Σε ποιους τομείς οφείλει να δώσει την αμέριστη προσοχή της η ελληνική Πολιτεία
Το νεοελληνικό εγχείρημα απέτυχε. Οπως ευφυώς αναφέρει ο Στέφανος Κασιμάτης, «ο υπαρκτός Ελληνισμός» και οι διαχρονικές αρρυθμίες του έφτασαν σε αδιέξοδο. Οι κύριοι λόγοι; Ισως το ότι το παραγωγικό μοντέλο της χώρας δεν συμβάδισε ποτέ με το διεθνές παράδειγμα, ίσως το ότι ο λαϊκισμός αποτέλεσε τη μόνη διαχρονική και ανίκητη αρχή κοινωνικοπολιτικής συγκρότησης, ίσως το ότι τα κράτη αποτυγχάνουν όταν οι λαοί αποδέχονται να διαδραματίζουν τον ρόλο της Μπλάνς Ντιμπουά και να επιβιώνουν εξαιτίας των καλών προθέσεων «των ξένων». Ισως, τέλος, το ότι ποτέ δεν καταφέραμε να αντιληφθούμε ως πολίτες, από την εποχή της δολοφονίας του Καποδίστρια έως και σήμερα, ότι η εφαρμογή της πολιτικής οφείλει να αποδίδεται διά της ψήφου στους αρίστους και όχι στους σαν έτοιμους από καιρό Φάουστ του κομματικού σωλήνα.
Το νεοελληνικό παράδειγμα απέτυχε. Από αυτή την εφημερίδα έχω γράψει ότι ζούμε ως λαός το δικό μας 1989. Τη συνολική κατάρρευση της όποιας προοπτικής έχει η χώρα να ζήσει υπό συνθήκες κανονικότητας. Οι στιγμές, όμως, δεν προσφέρονται για κατάθλιψη. Οσο πιο γρήγορα αποδεχτούμε την ήττα, συνολική και απόλυτη, τόσο πιο γρήγορα θα καταφέρουμε να σταθούμε ξανά στα πόδια μας και να αρχίσουμε από την αρχή. Γιατί αυτή είναι η μόνη ορθολογική προοπτική που ανοίγεται εμπρός μας. Να χτιστεί ξανά το νεοελληνικό κράτος σε νέα θεμέλια, με νέα υλικά αλλά και τη μνήμη αυτών των δύο αιώνων ως κοινωνικοπολιτικό παράδειγμα προς αποφυγή.
Για να μπορέσει το ελληνικό κράτος να ξεκινήσει από την αρχή, οφείλει η Πολιτεία σήμερα να δώσει την αμέριστη της προσοχή σε δύο τομείς. Στην Παιδεία και στην Υγεία. Για την Υγεία νομίζω ότι η όποια συζήτηση περιττεύει. Αν δεν καταφέρει η χώρα να διατηρήσει ένα αποδοτικό σύστημα υγείας, τότε τα δεινά που μας περιμένουν θα είναι ακόμα μεγαλύτερα από αυτά που ζούμε σήμερα, όντας στο πλατύσκαλο πλέον μιας τριτοκοσμικής πραγματικότητας.
Η Παιδεία, όμως, είναι η ψυχή του κράτους. Είναι η φλόγα που, αν κρατηθεί ζωντανή, μπορεί να οδηγήσει το αποτυχημένο νεοελληνικό παράδειγμα σε μια νέα αρχή. Ο Αδαμάντιος Κοραής δεν είχε άδικο, όταν έλεγε ότι η Παιδεία θα οδηγήσει τη χώρα μακριά από τη βαρβαρότητα του σκότους. Η Ελληνική Πολιτεία οφείλει να επενδύσει στην αριστεία στις τρεις βαθμίδες της εκπαίδευσης και να προβεί στη δομική και διαρκή αξιολόγηση θεσμών αλλά και δημόσιων λειτουργών του χώρου (νηπιαγωγοί, δάσκαλοι, καθηγητές, πανεπιστημιακοί) με τις κατάλληλες απολαβές γι’ αυτούς που αξίζουν να διατηρούν την ύψιστη τιμή της συμμετοχής τους στην όλη διαδικασία. Η Παιδεία είναι ο χώρος της νέας δημιουργικής επανάστασης που δεν αποζητά ριζοσπαστικές θέσεις ή ιδέες, αλλά συναίνεση και υιοθέτηση των δημιουργικά επιτυχημένων παραδειγμάτων που ισχύουν σε άλλα κράτη του δυτικού κόσμου.
Σπύρος Ν. Λίτσας
Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Μ.Η.Τ. 232120