Η αιφνίδια απώλεια ακοής εμφανίζεται ξαφνικά και συχνά συνοδεύεται από εμβοές ή αίσθημα «βουλώματος», γεγονός που ανησυχεί έντονα τους ασθενείς και απαιτεί άμεση ιατρική εκτίμηση.
Για να κατανοήσουμε τι την προκαλεί, πώς αντιμετωπίζεται και ποια είναι η πρόγνωση, συναντήσαμε τον κ. Γεώργιο Χρυσοβιτσιώτη, Ωτορινολαρυγγολόγο – Χειρουργό Κεφαλής & Τραχήλου, ο οποίος απαντά στα βασικά ερωτήματα γύρω από αυτή την αιφνίδια κατάσταση.
Τι είναι η αιφνίδια απώλεια ακοής και πώς γίνεται αντιληπτή;
Η αιφνίδια απώλεια ακοής ή αιφνίδια νευροαισθητήρια βαρηκοΐα είναι μία ξαφνική μείωση της ακοής, η οποία εμφανίζεται μέσα σε διάστημα λίγων ωρών(το πολύ εντός τριών ημερών). Σχεδόν πάντα συμβαίνει μόνο στο ένα αυτί. Οι περισσότεροι ασθενείς αναφέρουν πως το αντιλήφθηκαν αμέσως μόλις ξύπνησαν ή όταν μίλησαν στο τηλέφωνο και διαπίστωσαν πως «από το ένα αυτί δεν άκουγαν όπως πριν». Συχνά συνοδεύεται από εμβοές («βουητό»), αίσθημα πληρότητας («βούλωμα») και σε ορισμένες περιπτώσεις από ίλιγγο, συμπτώματα που αυξάνουν την ανησυχία του ασθενούς. Η μείωση της ακοής μπορεί να είναι μικρή, σοβαρή ή (σπάνια) πλήρης.
Πότε πρέπει κάποιος να ζητήσει ιατρική βοήθεια;
Κάθε αιφνίδια αλλαγή στην ακοή θα πρέπει να θεωρείται επείγουσα μέχρι αποδείξεως του εναντίου. Όταν είναι εφικτό, οι ασθενείς θα πρέπει να εξετάζονται το συντομότερο δυνατόν, από ΩΡΛ που να μπορεί να αξιολογήσει τις πιθανές παθολογίες στο αυτί και να διενεργήσει τις απαραίτητες εξετάσεις.
Θα πρέπει να ελεγχθούν και να αποκλειστούν αίτια που εμποδίζουν τη μετάδοση του ήχου σε ένα κατά τα άλλα φυσιολογικό όργανο ακοής (βύσμα κυψελίδας, ωτίτιδες, δυσλειτουργία ευσταχιανής σάλπιγγας κλπ.).
Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με ακοολογικό έλεγχο (τονική ακοομετρία), ο οποίος πρέπει να διενεργείται το συντομότερο δυνατόν. Σύμφωνα με τον ορισμό του αμερικανικού National Institute on Deafness and Other Communication Disorders (NIDCD), στο ακοόγραμμα καταγράφεται πτώση της ακοής τουλάχιστον κατά 30 dB, σε τρεις διαδοχικές εξεταζόμενες συχνότητες.
Γιατί συμβαίνει; Υπάρχουν συγκεκριμένες αιτίες;
Στη βιβλιογραφία έχουν προταθεί διάφοροι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί: ιογενείς λοιμώξεις που προκαλούν φλεγμονή στο έσω ους, μικροαγγειακές διαταραχές που επηρεάζουν την αιμάτωση του κοχλία, αυτοάνοσες διεργασίες ή βιοχημικές αλλαγές στο κυτταρικό stress. Κανένας από αυτούς δεν έχει αποδειχθεί αδιαμφισβήτητα και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν αναγνωρίζεται μία σαφής, συγκεκριμένη αιτία. Έτσι, η αιφνίδια νευροαισθητήρια βαρηκοΐα χαρακτηρίζεται ως ιδιοπαθής.
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η αιφνίδια βαρηκοΐα είναι εκδήλωση κάποιας άλλης πάθησης, όπως το ακουστικό νευρίνωμα, η νόσος Ménière, νευρολογικά ή αυτοάνοσα συστηματικά νοσήματα. Ανάλογα με το ιστορικό και την κλινική εικόνα, ο ΩΡΛ μπορεί να συστήσει ειδικές Μαγνητικές Τομογραφίες η εργαστηριακές εξετάσεις, ώστε να αναγνωριστούν ή να αποκλειστούν αίτια που απαιτούν διαφορετική διαχείριση.
Πώς αντιμετωπίζεται και πότε πρέπει να ξεκινήσει η θεραπεία;
Η βασική θεραπεία της ιδιοπαθούς αιφνίδιας βαρηκοΐας είναι η χορήγηση κορτικοστεροειδών («κορτιζόνης»). Αυτά μπορούν να δοθούν είτε από το στόμα είτε παρεντερικά (ενδομυϊκά ή ενδοφλέβια), με όμοια αποτελεσματικότητα ανεξάρτητα από την οδό χορήγησης.
Επιπλέον, μπορεί να γίνει χορήγηση κορτιζόνης με ενδοτυμπανικές εγχύσεις. Με αυτόν τον τρόπο μικρή ποσότητα κορτικοστεροειδούς εγχέεται πίσω από το τύμπανο ώστε να φτάσει στο έσω ους. Οι ενδοτυμπανικές εγχύσεις συνήθως γίνονται ταυτόχρονα με τη συστηματική κορτιζόνη. Αποτελούν όμως και επιλογή διάσωσης σε ασθενείς που έλαβαν μόνο συστηματική κορτιζόνη χωρίς βελτίωση, σε ασθενείς που παρουσιάστηκαν μετά από δύο εβδομάδες από την έναρξη των συμπτωμάτων και σε ασθενείς που έχουν κάποια αντένδειξη για συστηματική χορήγηση κορτιζόνης.
Η θεραπεία πρέπει να ξεκινάει το συντομότερο δυνατό μετά την εμφάνιση του επεισοδίου και αυτό ο κανόνας ισχύει ανεξάρτητα από τις διχογνωμίες στη βιβλιογραφία.
Σύμφωνα με τις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες της American Academy of Otolaryngology–Head and Neck Surgery, η θεραπεία έχει τα καλύτερα αποτελέσματα όταν ξεκινήσει μέσα σε 14 ημέρες από την εμφάνιση της απώλειας. Οι τελευταίες μελέτες στενεύουν αυτό το περιθώριο στις 7 ημέρες. Όφελος από τη θεραπεία έχει αναφερθεί έως και 6 εβδομάδες από την έναρξη, αλλά αυτό δεν είναι συχνό εύρημα.
«Θα επιστρέψει η ακοή μου;», «Υπάρχει περίπτωση να το ξαναπάθω;» «Υπάρχουν τρόποι πρόληψης;»
Η πρόγνωση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που περιλαμβάνουν την ηλικία, την παρουσία ιλίγγου στην έναρξη, το βαθμό της βαρηκοΐας και το χρόνο έναρξης της θεραπείας. Περίπου 1-2 στους 3 ασθενείς θα ανακτήσουν μικρότερο ή μεγαλύτερο ποσοστό της ακοής τους, μέσα στις πρώτες 2 εβδομάδες. Σε αυτούς τους ασθενείς περιμένουμε πιθανόν επιπλέον βελτίωση και στις επόμενες εβδομάδες, όχι όμως μετά τους 3 μήνες από την εμφάνιση.
Η ιδιοπαθής αιφνίδια νευροαισθητήρια βαρηκοΐα είναι σχεδόν πάντα μονόπλευρη και η υποτροπή είναι εξαιρετικά σπάνια. Αν και όταν συμβεί μια υποτροπή μπορεί να αφορά στο ίδιο ή το άλλο αυτί. Ωστόσο ο ΩΡΛ πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτικός στην αξιολόγηση επεισοδίων που δεν ταιριάζουν εύκολα με τη διάγνωση και να αναζητήσει άλλα αίτια που μπορεί να παρερμηνευθούν ως μια αιφνίδια βαρηκοΐα.
Καθώς η αιτιολογία είναι άγνωστη δεν υπάρχουν συγκεκριμένα προληπτικά μέτρα που μπορούν να λάβουν οι ασθενείς. Η αποφυγή έκθεσης σε δυνατούς ή/και συνεχόμενους θορύβους είναι μια καθολική στρατηγική προστασίας της ακοής όλων των ανθρώπων και ως τέτοια ισχύει και σε αυτήν περίπτωση.
Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Γεώργιο Χρυσοβιτσιώτη για τον χρόνο και τις πολύτιμες πληροφορίες που μοιράστηκε μαζί μας.
Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.orl.gr ή να επικοινωνήσετε τηλεφωνικά στο 210 802 2163.
Ο κ. Γεώργιος Χρυσοβιτσιώτης είναι Ωτορινολαρυγγολόγος – Χειρουργός Κεφαλής & Τραχήλου. Διατελεί Αναπληρωτής Διευθυντής ΩΡΛ στην Κλινική Ωτορινολαρυγγολογίας – Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής του Metropolitan General, ενώ παράλληλα διατηρεί το ιδιωτικό του ιατρείο στο Μαρούσι, στην οδό Περικλέους 7.
