«Δεν ζωγραφίζω ποτέ κάτι που δεν βρίσκεται πραγματικά απέναντί μου. Αυτό θα ήταν ένα άσκοπο ψέμα, μια πράξη πανουργίας». Η ζωγραφική κοσμοθεωρία του Λούσιαν Φρόιντ, που προχθές έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 88 ετών, συνοψίζεται στην παραπάνω πρόταση. Γνωστός για τα γυμνά, προκλητικά και άκρως ρεαλιστικά πορτρέτα του, ο εγγονός του «πατέρα» της ψυχανάλυσης, Σίγκμουντ Φρόιντ, έπεισε τη βασίλισσα Ελισάβετ να ποζάρει για χατίρι του, «έγδυσε» την έγκυο -τότε- Κέιτ Μος και «χτύπησε» το ρεκόρ έργου εν ζωή ζωγράφου (23.000.000 ευρώ) με την ευτραφή κοιμωμένη του (που λέγεται πως αγόρασε ο Ρόμαν Αμπράμοβιτς).
Ο σπουδαίος ζωγράφος γεννήθηκε το 1922 στο Βερολίνο. Εντεκα χρόνια αργότερα μετακόμισε με τους γονείς του στη Βρετανία, όπου σταδιακά ανέπτυξε το πάθος του για τη ζωγραφική.
Η επιμονή του στη ρεαλιστική απεικόνιση των προσώπων που ζωγράφιζε, αρνούμενος να «ακολουθήσει» τα καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής του, τον έκαναν ιδιαίτερα γνωστό στους κύκλους των φιλότεχνων. Τα έργα του, άλλωστε, ήταν περιζήτητα και ο ίδιος είχε κερδίσει επάξια τον τίτλο της ακριβοθώρητης και άκρως κοσμικής περσόνας, με έδρα του το Λονδίνο. Εκεί, στη βρετανική πρωτεύουσα, και συγκεκριμένα στο Νότινγκ Χιλ, άφησε και την τελευταία του πνοή, ύστερα από σύντομη μάχη με ασθένεια.
«Ζούσε για να ζωγραφίζει. Ζωγράφιζε άλλωστε μέχρι και την ημέρα του θανάτου του, απομονωμένος από τη βουή του κόσμου της τέχνης» είπε για τον διάσημο εικαστικό ο Γουίλιαμ Ακουαβέλα, ο έμπορος τέχνης ο οποίος συνεργαζόταν μαζί του και ανακοίνωσε στον Τύπο την είδηση του θανάτου του.
Αν και οι επικριτές της ζωγραφικής του τεχνοτροπίας ήταν πολλοί, εκείνος δεν «μπήκε» ποτέ στον κόπο να αποδείξει ότι η καλλιτεχνική του ματιά αξίζει τα εύσημα των ανθρώπων της τέχνης. Εδινε τη δική του απάντηση μέσα από τη συνεχή και ακατάπαυστη δουλειά του, στην οποία αφιερωνόταν ολοκληρωτικά. Αρκετοί από εκείνους που είχαν ποζάρει για εκείνον μιλούσαν για τον αργό και ιδιαίτερα προσεκτικό τρόπο δουλειάς του. Η ολοκλήρωση των πορτρέτων έπαιρνε μήνες, πολλές φορές ακόμη και χρόνια, αφού η επιμονή του στη λεπτομέρεια αλλά και ο περίπλοκος τρόπος με τον οποίο ζωγράφιζε δεν του επέτρεπαν να τελειώνει τους πίνακές του εντός συγκεκριμένων χρονικών ορίων όπως άλλοι ομότεχνοί του.
Το πορτρέτο του για τη φίλη του Κέιτ Μος ήταν ένα από τα πολλά έργα που δίχασαν το κοινό. Η Βρετανίδα «βασίλισσα» της πασαρέλας, με την οποία ο Φρόιντ είχε πολλάκις διασκεδάσει στα νυχτερινά στέκια του Λονδίνου, είχε εκφράσει την επιθυμία της να ποζάρει γυμνή για εκείνον, την περίοδο της εγκυμοσύνης της. Ο πίνακας «βγήκε» στο σφυρί το 2005 και πουλήθηκε σε ανώνυμο αγοραστή στο ποσό των 4.000.000 ευρώ.
Βέβαια, το ρεκόρ για τον πιο ακριβό πίνακα καλλιτέχνη εν ζωή ο Λούσιαν Φρόιντ το έκανε με το μεγάλων διαστάσεων έργο του «Benefits Supervisor Sleeping», στο οποίο ο Βρετανός εικαστικός -είχε πάρει από το 1939 την υπηκοότητα- είχε απαθανατίσει μια παχύσαρκη γυμνή γυναίκα που κοιμάται σε έναν καναπέ. Το έργο πουλήθηκε το 2008 στο ποσό των 23.000.000 ευρώ. Ο αγοραστής του; Σύμφωνα με τις φήμες, ο Ρώσος πολυεκατομμυριούχος και φιλότεχνος Ρόμαν Αμπράμοβιτς.
Οσο για την προσωπική του ζωή; Ο ζωγράφος, ένας από τους σημαντικότερους εικαστικούς του 20ού αιώνα, είχε ιδιαίτερη αδυναμία στο γυναικείο φύλο. Είχε παντρευτεί δύο φορές, ωστόσο λέγεται ότι είχε αποκτήσει σαράντα παιδιά (!), τα περισσότερα από τα οποία φυσικά εκτός γάμου.
Το πορτρέτο με τη βασίλισσα Ελισάβετ
Τα ζωγραφικά του υποκείμενα δεν ήταν μόνο συγγενείς και φίλοι του, αλλά και άνθρωποι της διπλανής πόρτας, οι οποίοι λάμβαναν ένα μικρό αντίτιμο προκειμένου να ποζάρουν για εκείνον. Ακόμη όμως και γαλαζοαίματοι υπήρξαν «ήρωες» σε πίνακές του. Η βασίλισσα Ελισάβετ «υπέκυψε» στη γοητεία των πινέλων του, αποδεχόμενη τελικά την πρότασή του να τη ζωγραφίσει έπειτα φυσικά από μεγάλες διαπραγματεύσεις μεταξύ του ζωγράφου και του παλατιού. Ο πίνακας, ένας από τους λιγοστούς του Φρόιντ όπου το «μοντέλο» απεικονίζεται με τα ρούχα του, δόθηκε ως δώρο από τον καλλιτέχνη στη βασίλισσα και αποτελεί ακόμη και σήμερα μία από τις πιο αλλόκοτες και διαφορετικές απεικονίσεις της βρετανικής μοναρχίας.
Γιώτα Βαζούρα
Μ.Η.Τ. 232120