Περιλαμβάνει την αμφιλεγόμενη παρέμβαση για το 13ωρο, που έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση της ΓΣΕΕ και των κομμάτων της αντιπολίτευσης
Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της Παρασκευής κατατέθηκε στη Βουλή το νέο εργασιακό νομοσχέδιο, που περιλαμβάνει και σειρά κοινωνικοασφαλιστικών ρυθμίσεων αλλά και την αμφιλεγόμενη παρέμβαση για το 13ωρο, που έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση της ΓΣΕΕ και των κομμάτων της αντιπολίτευσης.
Το υπουργείο Εργασίας στην ανακοίνωσή του παραθέτει μία σειρά από προτάσεις που κατατέθηκαν από τους κοινωνικούς εταίρους και ενσωματώθηκαν στο νομοσχέδιο, όπως:
• Η πρόβλεψη ότι η άρνηση παροχής υπερωρίας δεν μπορεί να οδηγήσει σε οποιαδήποτε βλαπτική μεταβολή ή δυσμενή διάκριση σε βάρος του εργαζομένου από τον εργοδότη.
• Η διευκρίνιση ότι κάθε αδικαιολόγητη μείωση αποδοχών συνιστά μονομερή βλαπτική μεταβολή, και όχι μόνο εάν έγινε κατόπιν εφαρμογής της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας.
• Η διευκρίνιση ότι ελλείψει της αναγγελίας πρόσληψης επιβάλλεται πρόστιμο για αδήλωτη εργασία.
• Η κατάργηση υποχρέωσης συνυπογραφής από τον εργοδότη σε περιπτώσεις οικειοθελούς αποχώρησης, καθώς και η αυτόματη ειδοποίηση του εργοδότη για την υποβολή της δήλωσης εκ μέρους του εργαζομένου.
Επίσης, μετά τη διαβούλευση προστέθηκαν στο νομοσχέδιο διατάξεις που προβλέπουν ενδεικτικά:
• Επέκταση προστασίας από απόλυση (προστασία μητρότητας) και στις ανάδοχες μητέρες.
• Απλοποίηση των προϋποθέσεων για την επέκταση των ειδικοτήτων που μπορούν να ασκούν καθήκοντα γιατρού εργασίας, με σκοπό την αντιμετώπιση της έλλειψης γιατρών εργασίας.
Οι διατάξεις
Στις θετικές διατάξεις, μεταξύ άλλων, είναι ότι αυξάνεται ο αριθμός των δικαιούχων επιδόματος κυοφορίας και λοχείας και ότι το επίδομα γονικής αδείας είναι ανεκχώρητο, ακατάσχετο, αφορολόγητο. Ακόμα, το νομοσχέδιο απαγορεύει μειώσεις στις αποδοχές μετά την εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας και προβλέπει υποχρεωτική παρουσία συντονιστή υγείας και ασφάλειας σε μεγάλα τεχνικά έργα. Παράλληλα, περιλαμβάνει ρυθμίσεις οι οποίες διευκολύνουν τις επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, προβλέπει σημαντική απλοποίηση της διαδικασίας πρόσληψης, fast track προσλήψεις ορισμένου χρόνου για επείγουσες ανάγκες και κατάργηση πολλών εντύπων των οποίων η πληροφορία ήδη υποβάλλεται στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ.
Τέλος, ενσωματώνει διατάξεις που στοχεύουν στη λειτουργική ενίσχυση της Επιθεώρησης Εργασίας, αλλά και διατάξεις οι οποίες προβλέπουν μεταξύ άλλων ότι η απαλλαγή των προσαυξήσεων από ασφαλιστικές εισφορές σε υπερεργασία, υπερωρίες, νυχτερινά και αργίες επεκτείνεται και σε προσαυξήσεις υπερεργασίας, υπερωρίας, νυχτερινών και αργιών που προβλέπονται από συλλογικές συμβάσεις εργασίας καθώς και σε σχετικές προσαυξήσεις που χορηγούνται οικειοθελώς από τον εργοδότη, ωφελώντας εργαζομένους και επιχειρήσεις. Η υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως έχει περάσει επικοινωνιακά στην αντεπίθεση τις τελευταίες ημέρες, υποστηρίζοντας ότι η εργασία 13 ωρών ημερησίως στον ίδιο εργοδότη, που θεσπίζεται με το νομοσχέδιο, είναι αποκύημα της φαντασίας των κομμάτων της αντιπολίτευσης και των συνδικάτων.
Στο σχέδιο νόμου, ωστόσο, μέσω του άρθρου 7 ορίζεται ότι προβλέπεται η δυνατότητα έως 13 ώρες την ημέρα στον ίδιο εργοδότη, ενώ αυτό σήμερα μπορεί να γίνει μόνο σε δύο εργοδότες. Η κυβέρνηση, όπως προείπαμε, υπογραμμίζει την πρόβλεψη ότι τυχόν άρνηση από πλευράς εργαζομένου δεν μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες. Ομως, αυτό προσκρούει τόσο στην κοινή λογική όσο και στο υπόλοιπο Εργατικό Δίκαιο. Συγκεκριμένα, το άρθρο 12 του Κώδικα Εργατικού Δικαίου ορίζει: «Αν παρουσιαστεί ανάγκη για εργασία πέρα από τη συμφωνημένη ή τη συνηθισμένη, ο εργαζόμενος έχει υποχρέωση να την παράσχει, αν είναι σε θέση να το κάνει, και η άρνηση θα ήταν αντίθετη με την καλή πίστη». Συνεπώς, θα πρέπει να αποδείξει ο εργαζόμενος ότι έχει σοβαρό λόγο να αρνηθεί και εάν δεν… πειστεί ο εργοδότης του, θα απολυθεί και θα αποδειχθεί ότι η δικλίδα ασφαλείας που εντάχθηκε στο νομοσχέδιο δεν έχει καμία απολύτως αξία!
«Πάγωμα» ΕΑΣ για εργαζόμενους συνταξιούχους
Με το άρθρο 72 το υπουργείο Εργασίας έρχεται να θεραπεύσει μία σημαντική αδικία για τους εργαζόμενους συνταξιούχους που καταβάλλουν την Ειδική Εισφορά Αλληλεγγύης. Με την προτεινόμενη διάταξη διασφαλίζεται ότι η προσαύξηση της σύνταξης που λαμβάνουν οι απασχολούμενοι συνταξιούχοι θα οδηγεί σε πραγματική αύξηση της σύνταξης και δεν θα συνεπάγεται αύξηση του συντελεστή της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) και της Ειδικής Εισφοράς Συνταξιούχων Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΕΣΕΑ).
Ειδικότερα, αντιμετωπίζεται το ενδεχόμενο η αύξηση της σύνταξης λόγω αξιοποίησης επιπλέον χρόνου ασφάλισης, που έχει δημιουργηθεί στο πλαίσιο της απασχόλησης συνταξιούχων, να οδηγήσει σε αύξηση του συντελεστή της ΕΑΣ εξαιτίας της αλλαγής του συνολικού ποσού της σύνταξης.
Αλλαγή κλιμακίου
Σε περίπτωση μη ρύθμισης, η αλλαγή κλιμακίου θα είχε αποτέλεσμα ο συνταξιούχος να λάβει τελικά μειωμένο ποσό σύνταξης σε σχέση με αυτό που λάμβανε πριν από την προσαύξηση, στην περίπτωση που το άθροισμα των συντάξεων μαζί με την προσαύξηση οδηγούσε είτε στην υπαγωγή για πρώτη φορά στο πλαίσιο της ΕΑΣ είτε στην εφαρμογή υψηλότερου συντελεστή. Με την προτεινόμενη ρύθμιση ορίζεται ότι η προσαύξηση συμπεριλαμβάνεται στα ποσά που συγκροτούν τη συνολικά καταβαλλόμενη σύνταξη επί της οποίας επιβάλλονται η παρακράτηση ΕΑΣ και η ΕΕΣΕΑ, ορίζεται, όμως, ότι το ποσό της ως άνω προσαύξησης των παρ. 7 και 8 του άρθρου 20 του ν. 4387/2016 δεν προσμετράται στο ποσό της σύνταξης η οποία λαμβάνεται υπόψη για τον προσδιορισμό του συντελεστή για την παρακράτηση της ΕΑΣ.
Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται ότι ο επιπλέον χρόνος ασφάλισης οδηγεί πράγματι σε αύξηση του εισοδήματος του απασχολούμενου συνταξιούχου. Η ισχύς της ρύθμισης ανατρέχει στον χρόνο έναρξης ισχύος του άρθρου 20 του ν. 4387/2016 και καταλαμβάνει τις αιτήσεις για προσαύξηση σύνταξης λόγω απασχόλησης που έχουν υποβληθεί από τις 13/5/2016 και εφεξής.
Κατάτμηση άδειας ακόμα και σε τέσσερα τμήματα
Με το άρθρο 10 του νομοσχεδίου αντικαθίσταται το άρθρο 225 του Κώδικα Εργατικού Δικαίου, ώστε να υπάρχει πλέον η δυνατότητα η άδεια να δίνεται ακόμη και σε τέσσερα τμήματα. Με το ισχύον πλαίσιο επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση η κατάτμηση του χρόνου αδείας σε δύο περιόδους εξαιτίας ιδιαίτερα σοβαρής ή επείγουσας ανάγκης της επιχείρησης. Η κατάτμηση του χρόνου αδείας επιτρέπεται και σε περισσότερες των δύο περιόδων, από τις οποίες η μία πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον δύο εργάσιμες εβδομάδες, έπειτα από έγγραφη αίτηση του εργαζομένου προς τον εργοδότη.
Ειδικά, δε, σε περιπτώσεις επιχειρήσεων που απασχολούν τακτικό και εποχικό προσωπικό και παρουσιάζουν ιδιαίτερη σώρευση εργασίας που οφείλεται στο είδος ή στο αντικείμενο εργασιών τους, σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο του έτους για το τακτικό προσωπικό η επιχείρηση μπορεί να χορηγεί το τμήμα της άδειας των δύο εβδομάδων οποτεδήποτε εντός του ημερολογιακού έτους. Με τη νέα ρύθμιση διατηρείται ο κανόνας του αδιαίρετου της αδείας, δηλαδή η χορήγηση ολόκληρης της άδειας σε αλλεπάλληλες ημέρες, και παράλληλα καταργούνται οι ανωτέρω περιορισμοί ως προς την κατάτμηση, με μόνο περιορισμό ότι ένα τμήμα θα πρέπει να περιλαμβάνει μία συνεχόμενη εργάσιμη εβδομάδα, ώστε να εξασφαλίζεται ελάχιστο όριο ανάπαυσης.
Προϊόν συμφωνίας
Επισημαίνεται ότι με τη νέα ρύθμιση ο χρόνος χορήγησης της άδειας παραμένει προϊόν συμφωνίας μεταξύ εργαζομένου και επιχείρησης, επομένως ούτε η επιχείρηση μπορεί να επιβάλλει στον εργαζόμενο τον χρόνο χορήγησης της άδειας ούτε ο εργαζόμενος να απουσιάσει αυτοβούλως. Σε περίπτωση που προκύψει διαφωνία τους ως προς τον χρόνο χορήγησης της αδείας, αρμόδια για την επίλυση είναι η Επιθεώρηση Εργασίας. Υπενθυμίζεται ότι η επιχείρηση υποχρεούται να χορηγήσει την άδεια που ζητήθηκε το πολύ εντός διμήνου από τη διατύπωση της σχετικής αίτησης από τον εργαζόμενο. Περαιτέρω, παραμένει αμετάβλητη η διάταξη περί θερινής αδείας, σύμφωνα με την οποία το ήμισυ τουλάχιστον εκείνων που δικαιούνται άδεια σε κάθε επιχείρηση πρέπει να ικανοποιούνται μέσα στο χρονικό διάστημα από την 1η Μαΐου έως τις 30 Σεπτεμβρίου.
Δυνατότητα ευέλικτης προσέλευσης στην εργασία
Με το νέο εργασιακό νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή προβλέπονται με το άρθρο 22, μεταξύ άλλων, οι ακόλουθες αλλαγές:
• Παρέχεται στους εργαζομένους η δυνατότητα ευέλικτης προσέλευσης στην επιχείρηση, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα.
• Προσδιορίζονται τα χρονικά σημεία σήμανσης της ψηφιακής κάρτας στις επιχειρήσεις των αναφερόμενων κλάδων εμπορικής δραστηριότητας.
• Προσδιορίζεται ο χρόνος προετοιμασίας των εργαζομένων προς ανάληψη εργασίας ή προς αποχώρηση.
• Προβλέπεται η επιβολή από την Επιθεώρηση Εργασίας διοικητικών κυρώσεων στην περίπτωση απασχόλησης εργαζομένου κατά τον χρόνο προετοιμασίας.
Συγκεκριμένα, προβλέπεται η δυνατότητα ευέλικτης προσέλευσης μέχρι σε χρονικό διάστημα 120 λεπτών ημερησίως, κατόπιν συμφωνίας μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου. Η ευέλικτη προσέλευση αφορά το διάστημα από τη δηλωθείσα στην ψηφιακή οργάνωση του χρόνου εργασίας έναρξη του ωραρίου και εντεύθεν. Επιτρέπονται τυχόν ευνοϊκότερες συμφωνίες για τον εργαζόμενο, σύμφωνα με τις οποίες ο χρόνος προετοιμασίας θεωρείται χρόνος εργασίας. Εάν κατά τον ανωτέρω χρόνο βρεθεί εργαζόμενος να απασχολείται πραγματικά, επιβάλλονται από την Επιθεώρηση Εργασίας οι προβλεπόμενες διοικητικές κυρώσεις.
Αποσαφηνίζεται ότι στις περιπτώσεις της εκ παραδρομής και λόγω αμέλειας του εργαζομένου έλλειψης σήμανσης της ψηφιακής κάρτας, κατά την είσοδο ή την έξοδο από τις εγκαταστάσεις της επιχείρησης, γίνονται αποδεκτά μέχρι τρία μονά χτυπήματα τον μήνα ανά εργαζόμενο. Στην περίπτωση αυτή, η σχετική διαπίστωση από την Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρηση Εργασίας θα συνεπάγεται σύσταση προς τον εργοδότη, και όχι επιβολή προστίμου.
Το επίδομα γονικής άδειας θα είναι ακατάσχετο
Με το άρθρο 11 ορίζεται ότι το επίδομα γονικής άδειας το οποίο χορηγείται από τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) είναι αφορολόγητο, ανεκχώρητο και ακατάσχετο στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης αντίθετης διάταξης, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη στη φορολογική διοίκηση, στο Δημόσιο, στα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, στους οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στα νομικά πρόσωπα των τελευταίων και στα ασφαλιστικά ταμεία ή στα πιστωτικά ιδρύματα για το Δημόσιο και για τρίτους, ενώ δεν προσμετράται στο συνολικό, πραγματικό ή τεκμαρτό, οικογενειακό εισόδημα.
Η αφορολόγητη φύση τέτοιων επιδομάτων ισχύει και για τις λοιπές παροχές της ΔΥΠΑ για τη μητρότητα, ήτοι την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας και τη συμπληρωματική παροχή μητρότητας. Το επίδομα γονικής αδείας δεν έχει τα χαρακτηριστικά του εισοδήματος (δηλαδή την περιοδικότητα και τη μόνιμη πηγή εκμετάλλευσης), αλλά καταβάλλεται επειδή οι εργαζόμενοι απέχουν από την εργασία τους, για την κάλυψη των δαπανών τους, και επομένως πρέπει να είναι αφορολόγητο.
Τέλος, προβλέπεται ότι θα μπορεί στο εξής να επεκταθεί η χορήγηση του μεταγενέθλιου τμήματος της άδειας μητρότητας και στην περίπτωση αναδοχής τέκνου. Σημειώνεται ότι οι ανάδοχοι γονείς δικαιούνται τις ίδιες άδειες που αφορούν τη φροντίδα και την αναδοχή του ανηλίκου με τους φυσικούς γονείς καθ’ όλη τη διάρκεια της αναδοχής. Ακόμη, επεκτάθηκε η χορήγηση του μεταγενέθλιου τμήματος της άδειας μητρότητας στις παρένθετες και θετές μητέρες, αλλά όχι στις ανάδοχες.
