Σήμερα, 23 Οκτωβρίου, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του Αγίου Ιακώβου του Αποστόλου, του λεγομένου Αδελφοθέου, μιας από τις πιο σημαντικές και σεβάσμιες μορφές της πρώτης Χριστιανικής Εκκλησίας. Ο Άγιος Ιάκωβος υπήρξε ο πρώτος Επίσκοπος Ιεροσολύμων και υπήρξε πρόσωπο-κλειδί στη θεμελίωση και τη διοργάνωση της πρώτης χριστιανικής κοινότητας, αμέσως μετά την Ανάσταση και την Πεντηκοστή.
Κατά την παράδοση, ο Ιάκωβος ήταν υιός του Ιωσήφ του Μνήστορος από προηγούμενο γάμο, και επομένως θετός αδελφός του Ιησού Χριστού. Από τα νεανικά του χρόνια διακρίθηκε για τη σοβαρότητα, την εγκράτεια και την αφοσίωσή του στον Θεό. Πολλοί Πατέρες της Εκκλησίας αναφέρουν ότι ζούσε ως Ναζωραίος, ακολουθώντας αυστηρή ασκητική ζωή: δεν έπινε οίνο, δεν έτρωγε κρέας, προσευχόταν διαρκώς και αφιέρωνε τον εαυτό του στη νηστεία και τη μελέτη του Νόμου. Η βαθιά του πίστη και η καθαρότητα του βίου του τού χάρισαν την προσωνυμία «ο Δίκαιος».
Μετά την Ανάσταση του Κυρίου, ο Ιάκωβος πίστεψε ακλόνητα στη θεότητα του Χριστού και αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στο αποστολικό έργο. Η Εκκλησία τον αναγνωρίζει ως τον πρώτο Επίσκοπο των Ιεροσολύμων, θέση που κατείχε με σύνεση, ταπεινότητα και πνευματική δύναμη. Ως πνευματικός πατέρας της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων, ο Ιάκωβος διαδραμάτισε πρωτεύοντα ρόλο στην οργάνωση της κοινότητας των πρώτων χριστιανών και αποτέλεσε σημείο ενότητας ανάμεσα στους Ιουδαίους που ασπάστηκαν την πίστη και στους εθνικούς. Ήταν εκείνος που προήδρευσε στη λεγόμενη «Αποστολική Σύνοδο» των Ιεροσολύμων, όπου καθορίστηκαν οι πρώτες κατευθυντήριες γραμμές της Εκκλησίας σχετικά με την αποδοχή των εθνικών και την απαλλαγή τους από τις τυπικές διατάξεις του Μωσαϊκού Νόμου.
Ο Άγιος Ιάκωβος είναι επίσης συνδεδεμένος με τη συγγραφή της αρχαιότερης Θείας Λειτουργίας, της λεγόμενης «Λειτουργίας του Αγίου Ιακώβου», που αποτελεί τη βάση όλων των μεταγενέστερων λειτουργιών, όπως εκείνες του Μεγάλου Βασιλείου και του Ιωάννη του Χρυσοστόμου. Η λειτουργία αυτή φέρει έντονο αποστολικό χαρακτήρα και μαρτυρεί το πνεύμα απλότητας, εσωτερικής προσευχής και βαθειάς πνευματικότητας που διέκρινε την πρώτη Εκκλησία. Παράλληλα, του αποδίδεται και η συγγραφή της Καθολικής Επιστολής του Ιακώβου, που περιλαμβάνεται στην Καινή Διαθήκη και διακρίνεται για τον πρακτικό και ηθικό της χαρακτήρα, καλώντας τους πιστούς να συνδέσουν την πίστη με τα έργα και τη ζωή της αγάπης.
Η δράση του Ιακώβου προκάλεσε θαυμασμό αλλά και μίσος. Οι Ιουδαίοι ηγέτες της εποχής τον θεωρούσαν επικίνδυνο, καθώς η διδασκαλία του κέρδιζε όλο και περισσότερους ανθρώπους. Όταν κλήθηκε να μαρτυρήσει δημοσίως για τον Χριστό, οδηγήθηκε στην κορυφή του Ναού της Ιερουσαλήμ, όπου οι άρχοντες τον προκάλεσαν να αρνηθεί την πίστη του. Εκείνος όμως, με παρρησία, ομολόγησε πως ο Ιησούς είναι ο Υιός του Θεού και ο Σωτήρας του κόσμου. Η ομολογία αυτή του στοίχισε τη ζωή· ρίχτηκε από το ύψος του ναού και, ενώ ακόμη ζούσε, λιθοβολήθηκε μέχρι θανάτου, κλείνοντας έτσι τη ζωή του με μαρτυρικό τέλος, γύρω στο έτος 62 μ.Χ.
Η παρακαταθήκη του Αγίου Ιακώβου
Η Εκκλησία τον τιμά κάθε χρόνο στις 23 Οκτωβρίου, ενώ μνημονεύεται επίσης την πρώτη Κυριακή μετά τα Χριστούγεννα, μαζί με τον Δίκαιο Ιωσήφ τον Μνήστορα και τον Προφήτη Δαβίδ. Η μορφή του Ιακώβου του Αδελφοθέου παραμένει μέχρι σήμερα σύμβολο δικαιοσύνης, πίστης και αγάπης προς τον Θεό. Μέσα από τη ζωή και το μαρτύριό του προβάλλει το πρότυπο του αληθινού ποιμένα, εκείνου που προσφέρει τον εαυτό του για το ποίμνιο και που ηγείται όχι με εξουσία, αλλά με ταπείνωση και αυτοθυσία.
Η παρακαταθήκη του Αγίου Ιακώβου ζει μέσα στη λατρευτική ζωή της Εκκλησίας, στα λόγια της Επιστολής του και στη λειτουργία που φέρει το όνομά του. Το πρόσωπό του παραμένει φάρος πίστης και αντοχής μέσα στους αιώνες, υπενθυμίζοντας σε κάθε πιστό ότι η αληθινή σχέση με τον Θεό δεν είναι θεωρητική, αλλά βιώνεται μέσα από τα έργα της δικαιοσύνης, της αγάπης και της αλήθειας.
