Ο Ερντογάν, με την ακύρωση του ραντεβού, διέσυρε τον Μητσοτάκη αλλά και τη χώρα, την οποία δεν μπόρεσαν να προστατέψουν ο πρωθυπουργός και το επιτελείο του
Η κυβέρνηση ήταν χαμένη στη Νέα Υόρκη και σε πλήρη σύγχυση μετά την ξαφνική ακύρωση από τον Ταγίπ Ερντογάν της συνάντησής του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, που διέσυρε τον ίδιο αλλά -δυστυχώς- και την ίδια τη χώρα, την οποία δεν μπόρεσαν να προστατέψουν ο πρωθυπουργός και το επιτελείο του.
Παρότι ήταν εμφανές από την πρώτη στιγμή ότι ήταν προσχηματικός ο λόγος που επικαλέστηκαν οι Τούρκοι για την αναβολή της συνάντησης (ότι συνέπιπτε χρονικά με τη σύσκεψη του Ντ. Τραμπ με τους μουσουλμάνους ηγέτες) και στην ουσία επιδίωκαν την ακύρωσή της, το πρωθυπουργικό επιτελείο και στη Ν. Υόρκη και στην Αθήνα επέμενε να τους πιστεύει, να δικαιολογεί τη στάση των Τούρκων και να συζητά μαζί τους για την ανεύρεση νέας ώρας και μέρας, αν και κάτι τέτοιο ήταν αδύνατο να γίνει, λόγω του ασφυκτικού προγράμματος και των δύο ηγετών, ενώ σε κάθε ελληνική αντιπρόταση οι Τούρκοι προέβαλαν κώλυμα. Θα έλεγε κανείς ότι η ελληνική πλευρά παρακαλούσε την τουρκική να γίνει η συνάντηση για να αποφευχθεί ο διασυρμός.
Παγίδα
Μόνο όταν έγινε γνωστό το δημοσίευμα της «Milliyet» (δημοσιεύεται σε άλλη στήλη), άρχισε να συνειδητοποιεί η ελληνική αντιπροσωπία τη δυσχερή πραγματικότητα και την παγίδα που έστησε ο Ερντογάν. Συγκεκριμένα, ανώτατη κυβερνητική πηγή αργά το βράδυ της Τρίτης ώρα Ελλάδος είπε πως τελικά η συνάντηση έβαινε προς οριστική ακύρωση, καθώς πλέον και η ελληνική πλευρά δεν είχε λόγο να θέλει την υλοποίησή της, τουλάχιστον όχι στο περιθώριο της Γ.Σ. του ΟΗΕ. Η ίδια πηγή διέψευσε το δημοσίευμα, λέγοντας: «Κατά την οργάνωση της συνάντησης, η δική μας πλευρά ήταν σαφής. Εμείς πάντα προαναγγέλλουμε τις συναντήσεις μας, η Τουρκία συνήθως δεν τις προαναγγέλλει.
Το ραντεβού ήταν απολύτως κανονισμένο, ήταν συμφωνημένο και εμείς ανακοινώσαμε τη συνάντηση στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ». Θυμίζουμε ότι η κυβέρνηση είχε ανακοινώσει το ραντεβού Μητσοτάκη – Ερντογάν ήδη από την περασμένη Πέμπτη και, όπως έλεγαν κυβερνητικές πηγές, αν δεν ήταν συμφωνημένη η συνάντηση, η τουρκική κυβέρνηση θα είχε απαντήσει πολύ νωρίτερα. Στο μεταξύ, παρά το φιάσκο και την παγίδα που έστησε ο Ερντογάν, η ελληνική κυβέρνηση συνεχίζει ακόμη και τώρα να… παρακαλάει τον Τούρκο πρόεδρο για μια νέα συνάντηση, όταν αυτό είναι εφικτό, γιατί δεν θέλει να κοπούν οι δίαυλοι επικοινωνίας, για να μη σταματήσει τουλάχιστον η συνεργασία στο Μεταναστευτικό. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ίδια ανώτατη πηγή έλεγε επ’ αυτού από τη Νέα Υόρκη: «Θα υπάρξει ευκαιρία να τα πουν οι δύο ηγέτες κάποια άλλη στιγμή. Εξάλλου ο πρωθυπουργός έχει ήδη συναντηθεί επτά φορές με τον πρόεδρο Ερντογάν και πάντα εμείς επιδιώκουμε ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας».
Στην Κοπεγχάγη
Στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι στις 2 Οκτωβρίου, στο περιθώριο της συνεδρίασης της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας που θα γίνει στην Κοπεγχάγη, αναμένεται να είναι παρόντες οι κύριοι Μητσοτάκης και Ερντογάν, και στην ελληνική κυβέρνηση βλέπουν ότι θα είναι μία καλή ευκαιρία να συναντηθούν… Σε κάθε περίπτωση, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις μπαίνουν και επισήμως ξανά σε περίοδο ρητορικής και διπλωματικής έντασης και τα «ήρεμα νερά», που ήταν το ευαγγέλιο της κυβέρνησης τα τελευταία δύο χρόνια και τα οποία πρόβαλλε ως μια μεγάλη επιτυχία της εξωτερικής της πολιτικής, δεν υπάρχουν πια… Στην πραγματικότητα ποτέ δεν υπήρχαν, καθώς αυτά τα δύο χρόνια οι τουρκικές προκλήσεις διαδέχονταν η μία την άλλη…
Η κυβέρνηση, πάντως, αρνείται να παραδεχθεί την ήττα της στη Νέα Υόρκη και από χθες προβάλλει το επιχείρημα πως «ενοχλούμε την Αγκυρα, άρα κάτι κάνουμε καλά». Συγκεκριμένα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, μιλώντας χθες το πρωί στο τηλεοπτικό κανάλι Action 24, είπε: «Δηλαδή δεν έγινε μια συνάντηση. Αλλάζει η πολιτική μας; Οχι. Ζημιώνεται κάπου η χώρα μας; Οχι. Ενοχλεί η δράση μας. Ενοχλεί η αποτελεσματικότητά μας. Η -εξ ορισμού εκτός τόπου και χρόνου- άποψη περί ενδοτικότητας της χώρας καταρρέει με κρότο».
Ο κ. Μαρινάκης υπογράμμισε ακόμα πως από την τελευταία συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν έχουν μεσολαβήσει ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός, δηλαδή η κατοχύρωση των απώτατων δυνητικών ορίων της χώρας με τη σφραγίδα της Ευρώπης, η έλευση της Chevron, τοποθετήσεις σε επίσημα κείμενα της Ευρώπης κατά του παράνομου και άκυρου τουρκολυβικού μνημονίου. «Συνεχίζουμε να θεωρούμε ότι ο διάλογος είναι κάτι το οποίο πρέπει να συνεχιστεί. Εχει αποδώσει όσο έχει αποδώσει σε επίπεδο περιορισμού των παραβιάσεων, συνεργασίας στο Μεταναστευτικό, εισόδου στη χώρα μας, δηλαδή έλευσης στη χώρα μας νόμιμων τουριστών, άρα είναι κάτι το οποίο για εμάς αποτελεί μια συνειδητή επιλογή. Διάλογος που δεν συνεπάγεται, το ξαναλέω, υποχώρηση» κατέληξε.
Ο «σουλτάνος» στον Τραμπ με «δώρα» τις παραγγελίες από την Αγκυρα για 250 εμπορικά αεροσκάφη και επιπλέον μαχητικά F-16
Για τον Ντόναλντ Τραμπ, ο κόσμος πρώτα απ’ όλα είναι ένα απέραντο πεδίο για «μπίζνες», ενώ για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τα πάντα είναι ένα ατέλειωτο παζάρι μόνο με τους μεγάλους παίκτες, μέσω των οποίων εκτιμά πως μπορεί να εκπληρώσει τις νεοοθωμανικές του… φαντασιώσεις, αδιαφορώντας προκλητικά για τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου που ορίζουν το πλαίσιο των σχέσεων μεταξύ των κρατών. Τι μπορεί να συμβεί, λοιπόν, όταν οι δυο συγκεκριμένοι ηγέτες καθίσουν στο ίδιο τραπέζι; Αυτό, επισήμως, αναμένεται να απαντηθεί σήμερα, αμέσως μετά το πέρας της προγραμματισμένης συνάντησης ανάμεσα στον Αμερικανό πρόεδρο και τον Τούρκο ομόλογό του, στον Λευκό Οίκο. Της τρίτης, για την ακρίβεια, μεταξύ τους συνάντησης από τις 20 Ιανουαρίου 2025, οπότε ο Τραμπ επέστρεψε στην Ουάσινγκτον για τη δεύτερη προεδρική του θητεία.
Ηδη η Τουρκία υπέγραψε 20ετή συμφωνία με την εταιρία Mercuria για την αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τις ΗΠΑ, όπως επιβεβαίωσε και ο υπουργός Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, σε μια φάση κατά την οποία οι ΗΠΑ πιέζουν τους πάντες να σταματήσουν να αγοράζουν ενέργεια από τη Ρωσία. Και εξηγώντας τι σημαίνει αυτό πρακτικά, ο Μπαϊρακτάρ σχολίαζε πως το deal «θα συμβάλει σημαντικά στον στόχο της αύξησης του όγκου των εμπορικών συναλλαγών με τις ΗΠΑ στα 100 δισεκατομμύρια δολάρια», μη παραλείποντας να υπογραμμίσει πως η συμφωνία στοχεύει στην ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού και τη διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών της Τουρκίας.
Ταυτόχρονα, κι ενώ θα ανοίξει η συζήτηση για την προμήθεια «μικρών πυρηνικών αντιδραστήρων» για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ήδη η Αγκυρα ανακοίνωσε ότι θα άρει τους επιπλέον δασμούς που είχε επιβάλει το 2018 στις αμερικανικές εισαγωγές για διάφορα προϊόντα. Τι μένει τώρα να φανεί; Αν ο Τραμπ, μετά τα ερντογανικά δώρα, θα πει «ναι» στην Τουρκία για τα F-35, αν και αναλυτές εκτιμούν πως είναι δύσκολο κάτι τέτοιο – τουλάχιστον στη φάση αυτή, καθώς η Αγκυρα έχει τους ρωσικούς S-400. Το εύφορο έδαφος όμως ήδη υπάρχει, καθώς οι ΗΠΑ θα κλείσουν χρυσές συμφωνίες με την Boeing και τη Lockheed Martin, με τις παραγγελίες από την Αγκυρα να περιλαμβάνουν 250 εμπορικά αεροσκάφη και επιπλέον μαχητικά αεροσκάφη F-16.
Ο Μαρινάκης ζητάει και τα ρέστα
Πυρά στην αντιπολίτευση εξαπέλυσαν υπουργοί, λόγω της κριτικής των κομμάτων για το φιάσκο της Νέας Υόρκης. «Ξέρετε, δεν είναι όλα ΠΑΣΟΚ – Ν.Δ., Ολυμπιακός – Παναθηναϊκός, μαύρο άσπρο, ΠΑΟΚ – Αρης. Μεγαλώσαμε. Πρέπει να φύγουμε από το αμφιθέατρο – αναφέρομαι και στον κ. Ανδρουλάκη και σε όλους τους ανθρώπους οι οποίοι έχουν μια ενασχόληση στο παρελθόν. Ετσι; Ολοι μας μεγαλώσαμε» είπε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, ενώ ο υπουργός Υγείας Αδωνις Γεωργιάδης σχολίασε (ΕΡΤ) πως είτε γινόταν η συνάντηση είτε όχι, η αντιπολίτευση θα κατηγορούσε την κυβέρνηση. Ο υπουργός Μετανάστευσης Θάνος Πλεύρης δήλωσε (AΝΤ1): «Μας κατηγορούν ότι η πολιτική μας απέναντι στην Τουρκία είναι ενδοτική. Η ενόχληση όμως της Τουρκίας, από την ενεργή εξωτερική πολιτική που ασκούμε, είναι εμφανής κι αυτό οδήγησε στην ακύρωση του ραντεβού».
Οι πονηροί Τούρκοι ρίχνουν στην Αθήνα την ευθύνη
Την ευθύνη στην Αθήνα επιχειρεί να ρίξει τώρα η Αγκυρα για τη ματαίωση (όπως όλα δείχνουν) της συνάντησης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, μέσω δημοσιεύματος της τουρκικής, φιλοκυβερνητικής εφημερίδας «Milliyet». Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το δημοσίευμα, η ελληνική πλευρά έσπευσε να ανακοινώσει τη συνάντηση πρόωρα και όχι «από κοινού», όπως είχαν συμφωνήσει οι δύο πλευρές, παρά το γεγονός πως η ημερομηνία της συνάντησης των δύο ηγετών είχε διαρρεύσει από την προηγούμενη εβδομάδα, κάτι που καθιστά την αντίδραση της Αγκυρας το λιγότερο καθυστερημένη.
Οπως μετέφερε η «Milliyet», η πρωτοβουλία για μια νέα συνάντηση ανάμεσα στον Ερντογάν και τον Μητσοτάκη ξεκίνησε από την Αθήνα και ο επικεφαλής σύμβουλος του Τούρκου προέδρου για την Εξωτερική Πολιτική και την Ασφάλεια Ακίφ Τσαγκατάι Κιλίτς συζήτησε το θέμα με τον Ελληνα ομόλογό του την περασμένη εβδομάδα. Κατά την ίδια πηγή, λόγω του ιδιαίτερα φορτωμένου προγράμματος του προέδρου Ερντογάν, οι δύο πλευρές συμφώνησαν η συνάντηση να γίνει σε μεταγενέστερο χρόνο και να εκδοθεί κοινή ανακοίνωση μετά την ολοκλήρωσή της. Ωστόσο, η ελληνική πλευρά προχώρησε σε πρόωρη ανακοίνωση του ραντεβού, γεγονός που, σύμφωνα με την Αγκυρα, συνιστούσε παραβίαση της άτυπης συμφωνίας, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα η τουρκική προεδρία να ζητήσει την αναβολή της συνάντησης. Υπενθυμίζεται ότι νωρίτερα την Τρίτη κυβερνητικές πηγές από την Αθήνα ενημέρωσαν για την αναβολή της συνάντησης λόγω της συμμετοχής του Τούρκου προέδρου στη συνάντηση ηγετών αραβικών και μουσουλμανικών κρατών υπό τον Ντόναλντ Τραμπ.
Η ελληνοαμερικανική κοινότητα σε εγρήγορση
Εντονη κινητικότητα στην ελληνοαμερικανική κοινότητα προκάλεσε η επίσκεψη του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον Λευκό Οίκο, κάτι που κατέστησε σαφές το Αμερικανικό Ελληνικό Ινστιτούτο (ΑΗΙ), μέσω επιστολής του προέδρου του, Νικ Λαρυγγάκη, προς τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Ο κ. Λαρυγγάκης ζητά από τον ένοικο του Λευκού Οίκου να κρατήσει αυστηρή στάση απέναντι στην Τουρκία, να μην ικανοποιήσει τα αιτήματα του Ερντογάν και να μην ξεχάσει τις προκλήσεις και τις παραβιάσεις της Αγκυρας, τόσο στην ανατολική Μεσόγειο όσο και σε ό,τι αφορά ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Αναλυτικά, σύμφωνα με την επιστολή, η Αγκυρα συνεχίζει πρακτικές που έρχονται σε αντίθεση με τα στρατηγικά συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών στην ανατολική Μεσόγειο και ως εκ τούτου το ινστιτούτο καλεί την αμερικανική κυβέρνηση να απορρίψει τυχόν νέα εξοπλιστικά προγράμματα για την Τουρκία, συμπεριλαμβανομένων των μαχητικών F-16 και F-35. Η επιστολή αναφέρεται εκτενώς σε μια σειρά ζητημάτων που, σύμφωνα με το ινστιτούτο, καταδεικνύουν την αναξιόπιστη στάση της Τουρκίας ως συμμάχου. Μεταξύ αυτών απαριθμούνται η συνεχιζόμενη κατοχή της Κύπρου και οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Κυπρίων, η παρουσία τουρκικών στρατευμάτων στη Συρία και η καταπίεση των Κούρδων, οι απειλές κατά της ελληνικής κυριαρχίας μέσω παραβιάσεων του εναέριου χώρου και αμφισβητήσεων θαλάσσιων συνόρων, καθώς και η ρητορική έντασης που καλλιεργεί προσωπικά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Μ.Η.Τ. 232120