Το αρχαιολογικό Μουσείο Αμφίπολης βρίσκεται στην είσοδο του σημερινού χωριού (που είναι κτισμένο πάνω σε τμήμα της αρχαίας Αμφίπολης) και λειτουργεί από το 1995 με χαμηλή επισκεψιμότητα μέχρι πριν 10 μήνες, αλλά με την αποκάλυψη του μοναδικού ταφικού μνημείου στην τοποθεσία «Καστά» έχει δεκαπλασιαστεί ο αριθμός των επισκεπτών που, από τον αύλειο χώρο του Μουσείου, βλέπουν πανοραμικά σε απόσταση 1.500 μέτρων περίπου τον τύμβο Καστά… ρωτώντας συνεχώς τους υπαλλήλους του Μουσείου πότε θα γίνει επισκέψιμο το μνημείο.
Η Αμφίπολη το καλοκαίρι του 2014 απασχόλησε και συγκλόνισε την παγκόσμια κοινή γνώμη με την αποκάλυψη του ταφικού μνημείου. Μπορεί να υπήρξαν επικοινωνιακές υπερβολές αλλά σε κάθε περίπτωση έχουμε ένα μνημείο με κυκλικό περίβολο 497 μέτρων, ύψους 3 μέτρων και με αξιόλογα ευρήματα στο εσωτερικό του(αγάλματα, θαυμάσιο ψηφιδωτό δάπεδο κλπ.) που το καθιστούν μοναδικό σε παγκόσμιο επίπεδο. Παράλληλα υπάρχει ένα μικρό αλλά αντικειμενικά πολύ καλό αρχαιολογικό Μουσείο που επαγωγικά δίνει στον επισκέπτη την ιστορική συνέχεια της περιοχής από την κλασική αρχαιότητα μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα. Υπάρχει επίσης ένας τεράστιος αρχαιολογικός χώρος στον οποίο έχουν αποκαλυφθεί το αρχαίο Γυμνάσιο, ελληνιστικές οικίες, η βάση της αρχαίας γέφυρας του Στρυμώνα, μεγάλα τμήματα του αρχαίου τείχους που περιγράφει ο Θουκυδίδης ,παλαιοχριστιανικές εκκλησίες στην αρχαία ακρόπολη, πλήθος ταφικών μνημείων κλπ..
Σε μια χώρα που επικρατεί η κοινή λογική θα έπρεπε αξιοποιώντας την παγκόσμια δημοσιότητα να δοθεί η οικονομική δυνατότητα για την ολοκλήρωση των ανασκαφών και δημιουργία προϋποθέσεων να καταστεί επισκέψιμο το ταφικό μνημείο στην τοποθεσία «Καστά» το συντομότερο δυνατόν. Μ΄ αυτό τον τρόπο αφενός μεν θα υπήρχε τεράστια οικονομική ωφέλεια για τη χώρα, γιατί ήδη εκατομμύρια ανθρώπων από πολλές χώρες εκδήλωσαν ενδιαφέρον να επισκεφθούν την περιοχή, αλλά ταυτόχρονα και έμμεσα ενδυναμώνονται σε διεθνές επίπεδο τα επιχειρήματα της χώρας μας γιατί η Αμφίπολη (που για 1200 χρόνια, από τον 5ο π.χ. αιώνα μέχρι τον7ο μ.χ, λειτουργούσε ως πνευματική και οικονομική Μητρόπολη μιας μεγάλης περιοχής της Μακεδονίας) ήταν το ορμητήριο του Ελληνισμού στην προς Ανατολάς πορεία του… και γιατί πάντα αποτελούσε μητρόπολη Ελληνισμού με σωζόμενες Ελληνικές επιγραφές σε όλα τα μνημεία της..
Στη χώρα μας όμως μάλλον δεν υπάρχει η κοινή λογική και το λέω αυτό γιατί άκουσα και διάβασα «μασημένα» λόγια από πλευράς Υπουργείου Πολιτισμού που άφησε να εννοηθεί ότι μάλλον σταματούν οι ανασκαφές για να συντηρηθεί το μνημείο κι΄ ότι βρίσκεται σε πανέμορφη περιοχή που θα έπρεπε να έχουμε «ολιστική αξιοποίηση της περιοχής»… Θα μπορούσαν όμως να γίνουν ταυτόχρονα αυτά. Από τις έρευνες που έγιναν στον τύμβο με μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις για ύπαρξη άλλων 2-3 χώρων- μνημείων εντός του περιβόλου ενώ θα έπρεπε να δοθούν χρήματα και για την αποκάλυψη του αρχαίου θεάτρου που έχει εντοπιστεί ,για αναστύλωση της μιας τουλάχιστον από τις παλαιοχριστιανικές εκκλησίες στην ακρόπολη.
Σε ότι αφορά την προβολή και αξιοποίηση της περιοχής βλέπω απλά να δημοσιοποιούνται σκέψεις χωρίς γνώση όλων των δεδομένων και γι΄ αυτό νομίζω ότι η τοπική αυτοδιοίκηση , η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και το Υπουργείο Πολιτισμού πρέπει να προχωρήσουν σε εκπόνηση και υλοποίηση αναπτυξιακού σχεδίου που με επίκεντρο την Αμφίπολη θα προβάλλει την ιστορία, τα μνημεία και την ομορφιά της περιοχής και θα στοχεύει σε μια άλλου είδους ανάπτυξη με αξιοποίηση και του λιμανιού της Αμφίπολης. Για την ιστορία ενδεικτικά αναφέρω ότι το 1963 η τότε κυβέρνηση ήθελε να εγκαταστήσει εργοστάσιο παραγωγής φωσφορικών λιπασμάτων δίπλα από το λιμάνι, ενώ την περίοδο 1979-1983 υπήρχε πρόταση από την κρατική «ΜΕΤΒΑ Α.Ε» να μεταφέρεται στην παραθαλάσσια περιοχή της Αμφίπολης το σιδηρομετάλλευμα από το Στρατώνι Χαλκιδικής για επεξεργασία… δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο! Θυμάμαι ακόμη τον αγώνα που κάνανε οι κοινότητες του Στρυμωνικού κόλπου (ως νεαρός δικηγόρος με καταγωγή από Αμφίπολη ήμουν μέλος της επιτροπής αγώνα) και ευτυχώς ματαιώθηκαν οι προσπάθειες της δήθεν «ανάπτυξης» που θα κατέστρεφε τις αρχαιότητες και το περιβάλλον στην ιστορική αυτή περιοχή.. Επισημαίνω επίσης ότι ο Α.Τρίτσης ως υπουργός ΠΕΧΩΔΕ είχε επεξεργασθεί σχέδιο ανάπτυξης της περιοχής με αξιοποίηση του λιμανιού και με στόχευση το 2000 η υπό δημιουργία νέα Αμφίπολη να έχει πάνω από 20.000 κατοίκους αλλά φυσικά μόλις άλλαξε υπουργείο εγκαταλείφθηκε το σχέδιό του.
Στην περιοχή της Αμφίπολης κάθε ρεματιά και κάθε λόφος έχει τον δικό του μύθο από την αρχαιότητα. Οι πολλές αμυγδαλιές της περιοχής που εντυπωσίασαν τον κ.Ξυδάκη κατά την μυθολογία (που προσπαθούσε να εξηγήσει τα φυσικά φαινόμενα) ευδοκιμούν στην περιοχή γιατί, όταν γύριζε από τον Τρωϊκό πόλεμο ο γιος του Θησέα βγήκε με τα καράβια του στην παραλία της Αμφίπολης, εκεί γνώρισε την Φυλλίδα την κόρη του Βισάλτη και την ερωτεύθηκε ενώ της υποσχέθηκε ότι θα γυρίσει από την Αθήνα να την πάρει… Γι΄ αυτό η Φυλλίδα μόλις έμπαινε η άνοιξη και μπορούσαν να πλεύσουν τα καράβια έβγαινε στην ακρογιαλιά να περιμένει τον αγαπημένο της και την λυπήθηκε ο Δίας και την μεταμόρφωσε σε αμυγδαλιά που ανθίζει από ανυπομονησία και χαρά μόλις μπαίνει η άνοιξη.
Αυτοί οι μύθοι, τα μνημεία, η ιστορία και η ομορφιά του τόπου είναι το συγκριτικό μας πλεονέκτημα και πρέπει να τα αξιοποιήσουμε. Στο παρελθόν, την εποχή που ήμουν πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, είχα συζητήσει με τον τότε πρύτανη του Πανεπιστημίου Μακεδονίας την δυνατότητα να λειτουργεί το καλοκαίρι κύκλος μεταπτυχιακών μαθημάτων του τμήματος Διεθνών σπουδών στην Αμφίπολη (όπου έζησε ο Θουκυδίδης και εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν μπόρεσε να προλάβει την παράδοσή της στους Σπαρτιάτες τιμωρήθηκε από τους Αθηναίους και αυτοεξορίσθηκε επί 20 χρόνια στην Σκαπτή ΄Υλη και του δόθηκε η δυνατότητα κι΄ο χρόνος να γράψει την ιστορία του) όπου θα μπορούσαν επίσης να γίνονται συνέδρια και συζητήσεις για τις διδαχές από το έργο του Θουκυδίδη για κατανόηση και διαμόρφωση της σύγχρονης πραγματικότητας (με αυτό το θέμα διοργανώθηκε ημερίδα στις 6-7-2012 στο πλαίσιο εκδηλώσεων του «Φεστιβάλ Αμφίπολης»). Με χαρά βλέπω ότι με πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου Μακεδονίας υλοποιείται πλέον η πρόταση κι΄ έτσι προχωρά σε υπογραφή πρωτοκόλλου συνεργασίας με τον Δήμο Αμφίπολης πετυχαίνοντας μ΄ αυτό τον τρόπο σύνδεση του ΠΑΜΑΚ με την ιστορική Αμφίπολη, ενώ άμεσα θα μπορούσε στο πλαίσιο του «Φεστιβάλ Αμφίπολης» να υπάρχουν θεματικές ενότητες εκδηλώσεων από την ιστορία και το ρόλο της Αμφίπολης με μακρόχρονη στόχευση η Αμφίπολη πέραν των άλλων να αποτελέσει και διεθνή πολιτιστικό κόμβο με εκδηλώσεις επιπέδου με στόχο ποιοτικό τουρισμό και σωστή ανάπτυξη.
Η αποκάλυψη του ταφικού μνημείου στην Αμφίπολη που απασχόλησε την παγκόσμια κοινή γνώμη, έστειλε μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση για την διαχρονική παρουσία του Ελληνισμού στην περιοχή, αλλά και στο σύγχρονο Ελλαδικό κράτος υπόμνηση για την αναγκαιότητα αξιοποίησης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων μας που είναι τα μνημεία, η ιστορία, η φυσική ομορφιά. Σε μια δύσκολη εποχή για τον Ελληνισμό, με αφορμή την αποκάλυψη του τύμβου στην Αμφίπολη, αναγκάσθηκαν τα ξένα ΜΜΕ να μιλήσουν για Ελληνική Μακεδονία και να θυμηθούν την ιστορική αλήθεια. Το ταφικό μνημείο αλλά και οι άλλες αρχαιότητες στην Αμφίπολη, όπου συνέβησαν σημαντικά ιστορικά γεγονότα στην αρχαιότητα και από όπου έγινε η εξόρμηση του ναυτικού του ενωμένου Ελληνισμού προς ανατολάς με ηγέτη τον Μέγα Αλέξανδρο, «φθέγγονται» προς κάθε κατεύθυνση αποτελεσματικά γιατί τα μηνύματα στέλνονται από μια πόλη της Μακεδονίας που εξέφραζε διαχρονικά τις αρχές του οικουμενικού Ελληνισμού τους ανοιχτούς ορίζοντες που ταιριάζουν στον Ελληνισμό.
Ο Δημήτρης Γαρούφας είναι Δικηγόρος και συγγραφέας, πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.
