Στο Αγιολόγιο της Εκκλησίας προστέθηκαν δύο φωτεινές μορφές διαφορετικών εποχών, ο πρωτοπόρος ιεραπόστολος με σπουδαίο έργο στην Αφρική π. Χρυσόστομος Παπασαραντόπουλος και ο μακαριστός Πατριάρχης Σίλβεστρος, εξέχουσα εκκλησιαστική μορφή του 16ου αιώνα
«Παπαφλέσσα της Ιεραποστολής» είχε χαρακτηρίσει ο μακαριστός Μητροπολίτης Κινσάσας Νικηφόρος τον π. Χρυσόστομο Παπασαραντόπουλο, τον πρωτοπόρο ιεραπόστολο που άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στην Αφρική.
- Aπό τον Απόστολο Σπύρου
Μαζί με τον Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας Σίλβεστρο, δύο φωτεινές μορφές διαφορετικών εποχών, αλλά κοινής πίστης και διακονίας, προστέθηκαν την Τετάρτη 8 Οκτωβρίου στο Αγιολόγιο της Εκκλησίας της Αλεξάνδρειας, με απόφαση της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου, κατά τη δεύτερη ημέρα των εργασιών της στην Αλεξάνδρεια.
Ο Αγιος Σίλβεστρος, Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας, υπήρξε μια εξέχουσα εκκλησιαστική μορφή του 16ου αιώνα, η οποία σφράγισε με την παρουσία και το έργο της μια περίοδο ιδιαίτερης πνευματικής και διοικητικής ακμής για το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας. Καταγόταν από την Κρήτη, τη Μεγαλόνησο με τη μακραίωνη εκκλησιαστική παράδοση, που ανέδειξε πλήθος κληρικών και λογίων κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και όχι μόνο. Από νεαρή ηλικία διακρίθηκε για την ευσέβειά του, τη μόρφωσή του και τον ζήλο του για την Εκκλησία.
Στήριγμα στα δύσκολα
Ανερχόμενος ταχέως στην ιερατική και εκκλησιαστική κλίμακα, ο Σίλβεστρος εκλέχθηκε Πατριάρχης Αλεξανδρείας το 1569, σε μια εποχή κατά την οποία το Πατριαρχείο κατείχε εξέχουσα θέση στον ορθόδοξο κόσμο. Η έδρα της Αλεξάνδρειας, με τη μακραίωνη ιστορία από τους αποστολικούς χρόνους και τον Αγιο Μάρκο τον Ευαγγελιστή, εξακολουθούσε να ακτινοβολεί ως κέντρο θεολογίας, πνευματικότητας και διαλόγου με Ανατολή και Δύση.
Η πατριαρχεία του Σιλβέστρου διήρκεσε έως το 1590, περίοδο κατά την οποία η Εκκλησία της Αλεξάνδρειας γνώρισε άνθηση τόσο στα εσωτερικά της όσο και στις σχέσεις της με τα άλλα Πατριαρχεία. Μερίμνησε για την ενίσχυση των πνευματικών θεσμών και την καλλιέργεια της θεολογικής παιδείας. Στήριξε τον κλήρο και τον λαό σε μια εποχή γεμάτη προκλήσεις, όπου η παρουσία των Οθωμανών, οι δυτικές ιεραποστολές και οι οικονομικές δυσχέρειες δημιουργούσαν ένα σύνθετο περιβάλλον για την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αιγύπτου και της Βόρειας Αφρικής.
Ηρωική μορφή
Παράλληλα, ο Οσιος Χρυσόστομος Παπασαραντόπουλος (1903-1972) υπήρξε μία από τις πλέον φωτεινές και ηρωικές μορφές της σύγχρονης ορθόδοξης ιεραποστολής. Γεννημένος στο Βασιλίτσι της Μεσσηνίας, έμελλε να διαγράψει μια πορεία μοναδική, που ξεπερνά τα γεωγραφικά όρια της πατρίδας και αγκαλιάζει ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο. Με ακλόνητη πίστη, ζήλο και απαράμιλλη αυταπάρνηση, ο ταπεινός αυτός κληρικός θεμελίωσε το έργο της ορθόδοξης ιεραποστολής στην καρδιά της Αφρικής, καθιστώντας την Εκκλησία παρούσα σε τόπους όπου έως τότε δεν είχε ακουστεί το μήνυμα του Ευαγγελίου.
Η ιεραποστολική του δράση υπήρξε πολυεπίπεδη και μακρόχρονη. Πριν φτάσει στο Κονγκό, όπου θα άφηνε το ανεξίτηλο αποτύπωμά του, διήνυσε μια δεκαετία κοπιαστικής προσφοράς στην Ανατολική Αφρική, κηρύττοντας τον λόγο του Θεού στην Ουγκάντα, στην Κένυα και την Τανζανία. Σε αυτές τις χώρες δεν αρκέστηκε σε θεωρητικές διδασκαλίες, αλλά οικοδόμησε ναούς, κατήχησε, βάπτισε, στήριξε τις πρώτες τοπικές ορθόδοξες κοινότητες και πρόσφερε παρηγοριά και ελπίδα σε πλήθος ανθρώπων.
Σε προχωρημένη ηλικία και ενώ θα μπορούσε να παραμείνει στην άνεση και την ασφάλεια της Αθήνας, ο πατήρ Χρυσόστομος αποφάσισε να ακολουθήσει μια πορεία που λίγοι θα τολμούσαν. Με κλονισμένη υγεία και χωρίς οικονομική στήριξη ξεκίνησε μόνος για το άγνωστο. Κολουέζι, Κασένγκα, Κανάγκα, Κινσάσα είναι πόλεις και τόποι που γνώρισαν από κοντά το ιεραποστολικό του έργο και μνημονεύουν το πέρασμά του με ευγνωμοσύνη. Εκεί έσπειρε τον σπόρο της πίστεως, ο οποίος βλάστησε και καρποφόρησε μέσα από τις κοινότητες που συγκροτήθηκαν γύρω από τους ιερούς ναούς και τη διδασκαλία του.
Το έργο του δεν ήταν απλώς θρησκευτικό, ήταν πολιτισμικό, κοινωνικό και βαθιά ανθρωπιστικό. Η προσωπικότητά του υπήρξε φλογερή, αποφασιστική και ανυποχώρητη. Για τους δύο νέους Αγίους της Εκκλησίας έγιναν σχετικές εισηγήσεις από Αρχιερείς του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. Η πρώτη, «Ο Βίος και το Εργον του εν Αγίοις Πατρός ημών Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας Σιλβέστρου», αναγνώσθηκε από τον Μητροπολίτη Ναϊρόμπης κ. Μακάριο και η δεύτερη, «Η Ζωή και το Ιεραποστολικό Εργον του Οσίου και Θεοφόρου Πατρός ημών Χρυσοστόμου», εκφωνήθηκε από τον Μητροπολίτη Κινσάσας κ. Θεοδόσιο.
«Έγινε ο Παπαφλέσσας της Ιεραποστολής»
Οπως έγραψε ο μακαριστός Μητροπολίτης Κινσάσας κυρός Νικηφόρος: «Με το παράδειγμά του έγινε ο Παπαφλέσσας της ιεραποστολής». Μάλιστα, εξηγούσε ότι, όπως ο Παπαφλέσσας πυρπολούσε τις ψυχές των Ελλήνων στον Αγώνα της Ελευθερίας, έτσι και ο Χρυσόστομος πυρπόλησε με την πίστη του τις καρδιές των Αφρικανών, ανοίγοντας δρόμους εκεί που φαινόταν αδύνατο να υπάρξουν.
Η κοίμησή του το 1972 άφησε πίσω της ένα τεράστιο πνευματικό έργο και μια κληρονομιά που συνεχίζει να εμπνέει ιεραποστόλους και πιστούς μέχρι σήμερα. «Δεν ήρθε στην Αφρική για να αφήσει ένα όνομα, αλλά για να χαρίσει τον Χριστό. Δεν αναζήτησε ανθρώπινες δόξες, αλλά έσπειρε με θυσία και σιωπή. Αυτό είναι το μήνυμα του Αγίου Χρυσοστόμου για εμάς σήμερα: ότι η Ιεραποστολή είναι δρόμος σταυρού, αλλά και οδός Αναστάσεως» ανέφερε σε ανακοίνωσή της η Μητρόπολη Τολιάρας και Νοτίου Μαδαγασκάρης.
Επίσης, η Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής ευχήθηκε: «Η επίσημη αναγνώριση της αγιότητας του Αγίου Χρυσοστόμου να αναζωπυρώσει το ιεραποστολικό πνεύμα στις καρδιές των πιστών και να εμπνεύσει νέους εργάτες στον αμπελώνα του Κυρίου, ιδιαίτερα στον ευλογημένο μα δοκιμαζόμενο αγρό της αφρικανικής ηπείρου».
