Μπορεί η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης να είναι πρωτοπόρα για την ίδρυση νέων δημοπρατηρίων αγροτικών προϊόντων, όμως το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αγνόησε το ενδιαφέρον και τον βαθμό ετοιμότητάς της και την έθεσε εκτός… πρώτης κατηγορίας. Αυτό προκύπτει από την έγκριση διενέργειας πρόχειρου διαγωνισμού, δαπάνης 45.000 ευρώ, για την «ανάθεση υπηρεσιών μελέτης σκοπιμότητας για την ίδρυση και λειτουργία δημοπρατηρίων φρούτων και λαχανικών στις Περιφέρειες Αττικής και Κεντρικής Μακεδονίας». Δηλαδή, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη απόφαση που αναρτήθηκε προ ημερών στην ιστοσελίδα του υπουργείου, δίνεται προτεραιότητα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη για τη δημιουργία δημοπρατηρίων. Οι υπόλοιποι θα πρέπει να περιμένουν… στην ουρά, μολονότι παραγωγοί και καταναλωτές τα έχουν μεγάλη ανάγκη.
Τι είναι όμως τα δημοπρατήρια; Είναι σύγχρονες δομές στήριξης της υγιούς εμπορίας αγροτοδιατροφικών προϊόντων (νωπών και συσκευασμένων) εντός της εφοδιαστικής αλυσίδας, που φέρνουν σε επαφή παραγωγούς και εμπόρους κατά τρόπον που ευνοεί όλες τις πλευρές και δυσχεραίνει την έντονη μετακύλιση τιμών προς τη μία πλευρά, που έχει ισχυρή διαπραγματευτική ισχύ. Με άλλα λόγια, τα δημοπρατήρια συνεισφέρουν στη μείωση του χάσματος μεταξύ τιμών παραγωγού και καταναλωτή, ενισχύοντας αρκετά τη διαπραγματευτική ισχύ παραγωγών και καταναλωτών έναντι των μεσαζόντων.
Τα δημοπρατήρια αγροτοδιατροφικών προϊόντων έχουν ιστορία άνω των 300 χρόνων στην Ευρώπη. Εχουν συνεισφέρει σημαντικά στην εξισορρόπηση προσφοράς και ζήτησης και στη μείωση της τιμολογιακής ασυμμετρίας και μετακύλισης των τιμών.
Σήμερα στην Ευρώπη λειτουργούν πάνω από 270 δημοπρατήρια, με πιο γνωστά αυτά του Βελγίου, της Ολλανδίας και της Γερμανίας. Μέσω αυτών διακινείται -κατά μέσο όρο- πάνω από το 45% των νωπών κηπευτικών και ανθέων. Στην Ελλάδα λειτουργούν μέχρι τώρα έξι, εκ των οποίων τα τέσσερα πιο δραστήρια στην Κρήτη.
Σύμφωνα με τη σχετική έκθεση του τομέα Πρωτογενούς Οικονομίας της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης: «Η περιφέρεια διαθέτει συγκριτικά, δυναμικά και ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα για ανάπτυξη γεωργίας, που στηρίζεται σε ποιοτικά προϊόντα αφού:
• Διαθέτει άριστο εδαφοκλιματικό περιβάλλον
• Εχει μια σχετική εμπειρία στην καλλιέργεια οπωροκηπευτικών και βιολογικών προϊόντων
• Είναι κοντά σε αναδυόμενες καταναλωτικές αγορές
Επομένως, η δημιουργία υποδομών, όπως τα δημοπρατήρια, που αποτελούν βασικό πυλώνα ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των αγροτικών προϊόντων, κρίνεται σκόπιμη και τεκμηριώνεται εμπειρικά και επιστημονικά». Ετσι, προτείνεται η δημιουργία δύο μικρών δημοπρατηρίων δυναμικότητας 7.000 τόνων το καθένα σε Αλεξανδρούπολη και Καβάλα.
Με βάση την ελληνική εμπειρία, ένα δημοπρατήριο δυναμικότητας διακίνησης περίπου 7.000-15.000 τόνων οπωροκηπευτικών, νωπών και συντηρημένων σε ψυκτικούς θαλάμους, κοστίζει περίπου 1.500.000 ευρώ, που εξασφαλίζονται από ίδια κεφάλαια του φορέα, από επιχορηγήσεις (ΕΣΠΑ κ.λπ.) και από τραπεζικό δανεισμό.
Στα δημοπρατήρια έχουν δικαίωμα εμπορικών πράξεων μόνον έμποροι, γραμμένοι στο Μητρώο Εμπόρων αγροτικών προϊόντων.
Τα δημοπρατήρια αγροτοδιατροφικών προϊόντων οργανώνονται και διοικούνται ως ανώνυμες εταιρίες, στο μετοχικό κεφάλαιο των οποίων συμμετέχουν υποχρεωτικά: α) η Περιφέρεια εγκατάστασής τους ή οι Δήμοι και προαιρετικά β) συλλογικές αγροτικές οργανώσεις γ) ιδιώτες παραγωγοί αγροτικών προϊόντων δ) έμποροι αγροτικών προϊόντων.
Σε κάθε περίπτωση, οι φορείς του δημόσιου τομέα, από κοινού, πρέπει να ελέγχουν τουλάχιστον το 60 % του μετοχικού κεφαλαίου.
Δημήτρης Κυριακόπουλος
Μ.Η.Τ. 232120