Την… κερκόπορτα για το «κούρεμα» των καταθέσεων στις χώρες του φτωχού ευρωπαϊκού Νότου άνοιξε η περίπτωση της Κύπρου, δημιουργώντας ανατριχίλα στους Ευρωπαίους καταθέτες, που ποτέ πια μετά εκείνο το περίφημο Eurogroup (όπου αποφασίστηκε η τύχη της Μεγαλονήσου) δεν θα αισθάνονται σφαλισμένοι.
Το εξαιρετικά βαρύ κλίμα είναι εμφανές και στις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, με οκτώ στους δέκα Ελληνες να εμφανίζονται πλέον βέβαιοι ότι η Κύπρος δεν είναι μια «ξεχωριστή περίπτωση» και σύντομα θα έρθει η σειρά και άλλης χώρας. Τη νέα κρίση εμπιστοσύνης που φαίνεται να διαχέεται στους Ελληνες καταθέτες επιχειρεί με κάθε τρόπο να διασκεδάσουν η κυβέρνηση και η κεντρική τράπεζα, που διαμηνύουν σε κάθε τόνο ότι δεν τίθεται ζήτημα να πειραχτούν οι αποταμιεύσεις των Ελλήνων, μικρές ή μεγάλες.
Τι ισχύει όμως στην πράξη και ποιες καταθέσεις είναι εξασφαλισμένες στη χώρα μας; Στο ερώτημα αυτό προσπαθεί να απαντήσει στη συνέχεια η «κυριακάτικη δημοκρατία».
– Οι ελληνικές καταθέσεις προθεσμίας, ταμιευτηρίου και όψεως καλύπτονται από το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ). Σύμφωνα με νόμο του πρώην υπουργού Οικονομικών Γιώργου Αλογοσκούφη, το σύνολο των καταθέσεων του ίδιου καταθέτη σε τραπεζικό ίδρυμα που είναι εγγυημένο ανέρχεται σε 100.000 ευρώ. Ο νόμος αύξησε ουσιαστικά το όριο της εγγύησης από τα 20.000 ευρώ, που ίσχυε μέχρι τότε.
Το όριο αυτό ισχύει ανά καταθέτη, ανά λογαριασμό και ανά πιστωτικό ίδρυμα, ανεξάρτητα από τον αριθμό των λογαριασμών, το νόμισμα ή τη χώρα λειτουργίας του υποκαταστήματος του πιστωτικού ιδρύματος στο οποίο τηρείται η κατάθεση.
Στις περιπτώσεις λογαριασμών που έχουν ανοιχθεί στο όνομα δύο ή περισσότερων προσώπων από κοινού, αν υπάρχει δηλαδή κοινός λογαριασμός, το τμήμα που αναλογεί σε κάθε καταθέτη του κοινού λογαριασμού θεωρείται χωριστή κατάθεση του κάθε δικαιούχου και καλύπτεται μέχρι το όριο των 100.000 ευρώ για κάθε δικαιούχο. Στην περίπτωση που συνδικαιούχος είναι ανήλικο τέκνο, η αποζημίωση εισπράττεται κανονικά από τον κηδεμόνα του.
Για παράδειγμα, ένας καταθέτης Χ έχει 100.000 ευρώ σε έναν ατομικό λογαριασμό τράπεζας, καθώς επίσης και άλλες 200.000 ευρώ σε μια άλλη τράπεζα με έναν καταθέτη Ψ. Τότε ο Χ δικαιούται αποζημίωση 100.000 ευρώ από την πρώτη τράπεζα και άλλα τόσα από τη δεύτερη, ενώ ο Ψ δικαιούται αποζημίωση 100.000 ευρώ από τη δεύτερη τράπεζα.
Αλλά ακόμα και αν κάποιος έχει στην ίδια τράπεζα δύο διαφορετικούς λογαριασμούς από 100.000 ευρώ στον καθένα, τότε θα δικαιούται αποζημίωση 200.000 ευρώ από την τράπεζα.
– Στην περίπτωση που ένας καταθέτης έχει προθεσμιακή κατάθεση σε ξένο νόμισμα (δολάρια, ελβετικά φράγκα κ.λπ.), η αποζημίωση καταβάλλεται σε ευρώ. Για τη μετατροπή του ξένου νομίσματος σε ευρώ εφαρμόζονται οι εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις περί συναλλάγματος και κίνησης κεφαλαίων.
Τα κεφάλαια του Ταμείου Εγγυήσεων
Τα κεφάλαια του ΤΕΚΕ προέρχονται από το ιδρυτικό κεφάλαιο, τις αρχικές και τις ετήσιες τακτικές εισφορές των πιστωτικών ιδρυμάτων που συμμετέχουν στο ταμείο. Πρακτικά είναι όλες οι τράπεζες που πραγματοποιούν συναλλαγές στη χώρα μας.
Στην περίπτωση που τα διαθέσιμα κεφάλαια του ΤΕΚΕ δεν επαρκούν για την καταβολή αποζημιώσεων στους καταθέτες αν «σκάσει» κάποια τράπεζα, τότε τα πιστωτικά ιδρύματα που συμμετέχουν στο ΤΕΚΕ υποχρεούνται να καταβάλουν συμπληρωματική εισφορά (ίση με το τριπλάσιο της ετήσιας εισφοράς τους).
Το ΤΕΚΕ καταβάλλει τις σχετικές αποζημιώσεις εντός 20 εργάσιμων ημερών, ενώ σε έκτακτες περιπτώσεις η προθεσμία αυτή μπορεί να παραταθεί για διάστημα που δεν υπερβαίνει τις δέκα εργάσιμες ημέρες.
Χωρίς εγγύηση είναι τα τα ομόλογα, τα repos, τα αμοιβαία κεφάλαια και άλλα χρηματοπιστωτικά προϊόντα που δεν είναι καταθέσεις.
Υποκαταστήματα σε χώρες εντός Ε.Ε.
Ο νόμος ορίζει ότι στο Ταμείο Εγγύησης συμμετέχουν υποχρεωτικά όλα τα πιστωτικά ιδρύματα που έχουν λάβει άδεια λειτουργίας στην Ελλάδα, εκτός από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Υποχρεωτικά συμμετέχουν επίσης και όσα υποκαταστήματα πιστωτικών ιδρυμάτων λειτουργούν στην Ελλάδα η καταστατική έδρα των οποίων βρίσκεται σε τρίτη, εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης, χώρα, εφόσον στη χώρα αυτή δεν υπάρχει ισοδύναμο σύστημα εγγύησης καταθέσεων.
Τα υποκαταστήματα τραπεζών που η έδρα τους βρίσκεται σε χώρα της Ε.Ε. δεν συμμετέχουν στο ΤΕΚΕ, γιατί εναπόκεινται υποχρεωτικά στις αντίστοιχες εθνικές κατοχυρώσεις. Η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν έχει κάποια νομοθεσία, αλλά μια κοινοτική οδηγία, η οποία θέτει το όριο των 100.000 ευρώ. Στις επιμέρους εθνικές νομοθεσίες των ευρωπαϊκών χωρών υπάρχει αντίστοιχη κατοχύρωση, όχι όμως σε όλες, καθώς σε ορισμένες το όριο της εγγύησης είναι τα 50.000 ευρώ.
Η ελληνική νομοθεσία για την εγγύηση καταθέσεων ισχύει τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2015, οπότε και η εγγύηση θα παρέχεται πλέον από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, εφόσον μέχρι τότε έχει ολοκληρωθεί η τραπεζική ενοποίηση της ευρωζώνης και αναπτυχθεί ο οργανισμός ασφάλισης καταθέσεων.
Οι θυρίδες
Τα χρήματα σε θυρίδα τράπεζας δεν καλύπτονται από το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων. Οι θυρίδες δεν είναι τραπεζικά εργαλεία, θεωρούνται απλώς υπηρεσίες που προφέρουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Σε περίπτωση κατάρρευσης κάποιου τραπεζικού ιδρύματος δεν περιλαμβάνονται στα περιουσιακά στοιχεία του, επομένως δεν χάνονται, όμως σε περίπτωση που κλαπούν ή χαθούν με οποιονδήποτε άλλο τρόπο δεν καλύπτονται με κάποια κρατική εγγύηση. Από την άλλη, σε περίπτωση χρεοκοπίας μιας τράπεζας, οι θυρίδες δεν έχουν πρόβλημα, καθώς μόλις ολοκληρωθεί η εκκαθάριση της τράπεζας, οι πελάτες αποκτούν και πάλι πρόσβαση σε αυτήν.
Νεκταρία Σταμούλη
Μ.Η.Τ. 232120