Η ανακοίνωση Μητσοτάκη για τη δημιουργία τους σε Ιόνιο Πέλαγος και νότιο Αιγαίο
Δεκαπέντε μήνες μετά την αρχική εξαγγελία ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε χθες τη δημιουργία δύο θαλάσσιων πάρκων στο Ιόνιο Πέλαγος και το νότιο Αιγαίο, συνολικής έκτασης 27.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων (περί τα 18.000 km2 και 9.500 km2, αντίστοιχα), που είναι «25% παραπάνω απ’ τις αρχικές εξαγγελίες», όπως είπε.
Σύμφωνα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, «με τα δύο πάρκα η Ελλάδα αποκτά από τις μεγαλύτερες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, που θα μας επιτρέψουν να επιτύχουμε τον στόχο της προστασίας του 30% των χωρικών υδάτων μας έως το 2030». «Η Ελλάδα μπορεί να γίνει φωνή της θάλασσας. Στην Ευρώπη, αλλά και πέρα από αυτήν» τόνισε.
Καταφύγια ζωής
Οπως είπε, «τα θαλάσσια πάρκα θα αποτελέσουν απέραντα καταφύγια ζωής κάτω από τα κύματα, θα συμβάλουν επίσης στη διατήρηση των οικοσυστημάτων, στην αποκατάσταση της ισορροπίας και στη θέσπιση ενός τολμηρού, νέου προτύπου για τη θαλάσσια προστασία, και το πιο σημαντικό μέσα σε αυτές τις θαλάσσιες ζώνες θα απαγορευτεί η εξαιρετικά καταστροφική πρακτική της μηχανότρατας». «Να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση με τη θάλασσα. Οχι ως ιδιοκτήτες, αλλά ως θεματοφύλακες» είπε.
Σύμφωνα με την κυβέρνηση:
1 Τα θαλάσσια πάρκα είναι δίκτυα διασυνδεδεμένων προστατευόμενων περιοχών. Η δημιουργία τους προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα σε σχέση με τις μεμονωμένες προστατευόμενες περιοχές, κυρίως λόγω της ολιστικής οικολογικής, της διοικητικής και της κοινωνικοοικονομικής προσέγγισης. Σκοπός τους είναι η διατήρηση της μοναδικής βιοποικιλότητας, η προστασία και η αποκατάσταση των οικοτόπων και η προώθηση της εκπαίδευσης και της ευαισθητοποίησης σχετικά με τη θαλάσσια φύση.
2 Τα όρια των εθνικών θαλάσσιων πάρκων προσδιορίστηκαν έπειτα από αντίστοιχες Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (ΕΠΜ), σύμφωνα με την εθνική και ενωσιακή νομοθεσία με κριτήριο την οικολογική και την περιβαλλοντική τους αξία. Τα δύο πάρκα περιλαμβάνουν και ενοποιούν διάσπαρτες προστατευόμενες περιοχές που ανήκουν ήδη ή είναι υπό ένταξη στο ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000. Τα πάρκα είναι συνεκτικά και γεωγραφικά προσδιορισμένα, προκειμένου να μπορούν να επιτηρούνται και να είναι εφικτή η αποτελεσματική διαχείρισή τους με σκοπό την ουσιαστική προστασία τους.
3 Στόχος της θεσμοθέτησης των δύο εθνικών θαλάσσιων πάρκων είναι:
α) η ανάδειξη και η τεκμηρίωση της μοναδικής σε παγκόσμια κλίμακα οικολογικής και επιστημονικής αξίας της πολυνησίας του νοτίου Αιγαίου και του Ιονίου,
β) η προστασία και η διαχείριση των πολύτιμων οικοσυστημάτων και ειδών τους, τόσο στον χερσαίο όσο και τον θαλάσσιο χώρο,
γ) η συμβατή με την προστασία του περιβάλλοντος βιώσιμη διατήρηση ή/και επαναφορά ανθρώπινων δραστηριοτήτων, ώστε να διασφαλιστεί η διαχρονική αναγνώριση της περιοχής εντός και εκτός συνόρων ως πολύτιμο στοιχείο της παγκόσμιας φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς.
4 Με τα εθνικά θαλάσσια πάρκα ο χώρος αντιμετωπίζεται με ενιαίο τρόπο και δίνει τη δυνατότητα ορθότερης ρύθμισης των επιτρεπόμενων χρήσεων και δραστηριοτήτων. Στα εθνικά θαλάσσια πάρκα θα απαγορευτεί πλήρως η αλιεία με μηχανότρατα, ενώ προβλέπονται πρόσθετα μέτρα και περιορισμοί για την αποτελεσματική προστασία των πλέον ευάλωτων οικοτόπων και ειδών.
5 Οι ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες (ΕΠΜ) των εθνικών θαλάσσιων πάρκων τίθενται σήμερα σε δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 22 Σεπτεμβρίου. Αμέσως μετά το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα προχωρήσει σε επεξεργασία των σχολίων της διαβούλευσης και στη σύνταξη του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος, με στόχο την κατάθεσή του στο ΣτΕ μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου. Με την ολοκλήρωση της νομικής επεξεργασίας από το ΣτΕ και τη δημοσίευση των Προεδρικών Διαταγμάτων ολοκληρώνεται η θεσμοθέτηση των δύο πάρκων.
6 Τα δύο πάρκα είναι η πρώτη φάση ενός μεγάλου εγχειρήματος που αφορά περιοχές ολόκληρου του Αιγαίου. Οταν ολοκληρωθεί η υλοποίηση αυτού του σταδίου, θα ακολουθήσουν τα επόμενα.
7 Οι νότιες Κυκλάδες προτεραιοποιούνται ως το πρώτο στάδιο υλοποίησης, επειδή είναι το πιο ευαίσθητο περιβαλλοντικά οικοσύστημα. Η περιοχή του πάρκου συμπεριλαμβάνει ένα πολύ σημαντικό οικολογικά τμήμα του Αιγαίου, το οποίο ταυτόχρονα δέχεται ισχυρές πιέσεις λόγω κυρίως του τουρισμού.
8 Το εθνικό θαλάσσιο πάρκο Ιονίου επιλέχθηκε γιατί η περιοχή έκτασης του πάρκου είναι καίριας σημασίας για πολλά είδη θαλάσσιων θηλαστικών που χρησιμοποιούν την ελληνική τάφρο του Ιονίου ως κύρια περιοχή διαβίωσης και απειλούνται από ανθρωπογενείς πιέσεις όπως οι συγκρούσεις με πλοία και ο υποθαλάσσιος θόρυβος.
Αντίδραση σε ήπιους τόνους από την Τουρκία μετά τις εξαγγελίες Κυριάκου
Σε ήπιους τόνους κυμάνθηκε η αντίδραση της Τουρκίας μετά τις εξαγγελίες του Κυριάκου Μητσοτάκη για τη δημιουργία των νέων Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων σε Ιόνιο και Αιγαίο. «Θα πρέπει να αποφεύγονται μονομερείς ενέργειες σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες, όπως το Αιγαίο και η Μεσόγειος» επισήμανε μεταξύ άλλων στο κείμενο που εξέδωσε το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, εκτιμώντας ότι τα θαλάσσια πάρκα «δεν θα έχουν κανένα νομικό αποτέλεσμα στο πλαίσιο των αλληλένδετων προβλημάτων του Αιγαίου μεταξύ των δύο χωρών». Η Αγκυρα προανήγγειλε ακόμη ότι τις προσεχείς ημέρες θα προβεί στη δημοσιοποίηση των δικών της σχεδίων για την προστασία του περιβάλλοντος στις θαλάσσιες περιοχές της, δηλώνοντας ταυτόχρονα «πάντα έτοιμη να συνεργαστεί με την Ελλάδα ως ένα από τα δύο παράκτια κράτη στο Αιγαίο Πέλαγος».
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών σχολιάζοντας όσα ανέφερε το αντίστοιχο της Τουρκίας, αφού τάχθηκε υπέρ του διαλόγου των δύο κρατών, ξεκαθάρισε πως «το νομικό καθεστώς στο Αιγαίο είναι ξεκάθαρο» και «οι αναφορές σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες είναι εντελώς ανεδαφικές». Παράλληλα, υπογράμμισε ότι «η ελληνική κυριαρχία στην περιοχή αυτή ορίζεται σαφώς και οριστικώς από διεθνή συμβατικά κείμενα, ενώ κατέληξε ότι «η άσκηση των δικαιωμάτων που απορρέουν από την ελληνική κυριαρχία δεν αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης».