H εκστρατεία για την πάταξη των ληστοσυμμοριτών το 1835 και η προειδοποίησή του που επαληθεύτηκε
Στη μικρή Ελλάδα του 1835, τα πράγματα δεν ήταν τόσο ρόδινα. Η ανάμιξη των κρατών τα οποία είχαν κάθε λόγο να μη θεμελιωθεί μια Ελλάδα η οποία να μπορεί να διεκδικήσει την εθνική της κληρονομιά συνετέλεσε στη συνεχή αναζωπύρωση της εσωτερικής ανωμαλίας. Η ληστεία είχε προσλάβει τεράστιες διαστάσεις και τα στασιαστικά κινήματα αναγγέλλονταν το ένα μετά το άλλο. Στη Μάνη, στη Μεσσηνία και αλλού, οι ταραχές ολοένα επεκτείνονταν.
Την ώρα που στην Αθήνα τελούνταν οι εορτές για την ενηλικίωση του Οθωνα, όλη η παραμεθόριος ζώνη φλεγόταν. Με την αρωγή των τουρκικών Αρχών οργανώνονταν μεγάλες ληστοσυμμορίες. Τον Ιούνιο του 1835, μία εξ αυτών, ύστερα από εισβολή, κατέλαβε τη θέση Σκαλί στη δυτική Ελλάδα, συνέλαβε 30 διαβάτες και φόνευσε τον λοχαγό των σκαπανέων, Κράους. Ταυτόχρονα, άλλη συμμορία κατέλαβε τα στενά των Θερμοπυλών και λήστευε τους διαβάτες. Συμμορίες ληστών, αφού επέβαλαν φορολογία σε χωριά, συγκεντρώθηκαν στο Βενέτικο, σε απόσταση δεκάδων χιλιομέτρων από τη Ναύπακτο.
Το σπίτι του αξιωματικού των ατάκτων στρατευμάτων του Αγώνα και αρχηγού των εθνοφυλάκων της Αρτοτίνης πυρπολήθηκε. Τελικά, η κυβέρνηση ανέθεσε στον Σκοτσέζο στρατηγό Τόμας Γκόρντον να καταστείλει τον συμμοριτισμό. Ο ανιδιοτελής φιλέλληνας δεν προσηλώθηκε ποτέ σε κόμματα και φατρίες. Εμπιστευόταν ελάχιστα τον αρχικαγκελάριο Ιωσήφ Λουδοβίκο Αρμανσμπεργκ, ενώ γνώριζε καλά τον ελληνικό λαό και τα άτακτα στρατεύματα. Την 11η Ιουνίου 1835 ξεκίνησε από την Αθήνα και, αφού επισκέφτηκε τη Χαλκίδα για να επιθεωρήσει τα στρατεύματα που του διέθεσαν, κατέστρωσε το σχέδιο επιχειρήσεων, το οποίο εφάρμοσε ταχύτατα.
Tακτικά σώματα
Συγκεκριμένα, σώμα τακτικού στρατού πήγε προς τη μεθόριο μέσω Θηβών, Λιβαδειάς και Αμφισσας, ενώ ο ίδιος πήγε στο στόμιο του Σπερχειού και συναντήθηκε με τα τακτικά σώματα από τη Χαλκίδα. Κατόρθωσε να καθαρίσει όλη την ανατολική Ελλάδα από τους συμμορίτες, οι οποίοι έφυγαν προς τα δυτικά, καθώς έβλεπαν καθαρά ότι αν έμεναν στη Φωκίδα θα εγκλωβίζονταν.
Στο Λιδωρίκι, ο Τόμας Γκόρντον διαίρεσε τις δυνάμεις σε τρία τμήματα. Ενα τμήμα λοιπόν πήγε και παρατάχθηκε κατά μήκος της οροσειράς που ορίζει τον Κορινθιακό από Βορρά. Το άλλο, υπό την αρχηγία του ίδιου, κατέβηκε στη Ναύπακτο και το τρίτο τμήμα κατευθύνθηκε βόρεια στην Αρτοτίνη. Το σχέδιο του Γκόρντον απέδωσε καρπούς. Εναν μήνα μετά, η ησυχία σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα είχε επιβληθεί. Οταν όμως ο φιλέλληνας στρατηγός έφτασε στα σύνορα, αντιλήφθηκε ότι η οριστική απαλλαγή της χώρας από τους συμμορίτες ήταν πολύ πιο δύσκολη. Τριακόσιοι περίπου συμμορίτες ήταν συγκεντρωμένοι σε τουρκικό έδαφος, όπου είχαν πρόθυμο άσυλο και παρέλαυναν προκλητικά.
Οι γνώσεις του στην τουρκική γλώσσα αποδείχτηκαν καθοριστικές για την Ελλάδα. Ξεκίνησε να αλληλογραφεί με τον πασά της Λάρισας. Το γεγονός ότι ένας Αγγλος ηγείτο του Ελληνικού Στρατού, μιλούσε απταίστως και έγραφε στην τουρκική γλώσσα συνέβαλε όσο τίποτα άλλο στην εξασφάλιση της τουρκικής συνεργασίας. Τον Οκτώβριο, η αποστολή του έλαβε τέλος και επέστρεψε στο Αργος για να αναλάβει καθήκοντα αρχιστρατήγου στην Πελοπόννησο, ειδοποίησε όμως την ελληνική κυβέρνηση ότι γρήγορα θα επανεκκινούσε η ληστρική δράση, εκτός αν εφαρμόζονταν μέτρα που υποδείκνυε σε υπόμνημά του, το οποίο έγινε αφορμή να χάσει την εύνοια του Αρμανσμπεργκ. Η ανωμαλία εξακολούθησε, όπως είχε προβλέψει ο Τόμας Γκόρντον, και αυτό διότι είχαν συμφέρον να γίνεται όσοι δεν ήθελαν την ορθοπόδηση της Ελλάδας, αλλά και για να μένουν τα σύνορα ανοιχτά.
Άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά του
Ο Τόμας Γκόρντον αποτελεί μία από τις πλέον φωτεινές μορφές του φιλελληνισμού, αλλά και σπάνια περίπτωση στρατιωτικού που έδρασε με πλήρη επίγνωση του γεωπολιτικού και εσωτερικού ελληνικού τοπίου. Η εκστρατεία του το 1835 στέφθηκε με επιτυχία. Ουσιαστικώς, επρόκειτο περί προσπάθειας αποκατάστασης της εθνικής κυριαρχίας σε εποχή κατά την οποία τα σύνορα της Ελλάδας ήταν ακόμα ρευστά. Η παρουσία ληστών αποτελούσε απειλή για τη συνοχή του νεοσύστατου κράτους. Η καθαρότητα των προθέσεών του και η αφοσίωσή του στην ελληνική υπόθεση τον τοποθετούν ανάμεσα στις προσωπικότητες που δεν περιορίστηκαν σε προσωπικά οφέλη, αλλά άφησαν ουσιαστικό αποτύπωμα. Το παράδειγμά του μας υπενθυμίζει τη σημασία να υπηρετεί κανείς έναν σκοπό με ήθος, διορατικότητα και συνέπεια, αρετές που δεν έπαψαν ποτέ να είναι επίκαιρες.
Μ.Η.Τ. 232120