Η πρώτη γυναίκα πρέσβης των ΗΠΑ στη χώρα μας πρώτα θα περάσει από την πίστα του Αργυρού και μετά θα συναντηθεί με Τασούλα, Μητσοτάκη και Γεραπετρίτη
Ο προγραμματισμός στην αμερικανική πρεσβεία είναι πάντα αυστηρός, συχνότατα χωρίς εκπλήξεις. Επειτα από μήνες αναμονής, όλα πλέον δείχνουν σιγά σιγά να είναι στη θέση τους. Ετσι σήμερα, κατά τα ανακοινωθέντα, η νέα πρέσβης στην Ελλάδα αναμένεται να έχει την πρώτη «σοβαρή» γνωριμία της με τη νυχτερινή Αθήνα.
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Λίγες ώρες μετά την πολυσυζητημένη άφιξή της στο «Ελ. Βενιζέλος», χθες, Σάββατο, η Κίμπερλι Γκίλφοϊλ θα πάρει μια γερή γεύση από πίστα, ως επίσημη προσκεκλημένη του Κωνσταντίνου Αργυρού.
Η εκλεκτή του Ντόναλντ Τραμπ και πρώτη γυναίκα πρέσβης των ΗΠΑ στη χώρα μας έχει ήδη γνωρίσει και διασκεδάσει με τον δημοφιλή τραγουδιστή σε πρόσφατο gala στο Λονδίνο. Απόψε, όμως, το ενδιαφέρον μετατοπίζεται μερικά χιλιόμετρα από την αμερικανική πρεσβεία, στην οδό Πειραιώς, και στο μαγαζί όπου τραγουδάει ο πετυχημένος καλλιτέχνης. Οι προσκλήσεις για τη βραδιά έχουν ήδη σταλεί από την πρεσβεία, με αποδέκτες όλο τον «καλό κόσμο»: Επιχειρηματίες, εκδότες, πολιτικούς και μέλη της ελληνοαμερικανικής κοινότητας.
Αν ο «αντιτουριστικός» Τζορτζ Τσούνης περιορίστηκε μέχρι και το τέλος της θητείας του στις επισκέψεις σε παραδοσιακές ταβέρνες, απολαμβάνοντας παϊδάκια στον Τσοπανάκο της Καισαριανής κι αλλού, η Γκίλφοϊλ έρχεται για να προσδώσει λάμψη και να γίνει η πρώτη σελέμπριτι που θα εκπροσωπήσει την υπερδύναμη στο κάστρο -αστακό της Βασιλίσσης Σοφίας, στα… πλευρά του Μεγάρου Μουσικής.
Η νέα Αμερικανίδα πρέσβης θα εγκατασταθεί στο Jefferson House, στο Κολωνάκι, το οποίο βρίσκεται κοντά στην πρεσβεία των ΗΠΑ. Αυτή είναι η επίσημη πρεσβευτική κατοικία, η οποία έχει διαμορφωθεί κατάλληλα για να τη φιλοξενήσει τα επόμενα χρόνια. Η Γκίλφοϊλ, πρώην εισαγγελέας, αναμένεται να μονοπωλήσει την επικαιρότητα με το «καλημέρα». Η πρώτη επίσημη υποχρέωσή της είναι προγραμματισμένη για μεθαύριο, Τρίτη, όταν θα υποβάλει τα διαπιστευτήριά της στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Τασούλα, σε τελετή στο Προεδρικό Μέγαρο. Αμέσως μετά θα έχει και την πρώτη της επίσημη, δημόσια τοποθέτησή της σε ελληνικό έδαφος. Και την Τετάρτη θα συναντηθεί με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη.
Το προφίλ της
Η νέα πρέσβης γεννήθηκε το 1969 στο Σαν Φρανσίσκο και σπούδασε Νομικά. Εργάστηκε για τέσσερα χρόνια στο Λος Αντζελες ως αναπληρώτρια εισαγγελέας, υπηρετώντας σε υποθέσεις ενηλίκων και ανηλίκων, και το 2000 έγινε βοηθός εισαγγελέα στο Σαν Φρανσίσκο. Από το 2006-2018 εργάστηκε στο τηλεοπτικό δίκτυο Fox News ως συμπαρουσιάστρια πολιτικού talk show («The Five»).
Μετά την ξαφνική αποχώρησή της από το Fox, το 2018, άρχισε να εργάζεται για την προεκλογική εκστρατεία του Ντόναλντ Τραμπ. Το 2020 έγινε η πρόεδρος της οικονομικής επιτροπής στην προεκλογική εκστρατεία του και την ίδια χρονιά αρραβωνιάστηκε τον μεγαλύτερο γιο του. Στις 10 Δεκεμβρίου του 2024 ο Τραμπ την πρότεινε ως πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα. Στην ανακοίνωσή του την αποκάλεσε «στενή φίλη και σύμμαχο»: «Η Κίμπερλι είναι απολύτως κατάλληλη για την ενίσχυση των ισχυρών διμερών σχέσεων με την Ελλάδα, προωθώντας τα συμφέροντά μας, από την αμυντική συνεργασία έως την εμπορική και την οικονομική καινοτομία».
Ο διορισμός της Γκίλφοϊλ για την κρίσιμη αποστολή της στην Αθήνα συμβαδίζει με τη λογική που διέπει όλη την επιλογή διοίκησης Τραμπ. Ο εκλεγμένος πρόεδρος γεμίζει τα πόστα με ανθρώπους που θεωρεί πιστούς στον ίδιο, όπως και με δωρητές και μέλη της οικογένειας. Εως τώρα η Γκίλφοϊλ δεν έχει υπηρετήσει σε κανέναν ρόλο εξωτερικής πολιτικής ή διπλωματίας. Μετά την επιτυχημένη νομική πορεία της, μετέφερε την καριέρα της στην τηλεόραση και σήμερα θεωρείται, εκτός των άλλων, μια «σελέμπριτι». Αν και πράγματι δεν έχει ξανακάνει σε παρόμοια θέση, θα κριθεί τελικά για το όποιο έργο της.
Η γνωριμία και η Μύκονος
Αλλωστε, και ο προκάτοχός της, Τζορτζ Τσούνης, δεν είχε επίσης καμιά διπλωματική προϋπηρεσία. Η οικογένειά του είχε ξενοδοχεία και ο ίδιος ήταν πρόεδρος ξενοδοχειακού ομίλου. Το 2021 ο Μπάιντεν μάς τον έστειλε ως Αμερικανό πρέσβη. Και ο απολογισμός της ολοκληρωμένης θητείας του δεν είναι θετικός. Τα απειλούμενα ελληνικά νησιά αποψιλώθηκαν από ζωτικής σημασίας οπλικά συστήματα, που στάλθηκαν στην Ουκρανία μέσω των πιο αδιαφανών διαδικασιών στην Ευρώπη. Στρατόπεδα έκλεισαν σε όλη την ελληνική επικράτεια. Στα Ελληνοτουρκικά ο Τσούνης εξίσωνε τον θύτη (Τουρκία) με τον απειλούμενο (Ελλάδα).
Λίγους μήνες πριν ο Τσούνης δήλωνε ότι ήδη ξέρει την Γκίλφοϊλ: «Ναι, τη γνωρίζω, αν και όχι τόσο καλά. Σέβομαι ότι ο πρόεδρος τη θέλει να έρθει στην Ελλάδα. Για μένα αυτό είναι το πιο σπουδαίο. Η κυρία Γκίλφοϊλ έχει τελειώσει νομικά, ήταν δικηγόρος, είναι έξυπνη, είναι ζεστή και ξέρω ότι δουλεύει πάρα πολύ. Πρέπει να δώσετε μια ευκαιρία να τη γνωρίσετε». Τον Ιανουάριο γραφόταν σε εξειδικευμένα σάιτ για τον τουρισμό πως ο απερχόμενος πρέσβης «έχει πάρει μετοχική θέση στο “Four Seasons” της Μυκόνου, επενδυτική κίνηση που δίνει ψήφο εμπιστοσύνης στον προορισμό».
Με αφορμή την έλευση της Γκίλφοϊλ, η «κυριακάτικη δημοκρατία» σήμερα ανατρέχει στο ιστορικό κι άλλων Αμερικανών πρέσβεων που πέρασαν από τη χώρα μας. Οπως ο προκάτοχος του Τσούνη, Τσέφρι Πάιατ, ο οποίος ήρθε στη χώρα μας μετά την Ουκρανία για να μείνει μία εξαετία. Είχε υποστηρίξει την ουκρανική επανάσταση του 2014 εναντίον του προέδρου της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανουκόβιτς. Οπως είχε γράψει πέρυσι η «δημοκρατία», λίγο προτού αποχωρήσει από την Ελλάδα, τον Μάιο του 2022, ύστερα από μια πολύκροτη εξαετή υπηρεσία, στη διάρκεια της οποίας με διαδοχική ευθύνη ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ. η χώρα μετατράπηκε σε ανοιχτή αμερικανική βάση, ο Τζέφρι Πάιατ είχε ζητήσει ένα τελευταίο αποχαιρετιστήριο δώρο: Να δοθεί το Βέρμιο σε αμερικανικά συμφέροντα για την εγκατάσταση ανεμογεννητριών. Από τότε άρχισε η συστηματική καταστροφή ενός από τα τελευταία στολίδια της ελληνικής γης.
Μιλώντας εκείνες τις μέρες σε ένα τραπέζι για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην Ελλάδα, ο Πάιατ εξομολογήθηκε τον καημό του λέγοντας ότι «η Νο 1 επιθυμία μου είναι να συνεχίσουμε να βλέπουμε περαιτέρω ανάπτυξη και εμβάθυνση της ενεργειακής εταιρικής σχέσης ΗΠΑ – Ελλάδας. Και, ειδικότερα, των αμερικανικών επενδύσεων και της αμερικανικής τεχνολογίας στον ελληνικό ενεργειακό χώρο. Εχω πει στον υπουργό Σκρέκα ότι το μόνο αποχαιρετιστήριο δώρο που θέλω, όταν φύγω από την Ελλάδα, σε τρεις εβδομάδες από τώρα, είναι η τελική έγκριση άδειας για το Βέρμιο, γιατί αυτό θα αλλάξει το παιχνίδι όσον αφορά την αναγνώριση της Ελλάδας ως ευρωπαϊκής ηγέτιδας στα ζητήματα του κλίματος». Και η επιθυμία του Πάιατ, για μια επένδυση 350 εκατ. ευρώ, ακούστηκε σαν προσταγή από την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Αλλωστε, δεν είναι πολλοί οι Ελληνες πρωθυπουργοί που τολμούν να πούνε «όχι» στα «θέλω» των Αμερικανών διπλωματών.
Το «λουκέτο» στην πρεσβεία, η εξορία και τα αρχαία ελληνικά
Η μοναδική φορά που η πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα έκλεισε ήταν στις 14 Ιουλίου 1941, μετά τη Γερμανική Κατοχή στην Ελλάδα. Κατά την περίοδο αυτή οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούσαν διπλωματικές σχέσεις με την κυβέρνηση της Ελλάδας, η οποία βρισκόταν στην εξορία. Αρχικά στο Λονδίνο (1941-43) και στη συνέχεια στο Κάιρο (1943-44). Ο πρέσβης Μακ Βι άνοιξε ξανά την πρεσβεία στην Αθήνα στις 27 Οκτωβρίου 1944.
Η αμερικανική αποστολή αναβαθμίστηκε σε καθεστώς πρεσβείας στις 29 Σεπτεμβρίου του 1942. Η ενέργεια αυτή είχε προάγει τον υπουργό Μπιντλ στο βαθμό του πρέσβη, κάτι που απαιτούσε νέο διορισμό. Ο διορισμός έγινε άμεσα από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ, Φραγκλίνο Ρούζβελτ, και επικυρώθηκε από τη Γερουσία των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο πρέσβης Μπιντλ παρουσιάστηκε στην ελληνική κυβέρνηση στις 30 Οκτωβρίου 1942.
Ενας εκ των διπλωματών που θεωρούταν ισχυρός φίλος της Ελλάδας ήταν και ο Ρόμπερτ Κίλι, που έφυγε από τη ζωή το 2015, σε ηλικία 85 ετών. Στενός φίλος του Ανδρέα Παπανδρέου και άνθρωπος με βαθιά παιδεία, ο Κίλι υπήρξε πρέσβης στη χώρα μας την περίοδο 1985-1989, ενώ υπηρέτησε στην ελληνική πρωτεύουσα την περίοδο 1966-1969, στο πολιτικό τμήμα της πρεσβείας.
Το 1985 ήταν μια πολύ δύσκολη συγκυρία για τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Επελέγη λόγω της προσωπικής σχέσης που είχε αναπτύξει με τον Ανδρέα Παπανδρέου πριν από τη δικτατορία αλλά και των «περγαμηνών» που διέθετε. Οσο βρισκόταν στην Αθήνα διατηρούσε μια δύσκολη σχέση με τον τότε αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, ο οποίος θεωρούσε ότι βρισκόταν πολύ κοντά στον Ανδρέα.
Επαιξε όμως θετικό και κρίσιμο ρόλο, γιατί μετέφερε στον Παπανδρέου το κλίμα που επικρατούσε στην κυβέρνηση Ρέιγκαν, αλλά ταυτόχρονα συνέχισε το περίφημο δόγμα του προκατόχου του Μόντιγκλ Στερνς, καλώντας την Ουάσινγκτον να δίνει σημασία σε αυτά που κάνει, όχι σε αυτά που λέει. Ο Κίλι διατηρούσε ένα εξοχικό σπίτι στην αγαπημένη του Σίφνο και είχε πολλούς Ελληνες φίλους. Ηταν αδελφός του Εντμουντ Κίλι, ελληνιστή και καθηγητή στο Πρίνστον, με σημαντικό ρόλο στη διάδοση της ελληνικής ποίησης διεθνώς.
Στην πορεία των δεκαετιών υπήρξαν και παραδείγματα με συμπεριφορές οι οποίες συχνά ξεπερνούσαν τα όρια της διπλωματικής αβρότητας, όπως του Τζον Πιουριφόι τη δεκαετία του ’50, που χρησιμοποίησε αρκετές φορές αθέμιτα μέσα για να επιβάλει όσα ήθελε. Εφυγε το 1953, λίγο προτού τελειώσει ο πόλεμος στην Κορέα, για να τοποθετηθεί στη Γουατεμάλα, όπου φέρεται ότι οργάνωσε με τη συνεργασία της CIA από την εκεί αμερικανική πρεσβεία το «πραξικόπημα της μπανάνας». Υπήρξαν, όμως, και περιπτώσεις όπως του Λίνκολν Μακ Βι, ο οποίος κατά την επίδοση των διαπιστευτηρίων του, όταν διορίστηκε πρέσβης το 1933, μίλησε στα αρχαία ελληνικά.
Το 1868 ήρθε στη χώρα μας ο φιλέλληνας πρεσβευτής Τάκερμαν
Η Γκίλφοϊλ είναι η 48η πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα. Ποιος, όμως, ήταν ο πρώτος και πότε ήρθε στη χώρα μας; Πρόκειται για τον Κάρολο Τάκερμαν, που ήρθε το 1868 κι έμεινε στην Αθήνα έως το 1871, αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της Ελλάδας ήδη από το 1837. Από τότε έως την άφιξη του Τάκερμαν, τον Ιούνιο του 1868, είχαν στην Αθήνα μόνο μια υποτυπώδη αντιπροσωπία, που δεν ήταν καν μόνιμη. Εναν χρόνο μετά τη λήξη της θητείας του ο Τάκερμαν κυκλοφόρησε το βιβλίο του «The Greeks of Today» («Οι Ελληνες του σήμερα»).
Ο Τάκερμαν γεννήθηκε στη Βοστόνη το 1821 και ήταν γιος ευκατάστατου εμπόρου. Με το ξέσπασμα της Κρητικής Επανάστασης, το 1866, διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην ίδρυση φιλελληνικών επιτροπών στη Νέα Υόρκη και τη Βοστόνη. Το 1868 διορίστηκε από τον πρόεδρο Αντριου Τζόνσον επικεφαλής της διπλωματικής αντιπροσωπίας στην Αθήνα με τον τίτλο του πληρεξούσιου υπουργού, δηλαδή του διπλωμάτη β’ τάξεως. Εγραφε, μεταξύ άλλων: «Η πόλη των Αθηνών δεν μοιάζει με καμία άλλη. Εκτείνεται κατά το μεγαλύτερό της μέρος σε μια επίπεδη πεδιάδα και είναι εντελώς νέα, αποτέλεσμα τεσσάρων δεκαετιών ανάπτυξης. Τα σπίτια, σοβατισμένα κίτρινα, δίνουν μια φρέσκια και φωτεινή όψη στην πόλη, η οποία φέρει τη σφραγίδα των Βαυαρών αρχιτεκτόνων, που κατασκεύασαν πολλά δημόσια οικοδομήματα στα χρόνια της βασιλείας του Οθωνα».