ΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ

Το κόμμα επί ηγεσίας επίτιμου και η πρόταση του Κυριάκου

Οι παλαιοί το θυμόμαστε. Κατά τη διάρκεια της εννεαετούς ηγεσίας του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ένας νέος όρος ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής στα στελέχη της Ν.Δ. και υπερακόντιζε την έννοια της παράταξης: το κόμμα. Η Ν.Δ. επί των ημερών Μητσοτάκη υπήρξε καθολικό-μαζικό κόμμα. Τα μέλη της, όπως γράφει ο τότε στενός συνεργάτης του επίτιμου Γιάννης Δημητροκάλλης στο βιβλίο του «Ο ηγέτης μετά τον ηγέτη» (εκδόσεις Μίλητος), έφταναν στον πρωτοφανή αριθμό των 850.000 εγγεγραμμένων. Οι θεματικές οργανώσεις ήταν πανίσχυρες -ειδικά η Κεντρική Επιτροπή Τοπικής Αυτοδιοίκησης και το Τμήμα Ραδιοφωνίας-, οι νομαρχιακές επιτροπές ήταν στρατηγεία, ενώ η βάση είχε λόγο σε βασικές επιλογές.

Η λίστα των υποψήφιων βουλευτών ανά νομό διαμορφωνόταν έπειτα και από προκριματικές εκλογές στις οποίες μετείχε ειδικό εκλεκτορικό σώμα. Αρχιτέκτονες αυτής της οργανωτικής μεταμόρφωσης ήταν οι Σωτήρης Κούβελας, Αντώνης Σγαρδέλης, Διονύσης Μπεχράκης, Κυριάκος Γριβέας, Γιάννης Δημητροκάλλης, ο καθένας στον τομέα του. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι εν έτει 1988 (!) τα 850.000 μέλη ήταν καταχωρημένα σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ενώ κάθε νομαρχιακή ήταν εφοδιασμένη με φαξ. Με τον καιρό το κόμμα υπερίσχυσε της Κοινοβουλευτικής Ομάδας και οι πρόεδροι των ΝΟΔΕ των βουλευτών. Η νέα οργανωτική μορφή του κόμματος υπαγορεύτηκε βεβαίως από τη συντριπτική κυριαρχία του ΠΑΣΟΚ μέσα στους θεσμούς, στο κράτος, στο μονοπώλιο των ΜΜΕ.

Ο Μητσοτάκης έπρεπε να βρει τρόπο να αμυνθεί στον λυσσαλέο πόλεμο που του είχε κηρύξει ο Ανδρέας Παπανδρέου. Η Ν.Δ. έκανε τότε ακτιβιστικές ενέργειες τύπου ΣΥΡΙΖΑ: πορείες νοικοκυρών με κατσαρόλες στο κέντρο της Αθήνας, συγκεντρώσεις έξω από το κτίριο της ΕΡΤ2 στην Κατεχάκη (διαμαρτυρία για την ποιότητα της ενημέρωσης), πολλά. Ο πρώην πρωθυπουργός χρειαζόταν στρατό για να κάνει αντιπολίτευση. Με τον καιρό όμως άρχισε να γίνεται αντιληπτό κάτι άλλο: το κόμμα ήταν το όχημα για την άλωση της παράταξης του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Το κόμμα άλλαζε τις ισορροπίες μέσα στη Ν.Δ. εις βάρος των παραδοσιακών κέντρων εξουσίας που διασφάλιζαν τον λαϊκό χαρακτήρα της Κεντροδεξιάς.

Το κόμμα -τοπικές επιτροπές- είχε βαρύνοντα λόγο στα χρίσματα των δημάρχων. Οχι οι βουλευτές. Το κόμμα είχε λόγο στις υποψηφιότητες των ίδιων των βουλευτών. Το κόμμα είχε λόγο στον διορισμό κρατικών αξιωματούχων όταν έγινε η Ν.Δ. εξουσία. Το κόμμα είχε λόγο στο πρόγραμμα. Στην πραγματικότητα, όμως, το κόμμα ήταν ένας μηχανισμός αποδυνάμωσης του Κωνσταντίνου Καραμανλή, έστω και αν το σχέδιο δεν πέτυχε.

Τώρα γιατί τα θυμήθηκα όλα αυτά; Γιατί άκουσα χθες τον Κυριάκο Μητσοτάκη να επαναφέρει την ιδέα για ανοιχτό κόμμα, αρχηγό με θητεία, προκριματικές εσωκομματικές εκλογές για βουλευτές κ.λπ. κ.λπ…

Μανώλης Κοττάκης