Θα μπορούσε να είναι σενάριο ταινίας επιστημονικής φαντασίας: το σιδερένιο κοντέινερ πλέει αργά στ’ ανοιχτά του ήρεμου ωκεανού, όταν… αδηφάγα φύκια αρχίζουν να τυλίγουν και να τρώνε το λαχταριστό σιδερένιο σκαρί! Το πλοίο εξαφανίζεται, το φυτοπλαγκτόν έχει χορτάσει, αργότερα πεθαίνει, βυθίζεται χιλιάδες μέτρα και, παίρνοντας μαζί του μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα, σώζει τον πλανήτη από το φαινόμενο του θερμοκηπίου!
Φαίνεται τραβηγμένο, ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος του «σεναρίου» (με εξαίρεση το σιδερένιο πλοίο και τη διάσωση του πλανήτη) αποτελεί αντικείμενο επιστημονικής έρευνας, με επικεφαλής τον καθηγητή Θαλάσσιας Βιολογίας Βίκτορ Σμέτατσεκ του γερμανικού Ινστιτούτου Θαλάσσιων Ερευνών «Αλφρεντ Βέγκενερ (Alfred Wegener)», η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Nature». Το πείραμα αφορά την ελεγχόμενη «γονιμοποίηση» των ωκεανών, ώστε να αποδειχθεί κατά πόσο μπορεί να αφαιρεθεί διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και να καταλήξει στον βυθό των ωκεανών.
Οι ερευνητές σκόρπισαν στην επιφάνεια της θάλασσας (στα ανοιχτά της Ανταρκτικής, με το ερευνητικό σκάφος «Polarstern») επτά τόνους σωματιδίων θειικού σιδήρου, που αποτελούν τροφή για το φυτοπλαγκτόν. Καθώς τα φύκια τράφηκαν, πολλαπλασιάστηκαν και απορρόφησαν πολύ ατμοσφαιρικό διοξείδιο του άνθρακα, απαραίτητο για τη φωτοσύνθεσή τους. Οταν οι συγκεκριμένοι κυτταρικοί οργανισμοί πέθαναν, βυθίστηκαν (οι περισσότεροι) σε βάθος 3.700 μέτρων, δημιουργώντας μια «αποθήκη» διοξειδίου που αναμένεται να παραμείνει εκεί για εκατοντάδες χρόνια.
Πολλοί περιβαλλοντολόγοι εμφανίζονται καχύποπτοι και ανήσυχοι για την έρευνα, η οποία, όπως τονίζουν, δεν δίνει απαντήσεις για τυχόν αρνητικές συνέπειες των ρινισμάτων σιδήρου στους θαλάσσιους οργανισμούς. Πάντως και ο ίδιος ο Βίκτορ Σμέτατσεκ επισημαίνει ότι χρειάζονται επιπλέον πειράματα για να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα της μεθόδου.
Ελένη Ευαγγελοδήμου
Μ.Η.Τ. 232120