Η Τουρκία είναι όμηρος της πολιτικής των ΗΠΑ στη Συρία. Αν ακυρώσει την παραγγελία, μένει να δούμε την αντίδραση της Ρωσίας και των ΚούρδωνΑπό τον
Σάββα Καλεντερίδη
Με το βιβλίο μας «Το εκκρεμές της Τουρκίας» προσπαθήσαμε να καταδείξουμε την πολιτική προσέγγισης της Μόσχας που ακολουθεί η Αγκυρα από το καλοκαίρι του 2016, και συγκεκριμένα μετά το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016 εναντίον του Ερντογάν, μια πολιτική που χαρακτηρίζεται από τις συνεχείς παλινδρομήσεις από την Ουάσινγκτον προς τη Μόσχα και τούμπαλιν. Να σημειώσουμε ότι σε κάθε παλινδρόμηση στρατηγικός στόχος του Ερντογάν είναι να «διανοίγει όλο και περισσότερο χώρο» για την Τουρκία, που θα της επιτρέπει να ξεφεύγει από τον σφιχτό εναγκαλισμό των δύο μεγάλων δυνάμεων και να ασκεί τελικά τη δική της πολιτική σε συγκεκριμένους τομείς και γεωγραφικές περιοχές.
Ο βασικός λόγος που ανάγκασε την Τουρκία να στραφεί προς τη Ρωσία είναι η πολιτική των ΗΠΑ στη Συρία, και συγκεκριμένα η συνεργασία με τους Κούρδους του Κόμματος Δημοκρατικής Ενότητας (PYD) και κυρίως με τις Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), τις οποίες η Τουρκία θεωρεί προέκταση του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (ΡΚΚ) και άρα «τρομοκρατικές οργανώσεις».
Στην αρχή η Τουρκία χρησιμοποίησε τη στροφή προς τη Ρωσία ως απειλή, ως μπλόφα απέναντι στις ΗΠΑ, προσδοκώντας ότι η Ουάσινγκτον, δεδομένης της τεράστιας γεωπολιτικής αξίας της χώρας, δεν θα θυσιάσει την Τουρκία για μερικές χιλιάδες Κούρδους της Συρίας και άρα θα τους εγκαταλείψει και θα συνεχίσει να στηρίζει την Τουρκία στις πολιτικές εθνοκάθαρσης και γενοκτονίας των Κούρδων, όπως έπραξε δεκαετίες τώρα η Δύση, που έκλεινε τα μάτια στις γενοκτονίες των Ελλήνων, των Ασσυρίων και των Αρμενίων, μέρες που ’ναι. Ομως οι ΗΠΑ δεν υπαναχώρησαν στον στυγνό εκβιασμό της Τουρκίας και έτσι ο Ερντογάν αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την μπλόφα και να κάνει πρακτικά βήματα προς τη Μόσχα.
Ενα από αυτά είναι η προμήθεια του πυραυλικού συστήματος αεροπορικής άμυνας S-400, που θεωρείται ένα από τα πιο αποτελεσματικά συστήματα του είδους του παγκοσμίως! Ομως, επειδή προφανώς υπάρχει ασυμβατότητα στη συνύπαρξη των S-400 με τα αεροσκάφη πέμπτης γενιάς F-35 στο ίδιο σύστημα άμυνας μιας χώρας, αφού είναι ορατός ο κίνδυνος τα δεδομένα των συστημάτων των F-35 να διοχετευθούν μέσω S-400 στη Μόσχα, οι ΗΠΑ έθεσαν βέτο στην προμήθεια αυτού του συστήματος. Και τώρα η Τουρκία εξετάζει σενάρια για να ξεπεράσει τα εμπόδια που θέτουν οι ΗΠΑ.
Τα σενάρια είναι πολλά και στο σημείωμα αυτό θα δούμε ορισμένα που κυκλοφορούν στα ρωσικά ΜΜΕ. Σύμφωνα με τον Vladimir Muhin της εφημερίδας «Nezavisimaya», η Ρωσία, για να ενθαρρύνει την Αγκυρα να προμηθευτεί τους S-400, κάνει τα στραβά μάτια στη στρατιωτική κατάληψη των επαρχιών Αφρίν και Αλ Μπαμπ της ΒΔ Συρίας από την Τουρκία. Ο αρθρογράφος Vladimir Vasilyev της ίδιας εφημερίδας με τη σειρά του αναφέρει ότι η Τουρκία θα ακυρώσει την παραγγελία των S-400 μόνο αν οι ΗΠΑ της παραδώσουν τον έλεγχο της Β. Συρίας και «πουλήσουν» τους Κούρδους του PYD/YPG. Επίσης, ο Leonid Nersisyan του πρακτορείου Regnum, αναζητώντας απαντήσεις στο ερώτημα «η Τουρκία θα ακυρώσει την παραγγελία των S-400 ή όχι;», κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Τουρκία μόνο με την άσκηση πιέσεων δεν πρόκειται να κάνει βήμα πίσω, κάτι όμως που αναμένεται να αλλάξει αν εφαρμοστεί η πολιτική του «μαστίγιου και του καρότου»· δηλαδή, κάτι πρέπει να δώσουν οι ΗΠΑ στην Τουρκία για να κάνει πίσω.
Με βάση τον ίδιο αρθρογράφο, σε περίπτωση που οι ΗΠΑ επιβάλλουν κυρώσεις στην Τουρκία για το θέμα των S-400, αυτό θα προκαλέσει τεράστια ζημιά στην τουρκική οικονομία, αλλά θα ευνοήσει τη Ρωσία, επειδή τη θέση των F-35 κατά πάσα πιθανότητα θα πάρουν ρωσικά αεροσκάφη πέμπτης γενιάς. Πάντα κατά τον ίδιο αρθρογράφο, για να αλλάξει γνώμη η Τουρκία και να ακυρώσει την παραγγελία, θα πρέπει οι ΗΠΑ «να παραδώσουν» στην Τουρκία το ΒΑ τμήμα της Συρίας, το οποίο ελέγχουν σήμερα οι Κούρδοι του PYD/YPG. Ο Vladimir Vasilyev, ο οποίος εκτιμά ότι η Τουρκία θα προμηθευθεί τα ρωσικά Su-57, έκανε αναφορά στη δήλωση του Τούρκου ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου, σύμφωνα με την οποία η Τουρκία, αν οι ΗΠΑ αρνηθούν να της παραδώσουν τα F-35, θα απευθυνθεί σε άλλους προμηθευτές, στη Ρωσία και στην Κίνα, αφού εκτός των ΗΠΑ μόνο αυτές οι δύο χώρες παράγουν αεροσκάφη πέμπτης γενιάς. Το θέμα, όμως, δεν είναι τόσο απλό, αφού, σύμφωνα με το υπουργείο Αμυνας της Ρωσίας, έως το 2025 μπορούν να παραχθούν μόνο 15 Su-57. Οσο για την Κίνα, συνεχίζει την παραγωγή 20 J-20 και έχει πολλές παραγγελίες, όμως είναι αμφίβολο αν θα δεχόταν να πουλήσει το πιο τεχνολογικά εξελιγμένο αεροσκάφος της σε μια χώρα του ΝΑΤΟ. Οσον αφορά τα σχέδια για την παραγωγή του αεροσκάφους πέμπτης γενιάς TF-X στην Τουρκία, η παράδοσή του πριν από το 2030 θα είναι πολύ δύσκολη.
Επίσης, ο αρθρογράφος της «Kommersant» van Sinergiyev, αναφερόμενος στη συνεργασία Ρωσίας – Τουρκίας στον τομέα των στρατιωτικών εξοπλισμών, υπενθύμισε στους αναγνώστες του τη δήλωση που έκανε ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου στο κανάλι NTV, σύμφωνα με την οποία υπάρχουν σχέδια για διεύρυνση της στρατιωτικής συνεργασίας με τη Ρωσία, και την απάντηση της ρωσικής πλευράς ότι «έχουμε τη βούληση και τη δυνατότητα να αντεπεξέλθουμε στα αιτήματα και στις απαιτήσεις της Τουρκίας». Ο Sinergiyev σημειώνει ότι μέχρι στιγμής υπάρχει ένα συμβόλαιο για την αγορά τεσσάρων πυροβολαρχιών S-400 και πως υπάρχει σύγκλιση απόψεων για την παραγωγή ορισμένων υποσυστημάτων στην Τουρκία.
Μια πηγή του ρωσικού υπουργείου Αμυνας είπε στην «Kommersant» ότι Τούρκοι αρμόδιοι έδειξαν ενδιαφέρον για τα ρωσικά Su-35 και ότι αν υπάρξει σχετικό αίτημα, η ρωσική πλευρά θα κάνει την προσφορά της.
Ο Vladimir Muhin της εφημερίδας «Nezavisimaya» αναφέρει ότι η προσέγγιση Ρωσίας – Τουρκίας έφερε πιο κοντά τη Συρία με το Ιράν. Ο ίδιος αρθρογράφος κάνει αναφορά στο πράσινο φως που άναψε η Ρωσία στην Τουρκία για να καταλάβει στρατιωτικά την Αφρίν και την αποχώρηση ρωσικών μονάδων από την περιοχή Τελ Ριφάτ, προκειμένου να διευκολύνει την κατάληψή της από τον τουρκικό στρατό. Με βάση τουρκικές και αραβικές πηγές, η Τουρκία ετοιμάζεται να καταλάβει αυτήν την περιοχή, ενώ η Δαμασκός και η Τεχεράνη ετοιμάζονται να αντιδράσουν δυναμικά.
Συμπερασματικά, στην ουσία καταλήγουμε εκεί απ’ όπου αρχίσαμε: ότι η Τουρκία είναι όμηρος της πολιτικής των ΗΠΑ στη Β. Συρία, όπου ο αμερικανικός στρατός συνεργάζεται με τους Κούρδους του PYD/YPG, πως για να εκβιάσει τις ΗΠΑ να εγκαταλείψουν τους Κούρδους στράφηκε από τη Ρωσία, η οποία για να την πάρει με το μέρος της, πέραν των S-400, της έδωσε και άδεια να εισβάλει στη Συρία. Τώρα έφτασε ο κόμπος στο χτένι. Αν ακυρώσει την παραγγελία και της δοθεί χώρος από τις ΗΠΑ στη Β. Συρία, μένει να δούμε την αντίδραση της Ρωσίας, αλλά και των Κούρδων, που θα έχουν κάθε δίκιο να νιώθουν προδομένοι.
