφείλετε την ύπαρξή σας σε ένα θαύμα. Μπορείτε να μας το αφηγηθείτε;
Είμαι ταμένος στην Αγία Ειρήνη τη Χρυσοβαλάντου, δηλαδή ονομάζομαι Ειρηναίος Χρυσοβαλάντης. Επομένως, η ζωή μου ξεκινά μέσα από την Εκκλησία και την πίστη. Η μητέρα μου παντρεύτηκε τον πατέρα μου το 1957, ενώ εγώ γεννήθηκα το 1970. Τα χρόνια που προηγήθηκαν έκανε απέλπιδες προσπάθειες για να μείνει έγκυος, 
αλλά ένα πρόβλημα υγείας δεν της το επέτρεπε. Οι γιατροί τής είχαν ξεκαθαρίσει ότι δεν υπήρχε ελπίδα. Κάποια στιγμή όμως, στα τέλη της δεκαετίας του ’60, μια συνάδελφός της τής μίλησε για την Αγία Ειρήνη τη Χρυσοβαλάντου. Από εκεί και πέρα, την είδε πολλές φορές στα όνειρά της, επισκέφθηκε το μοναστήρι και έταξε στην Αγία ότι, εάν έκανε παιδί, θα έδινε σε αυτό το όνομά της. Οταν έμεινε έγκυος, οι γιατροί επέμεναν ότι, με βάση το ιατρικό ιστορικό της, ήταν αδύνατο αυτό που είχε συμβεί. Γεννήθηκα με καισαρική τομή, γεγονός που χαροποίησε τη μητέρα μου, αφού ήταν σημάδι ότι δεν ήμουν υιοθετημένος!
Πόσο επηρέασε αυτό το γεγονός τη μελλοντική στάση απέναντι στη θρησκεία αλλά και την προσωπική ζωή σας;
Είναι αλήθεια ότι στην παιδική ηλικία μού προκαλούσε αμηχανία. Ηταν μια ιστορία που από πολλούς δεν ακουγόταν καλοπροαίρετα, ενώ για ένα μικρό παιδί το όνομα ήταν βαρύ. Οι γονείς μου με φώναζαν Ρένο, αλλά ο δάσκαλος στο σχολείο με φώναζε Ειρηναίο Χρυσοβαλάντη. Αυτό, βέβαια, προκαλούσε τη σχετική καζούρα στην τάξη. Στην ηλικία των 20 χρονών με πήγαινε από μόνο του το ποτάμι της ζωής. Σιγά σιγά τα μεγάλα υπαρξιακά ζητήματα εισχωρούσαν στη ζωή μου. Μεγαλώνοντας, άρχισα να διαβάζω κείμενα μοναχών από το Αγιον Ορος, τα οποία μου φαίνονταν λίγο περίεργα έτσι όπως ήταν γραμμένα. Σκεφτόμουν: «Μα είναι δυνατόν ένας άνθρωπος να είναι στο Αγιον Ορος τόσες δεκαετίες και να λέει μια ιστορία σαν να είναι παραμυθάκι;» Την ίδια εποχή με απασχολούσαν και τα κείμενα των Γιουνγκ, Φρόιντ κ.ά. Αφού έκανα, λοιπόν, τον κύκλο των ερευνών και της αμφισβήτησης, έφτασα να συνειδητοποιήσω ότι πολλοί από αυτούς τους μοναχούς ήταν πρώην καθηγητές σε μεγάλα πανεπιστήμια του εξωτερικού. Κατάλαβα ότι οι συγκεκριμένοι άνθρωποι πολύ απλά δεν ήθελαν να κάνουν φιγούρα. Οι σοφοί αυτοί καλόγεροι δεν ήθελαν να νιώσεις πως είσαι κατώτερος. Χρησιμοποιούσαν, επομένως, αλληγορικές ιστορίες, ώστε και ο πιο απλός άνθρωπος να αποκτήσει τη γνώση. Για μένα η απόδειξη της υγιούς σχέσης με την Ορθοδοξία είναι η ρήση «ερευνάτε τας γραφάς». Εψαξα, αναζήτησα, σκέφτηκα, έκανα τον κύκλο μου, για να καταλήξω σε αυτό που με εκφράζει περισσότερο απ’ όλα.
Από τις αφηγήσεις της μητέρας σας αναπτύχθηκε η αίσθηση ότι ήσασταν κατά κάποιον τρόπο ευλογημένος από τον Θεό και Αυτός καθοδηγεί τα βήματά σας;
Δεν ένιωσα ποτέ ότι είχα την εύνοια του Θεού ή πως με καθοδηγεί ο Θεός. Πιστεύω ότι πίσω από μια τέτοια αίσθηση ελλοχεύει ο κίνδυνος της έπαρσης και της αλαζονείας: να πιστεύεις ότι είσαι ο εκλεκτός του Θεού. Εβλεπα όμως τον δρόμο καθαρά, δηλαδή ότι, εάν βρισκόμουν σε μια δύσκολη στιγμή, ήξερα πώς θα ξεμπλέξω με τις δικές μου δυνάμεις. Ξεφυλλίζω την Καινή Διαθήκη από έφηβος. Ενιωσα την απόλαυση που απορρέει από την ποιητικότητα του κειμένου. Φανταστικές αφηγήσεις! Στην πορεία κατάλαβα ότι δεν είμαι ο πρώτος άνθρωπος πάνω στη Γη. Εχουν προηγηθεί δισεκατομμύρια άλλοι άνθρωποι, που είχαν τις δικές τους εμπειρίες και είχαν βγάλει τα δικά τους συμπεράσματα. Εβρισκα την εμπειρία των άλλων μέσα από τα θεολογικά κείμενα. Και πάνω σε αυτά τα συμπεράσματα πρέπει να βασίσω κι εγώ τη ζωή μου. Ημουν νεαρός -σχετικά προσκείμενος στο περιβάλλον της Ορθοδοξίας- αλλά περίεργος νεαρός και με κριτική ματιά. Οταν όμως είσαι νέος, δεν είσαι έτοιμος να καταλάβεις τις πιο βαθιές αλήθειες.
Είναι δυνατόν να είναι κάποιος πιστός και συγχρόνως να αμφισβητεί με κριτικό τρόπο;
Ασφαλώς και μπορεί να συμβεί αυτό. Εδώ λάλησε ο πετεινός και ο Πέτρος αμφισβήτησε τρεις φορές τον Ιησού -αν και τον έβλεπε μπροστά του-, και θα εξαιρέσουμε εμείς τους εαυτούς μας; Να, λοιπόν, ένα ωραίο μήνυμα που προσφέρει η Ορθοδοξία: έχεις δικαίωμα να κάνεις λάθος και να συνεχίσεις να ζεις! Θα συγχωρεθείς εάν μετανοήσεις πραγματικά. Δεν είμαστε στο Ισλάμ, που, μόλις κάνεις λάθος, σου παίρνουν το κεφάλι!
Τι είναι αυτό που βοηθά έναν άνθρωπο να νιώθει ευτυχισμένος όντας χριστιανός ορθόδοξος;
Η απάντηση στην ερώτησή σας είναι όσα είπε ο Χριστός σε εκείνον που τον ρώτησε: «Θέλω να μπω στον Παράδεισο. Τι να κάνω;» «Ακολούθησε τις Δέκα Εντολές, δεν χρειάζεται κάτι παραπάνω!» του απάντησε. «Μα τις ακολουθώ, δεν πρέπει να κάνω κάτι παραπάνω;» «Αφού θέλεις κάτι παραπάνω, τότε πούλησε τα υπάρχοντά σου και ακολούθησέ με» συνέχισε ο Χριστός. Εκείνος όμως δεν το αποδέχθηκε, επειδή ήταν πολύ πλούσιος. Και τότε ο Χριστός είπε: «Πιο εύκολα περνά η καμήλα από το μάτι της βελόνας παρά μπαίνει ένας πλούσιος στη Βασιλεία του Θεού». Ενας άνθρωπος, ακολουθώντας αυτά τα πολύ απλά πράγματα, μπορεί να νιώθει εντάξει με τη συνείδησή του.
Ξέρετε πολλούς σήμερα που είναι διατεθειμένοι να εφαρμόσουν πιστά αυτές τις εντολές;
Σας απαντώ ενθυμούμενος το εξής απόσπασμα: «Υποκριτή, βγάλε πρώτα από το μάτι σου το δοκάρι και μετά κοίταξε να βγάλεις την αγκίδα από το μάτι του αδελφού σου». Οι υποκριτές γύρω μας είναι πολλοί.
Αποζητάτε τη συμβουλή ενός ιερέα εξομολόγου, προκειμένου να νιώσετε ψυχική ανακούφιση από κάποιο πρόβλημα που σας απασχολεί;
Ο Χριστός μάς δίδαξε ότι πρέπει να προσέχουμε και να αγαπάμε τον εαυτό μας. Υπάρχουν ο υγιής και ο άρρωστος εγωισμός. Υπάρχουν η υγιής και η άρρωστη ταπεινότητα, η οποία γίνεται με πολύ επιδεικτικό τρόπο. Σαν να λέμε στους άλλους: «Κοίτα πόσο ταπεινός είμαι εγώ, ενώ εσύ δεν είσαι τίποτα». Δεν πηγαίνω σε εξομολόγους, δεν εμπιστεύομαι κάποιον! Είναι άλλα πράγματα ο λόγος και η διδασκαλία του Χριστού, και άλλο πράγμα οι εκπρόσωποί του επί της γης! Πολλές φορές ο εξομολόγος έρχεται και σε βρίσκει μόνος του. Και, για του λόγου το αληθές, σας αναφέρω το εξής περιστατικό: Πριν από έναν χρόνο, περπατώντας στον δρόμο, συνάντησα τυχαία έναν μοναχό με τριμμένο ράσο και συμπαθητική μορφή. Φορούσε περίεργα γυαλιά ηλίου. Με σταμάτησε και μου είπε: «Σε έβλεπα στην τηλεόραση πριν πάω στο Ορος, είσαι πολύ καλός! Παντρεύτηκες;» «Οχι» του απάντησα. «Και αυτό ευλογημένο είναι! Μην παντρευτείς!» είπε και συνέχισε τον δρόμο του. Δεν ήταν αυτό μια απρόβλεπτη εξομολόγηση;
Αλήθεια, γιατί δεν παντρευτήκατε; Το να κάνει κάποιος οικογένεια δεν είναι μια ευλογημένη πράξη;
Ο Απόστολος Παύλος λέει στην Επιστολή του προς Κορινθίους ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να παντρεύεται. Βέβαια, εφόσον -συνεχίζει- υπάρχει αγνή ερωτική επιθυμία, τότε θα έχει την ευλογία του Θεού. Οσο για μένα, τι να πω; Είναι ένδειξη ότι ακόμη δεν έχει αποφασίσει ο Θεός για μένα. Το ότι δεν έχω παντρευτεί και έχω γλιτώσει έτσι από κοπέλες που δεν μου ταίριαζαν σημαίνει, όπως έχει πει και ένας φίλος μου, «σκανδαλώδης επιείκεια του Θεού»!
Θαυμάζετε κάποιους ιερείς ή Μητροπολίτες για το ύφος και τη στάση τους;
Εκτιμώ πάρα πολύ τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο. Είναι πολύ δύσκολο να είσαι σήμερα ιερέας. Υπάρχουν πολλοί ιερείς που είναι εκτός θέματος. Ωστόσο δεν μπορούμε να τους πετάμε όλους στα σκουπίδια! Ωστόσο μου δίνετε την ευκαιρία να επισημάνω πράγματα που δεν θεωρώ σωστά. Οπως, παραδείγματος χάριν, δεν μου αρέσει που οι εκκλησίες έχουν ηλεκτρικές λάμπες. Αυτό σκοτώνει την κατάνυξη και την εσωστρέφεια των πιστών. Από την επιφάνεια ξεκινάμε, για να φτάσουμε στον βυθό. Μια εκκλησία με ατμόσφαιρα κατανυκτική, όπου θα μπαίνεις για να θαυμάσεις την ομορφιά της, αποτελεί μια πολύ καλή αρχή για διάλογο και επικοινωνία. Χρειάζεται να αναβιώσει ένα κλίμα μυσταγωγίας.
«Τη Μ. Εβδομάδα όλα με συγκινούν κυρίως ο εκ δεξιών ληστής γιατί απέδειξε το πιο δύσκολο, τη μετάνοια!»
Ποιες στιγμές θεωρείτε πιο κατανυκτικές;
Τη Μεγάλη Εβδομάδα και την Ανάσταση. Ολα με συγκινούν και ακόμη περισσότερο η περίπτωση του ενός εκ των δύο ληστών, οι τελευταίες στιγμές του δίπλα στον Χριστό. Εάν ήμουν ένας από τους Πατέρες της Εκκλησίας, θα έφτιαχνα έναν μικρό προεπιτάφιο για τον εκ δεξιών ευρισκόμενο ληστή. Τι παράξενο πράγμα που είναι η Ιστορία! Δεν διασώθηκε ούτε καν το όνομά του. Εμεινε το όνομα του Βαραβά και δεν έμεινε το δικό του. Αυτός που απέδειξε το πιο δύσκολο πράγμα του κόσμου, τη μετάνοια! Γι’ αυτή την πράξη του ο Χριστός τον επιβράβευσε λέγοντάς του: «Είσαι ο πρώτος που θα μπει μαζί μου στον Παράδεισο!»
Το θαύμα είναι κάτι που μπορούμε εύκολα να αντικρίσουμε στις ημέρες μας;
Οφείλουμε να προετοιμάζουμε την ύπαρξή μας ώστε να δεχθούμε το θαύμα, είτε πιστεύουμε είτε όχι. Είναι πολύ θλιμμένη μια ζωή που δεν πιστεύει στα θαύματα! Τι ζωή μπορεί να είναι αυτή; Επιτρέψτε μου να σας δώσω και μια χιουμοριστική εκδοχή. Από τη στιγμή που ο γαλαξίας μας δεν έχει ρουφηχτεί από μια μαύρη τρύπα, αυτό από μόνο του είναι ένα θαύμα. Αν μιλήσετε με έναν κοσμολόγο, θα σας πει ότι αυτή τη στιγμή είναι απορίας άξιον πώς έχουμε αποφύγει τόσες και τόσες καταστροφές στο παρά ένα. Αυτή τη σύμπτωση όμως πιστεύω ότι τη ρυθμίζει μια ανώτερη δύναμη, που είναι ο Θεός.
Προσεύχεστε συχνά στον Θεό;
Οχι, δεν το κάνω. Απεναντίας, τον ευχαριστώ πολλές φορές! Δεν πρέπει να ζητάμε τη βοήθειά του σε κάθε ζήτημα. Χρειάζεται μια ιεράρχηση. Πιστεύω σε αυτό που λέει το Ευαγγέλιο: «Εν αρχή ην ο Λόγος». Από τη στιγμή που ζητάμε τη βοήθειά Του, θα πρέπει πρώτα να έχει εξαντληθεί ο Λόγος. Δεν λέει το Ευαγγέλιο «μην επικαλείσαι τον Λόγο του Θεού επί ματαίω»; Είμαστε τεμπέληδες, τα θέλουμε όλα εύκολα, ενώ στην πραγματικότητα πρέπει να κοπιάσουμε και να κάνουμε θυσίες.
Τι σημαίνει να είναι κάποιος χριστιανός στην πράξη;
Η Ορθοδοξία μού έμαθε να είμαι ήπιος στις ανθρώπινες σχέσεις, να μην «αρπάζομαι» και να σέβομαι τους συνανθρώπους μου. Να είμαι τίμιος και να μη διαλύω σχέσεις. Ενας άνθρωπος της Ορθοδοξίας διαθέτει ποιότητα ζωής σε όλα τα επίπεδα. Ο δρόμος της αρετής είναι μεν δύσκολος αλλά συγχρόνως και πολύ αποδοτικός.
Από την Εφημερίδα Ορθόδοξη Αλήθεια
Μ.Η.Τ. 232120