Δήμαρχος Περάματος: «Προτίμησα να είμαι κριάρι και όχι πρόβατο σε κομματικό μαντρί»
Ο δήμαρχος Περάματος με υποδέχεται στο γραφείο του με την οικειότητα ενός παλιού γνώριμου. Είναι, άλλωστε, πολλά τα χρόνια που καλύπτω τα τοπικά θέματα της ευρύτερης περιοχής του Πειραιά και έχω συναντήσει αρκετές φορές τον ίδιο στη δημόσια ζωή.
- Συνέντευξη στον Βαγγέλη Φανίδη
Από την εποχή που, μόλις στα 21 του, διορίστηκε από τον τότε δήμαρχο Γιάννη Πατσιλνάκο ως αντιδήμαρχος Οικονομικών και Πολιτισμού, μέχρι σήμερα, που, έπειτα από έναν πολιτικό μαραθώνιο περίπου δύο δεκαετιών, ο κύκλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης τον φέρνει ξανά στο τιμόνι του Δήμου Περάματος.
«Συχνά με ρωτούν», μου λέει, «πώς καταφέρνει κάποιος να παραμείνει ενεργός στα έδρανα της αντιπολίτευσης τόσα χρόνια χωρίς να εγκαταλείψει την πολιτική, όπως κάνουν οι περισσότεροι μετά από μια εκλογική ήττα. Και εγώ, που σε κάθε ήττα ήμουν πρώτος στον πρώτο γύρο, αντιμετώπισα το ίδιο ερώτημα». Το θέτω κι εγώ ως πρώτο ερώτημα, αφού η περίπτωση αυτή είναι μοναδική στα χρονικά των δήμων και καθιστά τον Γιάννη Λαγουδάκο ρέκορντμαν του είδους.
Τρόπος ζωής
«Η Αυτοδιοίκηση είναι για εμένα τρόπος ζωής. Δεν μπήκα για να κάνω καριέρα, ούτε για να χτίσω μηχανισμούς. Από μικρός πίστευα ότι το μεγαλύτερο πράγμα που μπορείς να κάνεις είναι να αφήσεις ένα έργο στον τόπο σου. Δεν είχα ποτέ εύκολο δρόμο ούτε πλάτες οικογενειοκρατίας. Αν ήθελα προνόμια, θα ήμουν πρόβατο σε ένα κομματικό μαντρί. Εγώ προτίμησα να είμαι κριάρι» λέει.
Η δεκαεπταετής παρουσία του στην αντιπολίτευση αποτελεί όντως πανελλήνιο ρεκόρ. Κάθε εκλογική αναμέτρηση τον έβρισκε πρώτο την πρώτη Κυριακή, για να χάσει τελικά στον δεύτερο γύρο. «Ο κόσμος στις τελευταίες δημοτικές εκλογές με επέλεξε σαν το λιγότερο κακό» παραδέχεται χωρίς ωραιοποιήσεις. «Στόχος μου είναι στις επόμενες εκλογές να με επιλέξουν σαν το περισσότερο καλό».
Πόλη που αλλάζει
Η συζήτηση πηγαίνει αναπόφευκτα στα μεγάλα θέματα του Περάματος – τα ίδια που θυμόμαστε από παλιές τηλεοπτικές εκπομπές, όπου τον φιλοξένησα αρκετές φορές πριν από δεκαετίες: Την ανεργία, τις δεξαμενές καυσίμων, τη Σαλαμίνα, τις ιστορικές περιβαλλοντικές πληγές. «Η ανεργία έχει μειωθεί εντυπωσιακά» επισημαίνει. «Και δεν οφείλεται σε κρατικές παρεμβάσεις, αλλά στην ανάπτυξη της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης. Πλέον μιλάμε για σχεδόν 20.000 εργαζομένους γύρω από τη ναυτιλία. Από τα μηχανουργεία και τα μεταλλοκατασκευαστικά μέχρι τις επιχειρήσεις επίπλωσης πλοίων και το βιοτεχνικό πάρκο Σχιστού».
Ο δήμαρχος περιγράφει μια τεράστια μεταμόρφωση στον κλάδο: Οι αμμοβολές αντικαταστάθηκαν από υδροβολές, οι εργαζόμενοι εξοπλίζονται σαν διαστημάνθρωποι για την προστασία τους, ενώ τα πλοία καλύπτονται με μεμβράνες, ώστε να μην πέφτει ίχνος βαφής στην πόλη. «Δεν ξυπνάμε το πρωί με τα αυτοκίνητα γεμάτα μαύρα στίγματα, σαν σκυλιά Δαλματίας» λέει χαρακτηριστικά.
Ωστόσο, τα άλλα προβλήματα παραμένουν. Τα 400 στρέμματα δεξαμενών υγρών καυσίμων εξακολουθούν να εφάπτονται με κατοικίες, κόντρα σε κάθε ευρωπαϊκή οδηγία. Η μοναδική είσοδος-έξοδος του μεγαλύτερου πορθμείου της Μεσογείου συνεχίζει να πνίγεται από 5 εκατομμύρια οχήματα και 10 εκατομμύρια επιβάτες. «Ο δήμος για πρώτη φορά σύστησε Λιμενικό Γραφείο, το Λιμεναρχείο Πλωτοφόρων Σκαφών Πειραιά-Περάματος για να εξασφαλίζουμε ένα μικρό αντισταθμιστικό όφελος από τα εισιτήρια» εξηγεί.
Υγεία και ασφάλεια
Η υγειονομική κάλυψη παραμένει ασθενική. «Δεν έχουμε ενισχυμένο σύστημα υγείας. Για οτιδήποτε τρέχουμε στον Πειραιά, στο Αττικό ή στο Θριάσιο μέσα από ανυπόφορη κίνηση». Προσθέτει, μάλιστα, πως ο ναύσταθμος αποτελεί μόνιμη πηγή ανησυχίας σε μια εποχή πολεμικών εντάσεων.
Πάρκο Σχιστού
Οταν αρχίζει να μιλά για το Πάρκο Σχιστού, το βλέμμα του φωτίζεται. «Είναι το μεγαλύτερο πάρκο μετά το Αντώνης Τρίτσης – 500 στρέμματα. Αναπλάστηκε το 1993 με 5 δισεκατομμύρια δραχμές. Εγκαινιάστηκε και… δεν λειτούργησε ποτέ». Αφηγείται πώς είχε σχεδόν συμφωνήσει προγραμματική σύμβαση με τον μακαριστό Χριστόδουλο, «αλλά εκείνος έφυγε από τη ζωή κι εγώ πολιτικά».
Τώρα, έπειτα από χρόνια αδράνειας, ο δήμος και η Εκκλησία βρίσκονται ξανά σε διαπραγμάτευση, μια και έπειτα από δικαστικές αποφάσεις η έκταση ανήκει στην Εκκλησία. «Είναι χρυσή ευκαιρία» λέει. «Γήπεδα, λίμνες, αναψυκτήρια, πάρκο ελληνικής χλωρίδας και πανίδας. Εχουν εμφανιστεί επενδυτές που θέλουν να βάλουν χρήματα. Το Πέραμα δεν έχει οριζόντιους χώρους – το Σχιστό μπορεί να γίνει πνεύμονας για όλο το λεκανοπέδιο».
Κολυμβητήριο
Το Κολυμβητήριο Περάματος έχει τη δική του περιπετειώδη ιστορία. Ξεκίνησε τη δεκαετία της Μελίνας Μερκούρη, λειτούργησε επί δημαρχίας του το 2006 και μετά εγκαταλείφθηκε. «Οταν επιστρέψαμε το 2023 ως δημοτική Αρχή, ήταν ένας βούρκος» λέει. Η μελέτη ανακαίνισης είναι έτοιμη, το κόστος υπολογίζεται στα 1,5-2 εκατ. ευρώ, ενώ η ετήσια λειτουργία του θα απαιτεί περίπου 300.000 ευρώ. Ο δήμος αναζητεί ιδιώτη συνεκμεταλλευτή, ώστε να εξασφαλίζεται δωρεάν κολύμβηση για τους δημότες. «Αν δεν βρούμε, θα το αναλάβουμε μόνοι μας. Είναι ντροπή μια πόλη με 10 χιλιόμετρα ακτή να μην έχει 100 μέτρα αξιοποίησης του υδάτινου στοιχείου».
«Μαξιλάρι» 45 εκατ. €
Το Πέραμα παραδοσιακά είχε οικονομικές ασφυξίες. Ομως τώρα ο δήμος διαθέτει σημαντικά αντισταθμιστικά έσοδα:
❱ από τη Σύμβαση Παραχώρησης με την COSCO (περίπου 1,5 εκατ. ετησίως),
❱ από δικαστικά διεκδικούμενες αποζημιώσεις από τα Ελληνικά Πετρέλαια για τους υπόγειους αγωγούς καυσίμων.
«Οι δικαστές αποφάσισαν ότι ο δήμος δικαιούται 90 εκατομμύρια. Ο νόμος προβλέπει ότι πριν από την τελεσιδικία κατατίθεται το 40%. Δηλαδή περίπου 45 εκατομμύρια θα μπουν στα ταμεία μας τις επόμενες μέρες» λέει. «Δεν μπορούμε να τα αγγίξουμε – είναι μαξιλάρι μέχρι να τελεσιδικήσει. Αλλά η ύπαρξή τους αλλάζει τα πάντα. Θα τα αξιοποιήσουμε σε έργα υποδομής: αποχέτευση, ύδρευση, δρόμους, σχολεία, τις αετοφωλιές του Ανω Περάματος».
Αναπλάσεις
Η λίστα των έργων είναι μακροσκελής:
❱ Ανάπλαση δυτικού άκρου: απόσυρση εγκαταλειμμένων σκαφών, καθαρισμός βυθού, διαμόρφωση αστικού πάρκου από το Δημαρχείο έως τα φεριμπότ.
❱ Ανακαίνιση ιατρικού κέντρου πρώτων βοηθειών σε συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής.
❱ Νέος παιδικός και βρεφικός σταθμός – έργο που είχε μείνει στη μέση για 20 χρόνια.
❱ Επαγγελματικός φωτισμός γηπέδου ποδοσφαίρου με χρηματοδότηση της Περιφέρειας Αττικής.
❱ Εργα διάνοιξης και πρόσβασης στο Ανω Πέραμα, μαζί με το νέο Πάρκο Αρμός, συνολικού ύψους 12 εκατ. ευρώ, ολοκλήρωση έως το 2027.
Καθαριότητα
Ρωτάω τον δήμαρχο αν είναι ικανοποιημένος από την καθαριότητα της πόλης. Η απάντηση είναι άμεση: «Οχι. Καθόλου». Εξηγεί ότι ο δήμος στερείται προσωπικο, το θεσμικό πλαίσιο και ο νόμος Βορίδη δεν επιτρέπει μετατροπή συμβάσεων σε αορίστου, ενώ ο εξοπλισμός για χρόνια ήταν ανύπαρκτος. Τα δύο τελευταία χρόνια δημοπρατήθηκαν απορριμματοφόρα, αυτόματες σκούπες, θρυμματιστές κλαδιών και εξοπλισμός αξίας άνω του 1,5 εκατ. ευρώ.
«Αλλά δεν αρκεί. Θέλει και παιδεία από τους δημότες. Ιδιαίτερα στο μεγάλο ζήτημα της ανακύκλωσης, όπου τα ποσοστά του δήμου είναι μεν ικανοποιητικά, αλλά υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος να διανύσουμε. Τα δε πρόστιμα για τους ΧΑΔΑ είναι τεράστια. Χρειαζόμαστε εργοστάσια επεξεργασίας απορριμμάτων – όχι καύσης. Κάθε δήμος πρέπει να αναλάβει τις δικές του υποχρεώσεις».
Προσωπικό
«Ολες οι αρμοδιότητες περνάνε στους δήμους χωρίς αντίστοιχη χρηματοδότηση. Παιδικοί σταθμοί, ΚΑΠΗ, συντήρηση σχολείων, ευάλωτες ομάδες, αδέσποτα, ΑμεΑ – όλα στους δήμους, ελάχιστα στο κράτος. «Είμαστε οι καμαριέρες της κεντρικής εξουσίας» σχολιάζει με χαρακτηριστική ευθύτητα.
Νέος Κώδικας
Κλείνοντας τη συζήτηση, ζητώ το σχόλιό του για τον νέο Κώδικα Αυτοδιοίκησης και τη «διπλή επιλογή» σταυρού. Είναι έντονα επιφυλακτικός. «Δεν γίνεται ο ψηφοφόρος να έχει δύο επιλογές, λες και παίζει στοίχημα. Η κυβέρνηση θέλει να περάσει στην Αυτοδιοίκηση λογικές κομματικών ισορροπιών. Χωρίς χρηματοδότηση και χωρίς σεβασμό στον ρόλο του αιρετού, όλα είναι φρου-φρου και αρώματα». Αναφέρεται και στην κατάργηση της σύνταξης των δημάρχων: «Δεν μπορείς να ζητάς από κάποιον να δώσει τη ζωή του στην Αυτοδιοίκηση και να μην τον τιμάς ούτε θεσμικά ούτε οικονομικά».
Απτά αποτελέσματα
Η συνέντευξη πλησιάζει στο τέλος. Εχει περάσει μισή ώρα αδιάκοπης αφήγησης. «Δεν ξέρω αν τα καταφέρω όλα. Ξέρω όμως ότι οι δημότες άρχισαν να βλέπουν τι έχασαν 17 χρόνια. Αυτή τη φορά, όπως σας είπα και πριν, με επέλεξαν ως το λιγότερο κακό. Στόχος μου είναι την επόμενη φορά να είμαι το περισσότερο καλό».
Πολύ σκληρός για να μην επιστρέψει στον δημαρχιακό θώκο
Ο Γιάννης Λαγουδάκος γεννήθηκε στο Πέραμα, όπου μεγάλωσε και κατοικεί μόνιμα. Η οικογενειακή του καταγωγή είναι από τη Μάνη. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου. Εχει επίσης μεταπτυχιακές σπουδές στην Οργάνωση Μονάδων Τοπικής Αυτοδιοίκησης και στην Εφαρμοσμένη Ψυχολογία.
Εργάστηκε ως καθηγητής σε δημόσια ΙΕΚ (διδάσκοντας, μεταξύ άλλων, Συνταγματικό Δίκαιο και Εφαρμοσμένη Ψυχολογία). Από το 2009 είναι ανώτερος δημόσιος υπάλληλος στη Βουλή των Ελλήνων. Διετέλεσε αντιδημάρχος Περάματος την τετραετία 1998-2002. Πρώτη φορά εξελέγη δήμαρχος Περάματος την τετραετία 2002-2006, όταν ήταν μόλις 31 ετών – επικεφαλής του συνδυασμού «ΠΕΡΑΜΑ – ΝΕΑ ΕΛΠΙΔΑ».
Τα χρόνια που μεσολάβησαν (2006-2023) ήταν ενεργός ως δημοτικός σύμβουλος, ως επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης. Τον Οκτώβριο του 2023 εξελέγη ξανά δήμαρχος Περάματος, επιστρέφοντας στον δημαρχιακό θώκο έπειτα από 17 χρόνια.
