«Σε κατάσταση έκτακτου συναγερμού», όπως χαρακτηριστικά έγραψε η βρετανική εφημερίδα «The Guardian», βρίσκεται η παγκόσμια οικονομία, καθώς επικρατεί κυριολεκτικά πανικός στις διεθνείς αγορές ενώ οι εφημερίδες στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού μιλούν πλέον για μια δεύτερη ύφεση. Μετά την ελεύθερη πτώση του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης, που έκλεισε με απώλειες ύψους 512 μονάδων το βράδυ της Πέμπτης, σειρά είχαν τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, που σημείωναν χθες κάθετη πτώση τιμών κατά την έναρξη των συνεδριάσεών τους, ενώ και το Χρηματιστήριο του Τόκιο έκλεισε με απώλειες 3,72%. Τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια μάλιστα ανέκαμψαν προσωρινά και για σύντομο διάστημα, όταν δημοσιοποιήθηκε η έκθεση για την ανεργία στις ΗΠΑ για τον μήνα Ιούλιο που έδειχνε μικρή πτώση της τάξης του 0,1% (από 9,2% έπεσε στο 9,1%).
Οπως παρατηρούν οι διεθνές αναλυτές, η διεύρυνση της κρίσης χρέους που μαστίζει την Ευρώπη αλλά και οι ανησυχίες που επικρατούν σχετικά με την πορεία της αμερικανικής οικονομίας φαίνεται πως έχουν δημιουργήσει ένα εκρηκτικό κοκτέιλ. Η έκρυθμη κατάσταση κινητοποίησε την πολιτική ηγεσία της Ευρώπης, παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι πολιτικοί αρχηγοί βρίσκονται αυτές τις μέρες σε καλοκαιρινές διακοπές. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί, που παραθερίζει στη Μεσόγειο, είχε χωριστές τηλεφωνικές συνομιλίες τόσο με τη Γερμανίδα καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ όσο και με τον Ισπανό πρωθυπουργό για να συζητήσουν τις εξελίξεις. Συνέντευξη Τύπου παραχώρησε όμως και ο Ευρωπαίος επίτροπος, αρμόδιος για οικονομικά ζητήματα, Ολι Ρεν, ο οποίος δήλωσε ότι τόσο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα όσο και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας εργάζονται «ημέρα και νύχτα» για να καταρτίσουν ένα ευρύτερο σχέδιο συνδρομής στις χώρες της ευρωζώνης. Ο κ. Ρεν αποκάλυψε ακόμη ότι εξετάζεται η ιδέα των ευρωομολόγων κι ότι θα παρουσιαστεί μια σχετική με αυτή την ιδέα έκθεση μέσα στο καλοκαίρι, ενώ διαβεβαίωσε ότι η κατάρτιση του νέου σχεδίου σταθεροποίησης είναι «θέμα εβδομάδων, όχι μηνών». «Είμαι βέβαιος ότι μόλις οι επενδυτές καταλάβουν ότι όλο αυτό το έργο βρίσκεται σε εξέλιξη στο προσκήνιο θα ησυχάσουν» είπε χαρακτηριστικά ο Ευρωπαίος επίτροπος συμπληρώνοντας ότι τα μέτρα «παίρνουν σάρκα» και θα προωθηθούν στα εθνικά κοινοβούλια προς κύρωση. Ο κ. Ρεν απέκλεισε ακόμη μια φορά το ενδεχόμενο η Ισπανία και η Ιταλία να χρειαστούν κάποιο σχέδιο βοήθειας καθώς, όπως είπε, τα βασικά στοιχεία των οικονομικών τους δεν δικαιολογούν κάτι τέτοιο. Ανησυχία για τις εξελίξεις εκφράστηκε όμως και εκτός ευρωπαϊκής ηπείρου, ενώ η Κίνα και η Ιαπωνία απηύθυναν έκκληση για διεθνή συνεργασία με στόχο την αντιμετώπιση της αναταραχής.
Σχολιάζοντας τις εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία η εφημερίδα «The Guardian», που αφιέρωσε το κεντρικό άρθρο της στο θέμα, ανέφερε ότι ο πανικός οφείλεται σε δύο κυρίως λόγους: «Ο ένας χρόνιος κι ο άλλος βραχυπρόθεσμος». «Η μακροχρόνια ανησυχία, που κατατρώει τις αγορές μετά τα έκτακτα μέτρα που λήφθηκαν το διάστημα 2008-2009, είναι ότι η οικονομία της Δύσης τελειώνει από καύσιμα. Η άμεση ανησυχία είναι ότι η Ισπανία και η Ιταλία, που πληρώνουν σήμερα υψηλά επιτόκια, μπορεί να αναγκαστούν να προχωρήσουν σε κάποιου είδους χρεοκοπία, όπως ακριβώς συνέβη και με την Ελλάδα» αναφέρει η εφημερίδα. Και συνεχίζει: «Και σε αυτή την περίπτωση πρέπει να γίνουν δύο ενέργειες, αν και τα πράγματα είναι πιο σοβαρά. Από τη μια πρέπει να ενισχυθούν οι τράπεζες και να διασφαλιστεί ότι η Ισπανία και η Ιταλία θα πάρουν φτηνά δάνεια και από την άλλη πρέπει να γίνει ένας νέος γύρος αποκατάστασης των πληθωριστικών πιέσεων. Αυτό όμως απαιτεί χρήματα αλλά πολύ περισσότερο πολιτική τέχνη, που λείπει σήμερα από την ηγεσία της Ευρώπης».
«Τα πράγματα με το όνομά τους» αποφάσισε να πει και η εφημερίδα «New York Times» που αναφέρει σε τίτλο της ότι είναι πολύ πιθανό αυτή τη στιγμή να ζούμε μια δεύτερη ύφεση. «Οταν συνέβη αυτό που σήμερα αποκαλούμε Μεγάλη Υφεση 1 υπήρχε μια πολιτική συμφωνία που έλεγε ότι είναι επιβεβλημένο η κυβέρνηση να πολεμήσει για να ενεργοποιήσει την οικονομία» σχολιάζει η αμερικανική εφημερίδα. «Αλλά στη Μεγάλη Υφεση 2, που μπορεί να ζούμε σήμερα, η αντιμετώπιση ήταν εντελώς διαφορετική. Αυτή τη φορά οι πολιτικοί τσακώνονταν για το μέγεθος των περικοπών» καταλήγει η εφημερίδα, η οποία αποδίδει τις εξελίξεις στην αργοπορία και στις διαφωνίες των Αμερικανών πολιτικών.
Μαρία Παναγιώτου
Πώς οι αγορές οδηγήθηκαν στον πανικό
Ενα εκρηκτικό μείγμα αμφιβολιών για την υγεία της παγκόσμιας οικονομίας, προβλέψεων για νέα ύφεση σε ΗΠΑ – Ευρώπη και φόβου για αποτυχία της «θεραπείας» που εφαρμόζεται στην Ελλάδα προκάλεσε το κύμα πανικού στις αγορές. Οι αγορές αντέδρασαν βίαια στο ενδεχόμενο να χρειαστεί διάσωση ακόμα και πάλαι ποτέ κραταιών οικονομιών του ευρωπαϊκού Νότου, όπως η Ισπανία, σε συνθήκες ύφεσης της ευρωπαϊκής οικονομίας. Κάτι τέτοιο μεταφράζεται σε πολλαπλάσια προσπάθεια και φυσικά σε πολύ μεγαλύτερη «αιμορραγία», δηλαδή κεφάλαια.
Επιπλέον, από τις αρχές της εβδομάδας άρχισαν να γίνονται περισσότερο εμφανείς οι αδυναμίες του σχεδίου διάσωσης της Ελλάδας. Ο διεθνής Τύπος πλημμύρισε με ρεπορτάζ σύμφωνα με τα οποία το σχέδιο δεν ανακουφίζει τη χώρα μας από τον βραχνά του χρέους, απλώς προσφέρει πολιτικό χρόνο στους Ευρωπαίους ηγέτες που δήθεν βρήκαν φόρμουλα στις 21 Ιουλίου. Η συμφωνία δεν στάθηκε ικανή να αποτρέψει την επέκταση της κρίσης σε Ισπανία και Ιταλία, με τις κυβερνήσεις των δύο τελευταίων να βρίσκονται πλέον σε κατάσταση συναγερμού και την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ενωσης να αναζητεί φόρμουλα κατευνασμού των αγορών.
Η συμφωνία, της τελευταίας στιγμής, για την αύξηση του ορίου χρέους των ΗΠΑ δεν ήταν αρκετή για να κατευνάσει τις ανησυχίες σε σχέση με την πορεία της πραγματικής οικονομίας στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού. Αλλά και οι λαθεμένες -όπως αποδεικνύεται- κινήσεις των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, με τα απανωτά προγράμματα λιτότητας στον Νότο, εντείνουν την ύφεση. Πολλοί φοβούνται ότι παρατηρείται στη γηραιά ήπειρο μια επανάληψη όσων συνέβησαν στις ΗΠΑ το 2008 και οδήγησαν στην κατάρρευση της Lehman Brothers. Και τότε οι αρμόδιοι υποστήριζαν ότι ελέγχουν την κατάσταση και ότι η ύφεση δεν θα είναι και τόσο βαθιά. Αποδείχτηκε ότι έκαναν λάθος. Το ίδιο συμβαίνει σήμερα, με τους ηγέτες της Ε.Ε. να δηλώνουν σίγουροι ότι θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα που ακούει στο όνομα Ελλάδα. Οι αγορές δεν τους πιστεύουν.
Φώτης Κόλλιας
Μ.Η.Τ. 232120