Γιατί δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί η πρόταση Γιούνκερ για τη δημιουργία ενιαίου στρατού
Αν για κάτι δεν μπορεί να κατηγορηθεί ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ είναι η ιδεολογική ασυνέπεια. Σε πρόσφατη συνέντευξή του στην «Die Welt» δήλωσε: «Με τον δικό της στρατό η Ευρώπη μπορεί να αντιδράσει επιτυχώς σε μια απειλή απέναντι σε κράτος-μέλος ή σε γειτονικό κράτος της Ε.Ε.». Ως δήλωση είναι επιτυχημένη. Οραματική, αισιόδοξη, με προοπτικές. Σε επίπεδο εφαρμοσμένης πολιτικής αντιθέτως έχει την ίδια δυναμική με αυτές που κάνουν οι πεντάχρονοι αναφορικά με τον επαγγελματικό προσανατολισμό τους· όλοι θέλουν να γίνουν αστροναύτες. Η Ευρώπη όμως – ακόμη τουλάχιστον- δεν θυμίζει σεληνιακό τοπίο και ο πρόεδρος της Επιτροπής δεν είναι πεντάχρονος.
Η προσπάθεια δημιουργίας ευρωστρατού δεν είναι νέα. Ξεκινά από την εποχή του Ντε Γκολ, όταν ο Γάλλος πολιτικός φαντασιωνόταν μια Ευρώπη που θα δρα ανεξάρτητα στο διεθνές σύστημα, μακριά από την επιρροή των ΗΠΑ. Το εγχείρημα, σε μια εποχή όπου ο Ψυχρός Πόλεμος μαινόταν, ήταν καταδικασμένο σε αποτυχία. Σήμερα στην Ευρώπη η συζήτηση αναθερμαίνεται σε κεντρικό επίπεδο, συνοδεύοντας τη φεντεραλιστική ουτοπία!
Μπορεί η Ευρώπη να περάσει στη φάση της πολιτικής ολοκλήρωσης; Θα μπορούσε πιο εύκολα… να γίνει αστροναύτης. Δεν επαρκούν οι υλικοί πόροι για ένα τόσο απαιτητικό σχέδιο. Δεν υφίστανται οι απαραίτητοι νομιμοποιητικοί παράγοντες ήπιας ισχύος που θα οδηγούσαν στην πραγμάτωση αυτού του εγχειρήματος. Δεν υφίστανται οι πολιτικές προϋποθέσεις για μια τέτοια μαξιμαλιστική πραγμάτωση. Ενα τέτοιο εγχείρημα θα μπορούσε να προκύψει μόνο με συγκρούσεις μεγάλης κλίμακας στο εσωτερικό της Ευρώπης, με εμπλεκόμενους όλους τους κύριους δρώντες, ώστε να καταρρεύσουν με βίαιο τρόπο τα νεωτερικά θεμέλια πάνω στα οποία έχει οικοδομηθεί η Ευρώπη τους τρεις τελευταίους αιώνες. Για χάρη όμως της συζήτησης ας δεχθούμε ότι με έναν μαγικό τρόπο η Ευρώπη μετατρέπεται σε υπερκράτος και πλέον αποτελεί μια υπολογίσιμη δύναμη σε διεθνές επίπεδο, διαθέτοντας διακριτούς μηχανισμούς σκληρής ισχύος και ανταγωνιζόμενη την Κίνα, τη Ρωσία… αλλά και τις ΗΠΑ. Από αυτό το σημείο και μετά η ανάλυση αρχίζει και λαμβάνει τη σοβαρότητα των αφηγήσεων του βαρόνου Μινχάουζεν, που όλως τυχαίως είναι Γερμανός ευγενής – πρωταγωνιστής στο εξαιρετικό έργο του Ρούντολφ Ερικ Ράσπε.
Η Γερμανία επαναφέρει τη συζήτηση περί ευρωστρατού στο προσκήνιο μέσω του προέδρου της Επιτροπής, ενώ το ίδιο ισχύει και για τις συζητήσεις περί φεντεραλιστικών ολοκληρώσεων. Μια πιθανή εξήγηση για αυτό είναι ότι το Βερολίνο επιδιώκει με έμμεσο τρόπο να στείλει το μήνυμα στην Ουάσιγκτον ότι δεν μπορεί το ίδιο να μην έχει αποφασιστικό λόγο σχετικά με τις μελλοντικές εξελίξεις της Ευρώπης. Είναι δεδομένο ότι πολλά «όχι πάλι» αναμειγμένα με χαμόγελα συγκατάβασης, ανάλογα με αυτά που ακολουθούν όταν ένας πεντάχρονος ανακοινώνει στο κυριακάτικο τραπέζι εμπρός σε όλη την οικογένεια ότι θέλει να γίνει αστροναύτης, θα έλαβαν χώρα στο κτίριο H.S. Truman, στη γειτονιά του Foggy Bottom, στην Ουάσιγκτον, εκεί που εδρεύει το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, διαβάζοντας τις δηλώσεις Γιούνκερ. Στην Αθήνα, αντιθέτως, η συγκεκριμένη συνέντευξη διέγειρε τα υπερδιογκωμένα φεντεραλιστικά αντανακλαστικά μεγάλου τμήματος του πολιτικού μας συστήματος. Αλλά αυτό, φευ, δεν ξαφνιάζει πλέον κανέναν…
Σπύρος Λίτσας
