Η συζήτηση για τον αριθμό των τηλεοπτικών αδειών καθώς και για τον τρόπο χορήγησής τους συνιστά τη συνέχεια ενός πολύ κακόγουστου σίριαλ. Εχει αρχίσει εδώ και 25 χρόνια, με το ξεκίνημα της ιδιωτικής τηλεόρασης. Υποτίθεται ότι θα συνέβαλλε στην ενημέρωση, την ψυχαγωγία και τη βελτίωση της αισθητικής των πολιτών. Συνεχίζεται, κακώς σκηνοθετημένο, από όσους ευαγγελίζονται το νοικοκύρεμα του τηλεοπτικού τοπίου. Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή.
Τα ιδιωτικά κανάλια γεννήθηκαν μετά το σκάνδαλο Κοσκωτά. Τα καθιέρωσαν τα παλλαϊκά αιτήματα για περισσότερη διαφάνεια στη διαχείριση του δημοσίου χρήματος, πληρέστερη και εγκυρότερη ενημέρωση από αυτήν που προσέφερε η κρατική τηλεόραση. Τα επέβαλε η ανάγκη του κοινού να δοθεί βήμα σε άξιους δημοσιογράφους και καλλιτέχνες οι οποίοι παρέμεναν αποκλεισμένοι διότι δεν αποτελούσαν συνομιλητές της εκάστοτε εξουσίας. Ετσι ξεκίνησαν, αλλά πώς κατέληξαν;
Ηρθε η κρίση για να μας αποκαλύψει πλήρως όλες τις πτυχές της τηλεοπτικής δημοκρατίας μας! Γνωρίζαμε για την ιδιότυπη εξουσία των ιδιοκτητών των καναλιών, με αρκετούς εξ αυτών να μπαινοβγαίνουν σε υπουργικά γραφεία, να διαμορφώνουν συνειδήσεις και αντιλήψεις, να καθορίζουν τις πορείες προσώπων και πραγμάτων, με το αζημίωτο, να παίρνουν δημόσια έργα και όλα αυτά ανενόχλητοι από οποιαδήποτε νομοθετική ρύθμιση, σε μία χώρα που δεν μπορείς να ανοίξεις περίπτερο δίχως άδεια. Δεν γνωρίζαμε ούτε για τον υπέρογκο τραπεζικό δανεισμό τους ούτε για την παρουσία τους στις λίστες καταθετών του εξωτερικού ούτε για την… απουσία των «πόθεν έσχες» τους.
Το πραγματικό ζητούμενο συνεπώς δεν είναι ο αριθμός των αδειών και πόσες χωράνε οι συχνότητες, αλλά το αν θα μπει τάξη στο τηλεοπτικό τοπίο και ποιος θα τη βάλει. Παντού υπάρχουν ισχυροί του χρήματος που θέλουν να ελέγχουν τα ΜΜΕ και προσπαθούν να τα χρησιμοποιούν προς όφελός τους ακόμη και εις βάρος του δημόσιου συμφέροντος. Το κρίσιμο είναι να διασφαλίζεται αυτή η ισορροπία προς όφελος των πολιτών που είναι οι περισσότεροι και οι πιο αδύναμοι.
Η ύπαρξη ενός αυστηρού πλαισίου είναι καθοριστική. Ενα σκληρό σύστημα διαφάνειας στη διανομή της κρατικής διαφήμισης. Ο διαρκής έλεγχος των οικονομικών των σταθμών. Εκ των ων ουκ άνευ προαπαιτούμενο για όσους επιθυμούν τη συνέχεια θα ήταν και το να εξοφλήσουν και τα χρωστούμενά τους. Ενας κώδικας δεοντολογίας που θα υποχρέωνε τα δελτία ειδήσεών τους να σημειώνουν ξεκάθαρα τη συμμετοχή των μετόχων τους σε άλλες εταιρίες κάθε φορά που καλύπτουν ειδήσεις σχετικές με αυτές. Τα μηχανάκια μέτρησης της τηλεθέασης στην υπηρεσία του ΕΣΡ θα μπορούσαν να αναθέσουν στην κοινωνία τον έλεγχο της ποιότητας των τηλεοπτικών προγραμμάτων.
Η συζήτηση κυβέρνησης – αντιπολίτευσης όμως δεν ασχολείται με αυτά. Μοιάζει περισσότερο με διαμάχη παλιάς εναντίον εκκολαπτόμενης διαπλοκής. Τα περί οικονομοτεχνικών μελετών που ακούγονται από τη μία και τα περί στρεβλώσεων της αγοράς από την άλλη επιχειρούν να συγκαλύψουν αυτήν την πραγματικότητα.
Μία πραγματικότητα την οποία δυστυχώς η κυβέρνηση θέλει να οριοθετήσει όχι μόνο πέραν του Συντάγματός μας, που αναθέτει σαφώς στο ΕΣΡ την αρμοδιότητα να χορηγεί τις τηλεοπτικές άδειες, αλλά και πέραν της ευρωπαϊκής έννομης τάξης όσον αφορά την πολυφωνία, τον ανταγωνισμό, το άνοιγμα των αγορών. Γιατί δεν φτάνει μόνο να έχεις δίκιο, πρέπει να ξέρεις και πώς να το διεκδικήσεις για να το κερδίσεις.
Γιώργος Κ. Στράτος
Δκηγόρος- δημοσιογράφος
Μ.Η.Τ. 232120