Οι διαβεβαιώσεις ότι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας τόνισε τηλεφωνικά στην καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ πως η όποια εμπλοκή του ΝΑΤΟ είναι νοητή αποκλειστικά στα τουρκικά χωρικά ύδατα επιτρέπει σχετική αισιοδοξία ότι, χάρη στις παρεμβάσεις του υπουργείου Εξωτερικών, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν θα κάνει το θανάσιμο λάθος στο Αιγαίο, λόγω του Προσφυγικού. Κοινές ελληνοτουρκικές περιπολίες δεν είναι ανεκτές, αλλά θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερος συντονισμός μεταξύ της Ακτοφυλακής των δύο χωρών με τη συνδρομή της Frontex. Παρομοίως, η μόνιμη δύναμη του ΝΑΤΟ στη Μεσόγειο, η STANAVFORMED, έχει άλλες αποστολές στην ανοιχτή θάλασσα, κοντά στη βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, και δεν υπάρχει επιχειρησιακή ανάγκη ανάπτυξής της στο ανατολικό Αιγαίο.
Ωστόσο το θέμα, δυστυχώς, δεν κλείνει, καθώς το διπλωματικό παρασκήνιο είναι βαθύ και πολύμηνο, με το Βερολίνο να διερωτάται πώς κυριαρχούν τα κυκλώματα των λαθροδιακινητών σε μια στενή θαλάσσια λωρίδα μεταξύ δύο μελών του ΝΑΤΟ. Η απάντηση ότι σχεδόν όλα εξαρτώνται από τη στάση της Αγκυρας έναντι των κυκλωμάτων και από τον τρόπο λειτουργίας των προσφυγικών στρατοπέδων στο τουρκικό έδαφος είναι αυτονόητη, αλλά προφανέστατα η γερμανική πλευρά δεν αρκείται και δεν θα αρκεστεί σε αυτήν.
Αλλωστε είναι εξαιρετικά ανησυχητικό ότι η παρέμβαση Μέρκελ έρχεται σε αντίθεση με τον ίδιο τον στρατηγικό σχεδιασμό του ΝΑΤΟ, όπως αναθεωρείται μετά τη ρωσική επέμβαση στην Κριμαία! Κύριος στόχος της Ατλαντικής Συμμαχίας είναι η αύξηση της ετοιμότητας και των δυνάμεων ραγδαίας αντίδρασής της στην κεντρική Ευρώπη, ώστε να υπάρχει δυνατότητα πρόληψης ή απάντησης στα σχέδια της Μόσχας. Και όχι η σπατάλη στελεχών, μέσων και χρημάτων μεταξύ δύο συμμάχων, όπως η Ελλάδα και η Τουρκία. Το μέτωπο που φοβούνται ο γ.γ. Γενς Στόλτενμπεργκ και η Διεύθυνση Αμυντικής Πολιτικής και Σχεδιασμού του ΝΑΤΟ είναι στην κεντρική Ευρώπη, δηλαδή στο ανατολικό σύνορο της Συμμαχίας και όχι στο νότιο! Ο σχεδιασμός άρχισε στις αρχές του 2015, τώρα εξασφαλίζονται κονδύλια (οι ΗΠΑ «επιστρέφουν» στην Ευρώπη για μεγάλες ασκήσεις) και θα επισημοποιηθεί στη Σύνοδο Κορυφής της Βαρσοβίας, στις 8 Ιουλίου.
Ασφαλώς, οι ΝΑΤΟικοί επιτελείς ασχολούνται και με το «Νότιο Μέτωπο», αλλά αυτό χαρακτηρίζεται περισσότερο «ζήτημα ασφάλειας» και λιγότερο «ζήτημα άμυνας». Το ΝΑΤΟ και τα περισσότερα μέλη του τονίζουν ότι δεν μπορούν να υποστηρίξουν την Ελλάδα, την Τουρκία και την Ιταλία έναντι των κινδύνων που προέρχονται από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Συνδρομή μπορεί να δοθεί μόνον σε θέματα πληροφοριών, αλλά αυτή έχει ήδη αναβαθμιστεί, ειδικά για την Τουρκία, από τα τέλη Νοεμβρίου, όταν καταρρίφθηκε το ρωσικό SU-24.
Ελληνικές και ξένες διπλωματικές πηγές συμφωνούν στο συμπέρασμα ότι η εμμονή της καγκελαρίου στην εμπλοκή του ΝΑΤΟ (φτάνει μέχρι την αναστάτωση της εν εξελίξει αναδιάταξης δυνάμεων) οφείλεται σε όσα απειλητικά είχε ακούσει από τον πρόεδρο Ρ.Τ. Ερντογάν. Γιατί οι απειλές του Τούρκου προέδρου για χερσαία ροή μεταναστών προς την Ευρώπη δεν διατυπώθηκαν μόνον προς τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζ. Κ. Γιούνκερ στις 16 Νοεμβρίου, όπως αποκαλύφθηκε και συζητήθηκε ευρέως τις τελευταίες ημέρες, αλλά είχαν προηγηθεί έναντι της κ. Μέρκελ στις 18 Οκτωβρίου. Η καγκελάριος άκουσε να γίνεται λόγος για προώθηση άνω των 50.000 προσφύγων και όχι 15.000, όπως αναφέρθηκε αργότερα στον κ. Γιούνκερ.
Πολύ μεγαλύτεροι αριθμοί(μα, πραγματικά, πολύ) αναφέρθηκαν και από τον πρωθυπουργό Α. Νταβούτογλου στον κ. Τσίπρα στις 17 Νοεμβρίου (η «δημοκρατία» είχε αποκαλύψει στα μέσα Δεκεμβρίου τις τουρκικές απειλές για δημιουργία προβλημάτων στα χερσαία σύνορα). Η μόνη διαφορά ήταν ότι ο κ. Γιούνκερ απειλήθηκε ευθέως, ενώ οι προειδοποιήσεις προς τη Γερμανίδα καγκελάριο και τον Ελληνα πρωθυπουργό επικεντρώθηκαν στην ευγενή φράση «το αποτρέψαμε προσωρινά, αλλά δυστυχώς μπορεί να συμβεί». Και μόνον αυτό το συγκλονιστικό παρασκήνιο εξηγεί γιατί το Μεταναστευτικό είναι σήμερα το Νο 1 πρόβλημα της χώρας…
Αλέξανδρος Τάρκας
* Εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
Μ.Η.Τ. 232120