Οταν τον ρωτούν για την ελληνική κρίση ξεσπάει σε γέλια «που οι οικονομολόγοι έγιναν ξαφνικά τόσο περιζήτητοι» και την αιτιολογεί ως εξής: «Σε κάθε κοινωνία υπάρχει ο… μάγκας που θα παραβιάσει τους κανόνες για να κερδίσει. Αν βρεθούν κι άλλοι να κάνουν το ίδιο, τότε χάνουν όλοι. Ακριβώς αυτό συμβαίνει στη χώρα μας». Κορυφαίος επιστήμονας στον Καναδά και με την προ ολίγων ετών αναγνώρισή του ως μέλος του top 5 των Ελλήνων οικονομολόγων να κοσμεί το βιογραφικό του, ο καθηγητής του πανεπιστημίου Concordia Στέλιος Περράκης έχει μια σταδιοδρομία γεμάτη ταξίδια, επιτυχίες και διακρίσεις.
Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1938, αλλά σύντομα υποχρεώθηκε να μετακομίσει στα Εξάρχεια, εξαιτίας του βομβαρδισμού του λιμανιού από τους Γερμανούς. «Ο πατέρας μου ήταν γέννημα θρέμμα της περιοχής, αρχιμηχανικός στον ΟΛΠ και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ολυμπιακού. Και μιλάμε για την ομάδα του Μουράτη, του Μπέμπη και του Υφαντή, όχι για τη σημερινή, που οι παίκτες δεν έχουν καμία σχέση με τον Πειραιά». Ο επόμενος σταθμός της οικογένειας ήταν το Κολωνάκι. «Και ύστερα, για δέκα χρόνια, πήγαμε σε ένα σπίτι κοντά στην αμερικανική πρεσβεία».
Τελείωσε το Πειραματικό, πήρε πτυχίο ηλεκτρολόγου μηχανολόγου από το ΕΜΠ το 1960, υπηρέτησε δυόμισι χρόνια στο ναυτικό και εργάστηκε για ενάμιση χρόνο στο συγκρότημα εργοστασίων του Μποδοσάκη. «Στα 26 μου έφυγα για το Μπέρκλεϊ, για μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορικό. Και από τότε ρίζωσα στο εξωτερικό». Το 1965 γνώρισε τη γυναίκα με την οποία έχει ήδη μοιραστεί 46 χρόνια. «Το 1969 κάναμε έναν γάμο χωρίς στέρεες βάσεις, με την έννοια ότι οι γονείς μας ήταν αντίθετοι. Ευτυχώς μας χώριζε από εκείνους μια ήπειρος και ένας ωκεανός» λέει γελώντας. Από τον γάμο του προέκυψαν δύο γιοι, δημόσιοι υπάλληλοι σήμερα στον Καναδά, «που μιλούν άπταιστα ελληνικά», και τρία εγγόνια, η Σοφία, η Ζωή και ο Λεωνίδας.
Για πολλά χρόνια οι γιοι του κ. Περράκη «ευθύνονταν» για το γεγονός ότι οι επαγγελματικές προτάσεις που δεχόταν ο πατέρας τους κατέληγαν στο καλάθι των αχρήστων. «Οταν τελείωσα το διδακτορικό μου, το 1970, δεν υπήρχε περιθώριο επιστροφής στην Ελλάδα. Ηταν χούντα τότε, θα με μάζευαν αμέσως και θα μου έπαιρναν το διαβατήριο. Αρχισα να διδάσκω σε ένα μικρό πανεπιστήμιο στον Καναδά. Στην πορεία διαπίστωσα ότι ήμουν ένα μεγάλο ψάρι σε μικρή γυάλα. Αλλά τα παιδιά μεγάλωναν, είχαν ανάγκες και επέλεξα να βάλω το προσωπικό, οικογενειακό όφελος πάνω από το επαγγελματικό. Αλλωστε, όπως αποδείχτηκε τελικά, αν είσαι καλός μπορείς να διακριθείς ακόμα και σε κατώτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα».
Το 1981 δέχτηκε κάποιες κρούσεις από ελληνικά πανεπιστήμια. «Οταν εξελέγη ο Ανδρέας Παπανδρέου, πολλοί θεώρησαν ότι άρχισε να πνέει ένας άνεμος αναγέννησης. Αρκετοί συνάδελφοι άφησαν τότε τις δουλειές και τις έδρες τους. Εγώ προτίμησα να περιμένω, ήθελα να δω αν ο άνεμος ήταν μπάτης ή μαΐστρος. Τελικά αποδείχτηκε λίβας. Είχα πάρει τη σωστή απόφαση». Στα χρόνια που ακολούθησαν δίδαξε ως επισκέπτης καθηγητής σε πανεπιστήμια της Καλιφόρνιας, της Ελβετίας και της Γαλλίας, δημοσίευσε δεκάδες ερευνητικές εργασίες σε έγκυρα οικονομικά περιοδικά και τελικά αποδέχτηκε την έδρα RBC Professorship in Financial Derivatives που του πρότεινε το πανεπιστήμιο Concordia στο Μόντρεαλ. «Ακόμα και στα 70 μου η πρόταση ήταν πολύ δελεαστική και τιμητική. Και τα παιδιά μου δεν με χρειάζονταν πια».
Μια από τις κορυφαίες διακρίσεις του ήταν η εκλογή του ως μέλους της Βασιλικής Ακαδημίας του Καναδά το 2007. Ο ίδιος όμως ξεχωρίζει τη «χρυσή εποχή» του Μπέρκλεϊ. «Το ξεκίνημά μου. Είχα όλη τη ζωή μπροστά μου, ήταν χρόνια έρωτα και διαδηλώσεων. Μπορεί να ήμουν άφραγκος, αλλά ένιωθα ότι βρισκόμουν στον παράδεισο. Και η συμμετοχή μου στην πεντάδα των καλύτερων Ελλήνων οικονομολόγων ήταν σημαντική. Αλλά οι επιτυχίες προσφέρουν μόνο μια στιγμιαία ευχαρίστηση, σου δίνουν δύναμη να συνεχίσεις. Το σύνολο μετράει. Είμαι 72 ετών, πέρυσι αξιολογήθηκα από το πανεπιστήμιο και σε λίγο καιρό θα δημοσιεύσω μια νέα μελέτη στο έγκριτο περιοδικό Journal of Finance. Η έρευνα δεν σταματάει ποτέ».
«Δεν είναι εύκολο να γραψεις βιβλίο»
Η αγάπη του για την Ιστορία, αλλά και οι μνήμες και τα σημάδια που άφησε στην οικογένειά του ο Εμφύλιος, αποτυπώθηκαν στο βιβλίο του, που κυκλοφόρησε το 2006 στα αγγλικά και τέσσερα χρόνια αργότερα στη γλώσσα μας. «Φαντάσματα του Εμφυλίου». «Αναφέρεται στη δολοφονία ενός συγγενικού μου προσώπου. Είναι μια προσωπική ιστορία, που βγήκε προς τα έξω ύστερα από έρευνα ετών». Αυτή την περίοδο ετοιμάζει το δεύτερο βιβλίο του, με θέμα την άγνωστη δράση των αντιστασιακών οργανώσεων. «Δεν είναι εύκολο να γράψεις βιβλίο ιστορικού περιεχομένου. Για να εντοπίσεις τις πηγές και να συγκεντρώσεις τα στοιχεία που χρειάζεσαι, μπορεί να περάσουν χρόνια. Κάποιοι μάλιστα μου έχουν επισημάνει ότι σπαταλάω δυνάμεις για να ασχολούμαι με θέματα εκτός του αντικειμένου μου. Αλλά η Ιστορία είναι κάτι που με συγκινεί πολύ, ίσως και λόγω βιωμάτων».
Γεράσιμος Κόντος
Φωτό: Χρήστος Ζήνας
Μ.Η.Τ. 232120