Οσοι καρκινοπαθείς είχαν βρεθεί θετικοί στον κορονοϊό είχαν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο να πεθάνουν
Εντονη ανησυχία προκαλούν τα ευρήματα πρόσφατης έρευνας που διενεργήθηκε σε 4.800 καρκινοπαθείς σε ύφεση, καθώς δείχνουν πως όσοι είχαν βρεθεί θετικοί στον Covid-19 είχαν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο σε σχέση με όσους είχαν αρνητικό τεστ! Η συγκεκριμένη μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε τον περασμένο μήνα στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό «JAMA», κρίνεται ως ιδιαίτερα σημαντική, καθώς φέρνει στο φως νέα δεδομένα που μπορεί να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο γίνονται αντιληπτές οι επιπτώσεις των λοιμώξεων στους επιζώντες καρκίνου. Οπως αναφέρεται, κατά τον πρώτο χρόνο της πανδημίας του Covid-19 άρχισαν να καταγράφονται αναφορές για ασυνήθιστα αυξημένα περιστατικά ανθρώπων που εμφάνιζαν ξαφνικά μεταστατικό καρκίνο, κυρίως του μαστού και του εντέρου.
Η εξήγηση απέδιδε το φαινόμενο στις καθυστερήσεις των ιατρικών ελέγχων και των θεραπειών, εξαιτίας της πανδημίας, που είχαν ως αποτέλεσμα οι διαγνώσεις να γίνονται σε πιο προχωρημένα στάδια. Οπως εξήγησε, όμως, ο καθηγητής Εντατικής Θεραπείας στο University College London, Hugh Montgomery, «οι καρκίνοι δεν εξελίσσονται έτσι, δεν περνούν από ένα μικρό εξόγκωμα σε τερματικό στάδιο μέσα σε τρεις μήνες». Η συγκεκριμένη διαπίστωση τον οδήγησε να ερευνήσει μια διαφορετική υπόθεση: Θα μπορούσαν οι αναπνευστικοί ιοί, όπως η γρίπη και ο Covid-19, να «ξυπνούν» καρκινικά κύτταρα που βρίσκονται σε αδρανή κατάσταση και να προκαλούν μετάσταση;
Μία έρευνα άρχισε με πειράματα σε ποντίκια τα οποία είχαν προγραμματιστεί γενετικά, ώστε να φέρουν αδρανή διασπαρμένα καρκινικά κύτταρα. Αυτά τα κύτταρα προέρχονταν από τον μαστό και είχαν εγκατασταθεί στους πνεύμονες και σε άλλα όργανα. Κανονικά αυτά τα κύτταρα παραμένουν αδρανή για περίπου έναν χρόνο προτού αρχίσουν να αναπτύσσονται και να προκαλούν καρκινικές βλάβες. Οταν, όμως, τα ποντίκια εκτέθηκαν σε μία ήπια δόση του ιού της γρίπης, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι μέσα σε λίγες ημέρες τα κύτταρα ενεργοποιήθηκαν και πολλαπλασιάστηκαν. Μέσα σε δύο εβδομάδες είχαν εξελιχθεί σε μεταστατικούς όγκους! Το ίδιο συνέβη όταν τα ποντίκια μολύνθηκαν με έναν προσαρμοσμένο για ποντίκια SARS-CoV-2. Μέσα σε 28 ημέρες υπήρξε «εντυπωσιακή αύξηση» των καρκινικών κυττάρων.
Για να εξετάσουν αν το ίδιο συμβαίνει και στους ανθρώπους, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από δύο μεγάλες βάσεις. Στην πρώτη, το UK Biobank, που περιλάμβανε περισσότερους από 4.800 καρκινοπαθείς σε ύφεση, διαπιστώθηκε πως όσοι είχαν θετικό τεστ Covid-19 το 2020 είχαν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο σε σχέση με όσους είχαν αρνητικό τεστ. Η συσχέτιση ήταν ισχυρότερη τους πρώτους μήνες μετά τη λοίμωξη. Στη δεύτερη βάση, τη Flatiron Health, που περιείχε δεδομένα από περίπου 37.000 γυναίκες σε ύφεση από καρκίνο του μαστού, εκείνες που είχαν νοσήσει από Covid-19 εμφάνισαν αυξημένη πιθανότητα να αναπτύξουν μεταστάσεις στους πνεύμονες, επιβεβαιώνοντας τα ευρήματα από τα πειράματα στα ποντίκια.
Η γρίπη και ο Covid-19 προκαλούν έντονη φλεγμονή στον οργανισμό, καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα προσπαθεί να καταπολεμήσει τον ιό. Οι ερευνητές εστίασαν σε μία συγκεκριμένη πρωτεΐνη, την ιντερλευκίνη-6 (IL-6), που αυξάνεται προσωρινά κατά τη διάρκεια μιας λοίμωξης. Η IL-6 παίζει κρίσιμο ρόλο στην άμυνα του οργανισμού, αλλά, όταν υπάρχει παρουσία καρκινικών κυττάρων, μπορεί να ενισχύσει την ανάπτυξή τους. Στα ποντίκια η IL-6 φάνηκε να είναι βασικός παράγοντας για την αφύπνιση των καρκινικών κυττάρων. Ομως ακόμα και όταν τα επίπεδά της επέστρεψαν στο φυσιολογικό, 15 ημέρες μετά τη λοίμωξη, τα κύτταρα συνέχισαν να αναπτύσσονται, κάτι που υποδηλώνει ότι υπάρχουν και δευτερογενείς μηχανισμοί. Ενας από αυτούς φαίνεται να αφορά τα Τ-λεμφοκύτταρα: τα CD4 Τ-κύτταρα καταστέλλουν τη δράση των CD8 Τ-κυττάρων, τα οποία είναι υπεύθυνα για την εξόντωση των καρκινικών κυττάρων. Ετσι δημιουργείται ένα περιβάλλον που επιτρέπει στον καρκίνο να εξαπλωθεί ανεξέλεγκτα. Παρόλο που τα δεδομένα υποδεικνύουν σύνδεση ανάμεσα σε ιογενείς λοιμώξεις και μεταστάσεις, υπάρχουν ακόμα πολλά ερωτήματα.