Η επίσκεψη Μέρκελ έφερε στο μυαλό μου μερικούς συνειρμούς φαινομενικά άσχετους με την πολιτική. Φαινομενικά, γιατί ουσιαστικά έχουν και παραέχουν σχέση. Με τόση Γερμανία στο κεφάλι, θες δεν θες σκέφτεσαι τις τέχνες και τους καλλιτέχνες. Γιατί την έχει τη συμβολή της η μεγάλη αυτή χώρα και είναι τεράστια, από την κλασική μουσική ως το καμπαρέ, από την έμπνευση που προσφέρει η καθημερινότητα ως την αναζήτηση της αιώνιας αξίας.
Τα απολύτως αυτονόητα, όπως είναι η σημασία της τέχνης για τη ζωή μας, δεν χρειάζονται επιχειρηματολογία. Οπως και όπου κι αν εμφανίζεται, συνιστά για τον άνθρωπο ανάσα, διασκέδαση, ανακούφιση και διδασκαλία μαζί.
Μέσα σε αυτόν τον ορυμαγδό που γεννά η κατάρρευση των πάντων δίπλα μας, μέσα στις ύβρεις που εκτοξεύονται εντός και επί τα αυτά, μέσα στις άναρθρες κραυγές που έχουν υποκαταστήσει τον λόγο, αναμενόμενο, αφού τείνει να εκλείψει η λογική, μένω άναυδος μπροστά στην εκκωφαντική σιωπή των καλλιτεχνών μας. Σαν να τους έχει εξαφανίσει η κρίση πριν από τους… συνταξιούχους.
Ολες οι δικαιολογίες περιέχουν κομμάτι αλήθειας. Και λεφτά δεν υπάρχουν, και αγκυλώσεις υπάρχουν, και συστήματα στημένα παντού εδώ και δεκαετίες για να ελέγχουν την ευκαιρία και την επιτυχία, αλλά τέτοια μούγκα στη στρούγκα μας; Αν δεν αποτελεί η περίοδος που περνάμε και όσα βιώνουμε πρώτης τάξεως έμπνευση και ευκαιρία για δημιουργία, τότε ποια περιμένουν οι σκηνοθέτες, οι σεναριογράφοι, οι στιχουργοί και οι συνθέτες μας;
Οπως συμβαίνει πάντα με ό,τι αξίζει, βγαίνει στην επιφάνεια και βρίσκει τη θέση του όσα εμπόδια κι αν του παρουσιαστούν. Οπως συνέβη πολλές φορές στην καλλιτεχνική ζωή του τόπου μας, σε συγκυρίες αναλόγως δύσκολες με τη σημερινή, η τόλμη και η ευαισθησία πρωτοπόρων γέννησε διαμάντια. Τραγούδια, ταινίες και παραστάσεις, αναπόσπαστα κομμάτια της συλλογικής μας μνήμης, που μας συντροφεύουν ως σήμερα.
Δεν μπορεί όμως να συνεχίζουμε να πορευόμαστε ανακατεύοντας τη νοσταλγία μας ή, ακόμη χειρότερα, αυτή των γονιών και των παππούδων μας! Δεν είναι δυνατόν να κλαίμε και να γελάμε με τα ίδια και τα ίδια, σαν να μη γίνονται άλλα δίπλα μας. Και αφού τα ακούει και δικαίως το πολιτικό σύστημα, ώρα να τα πούμε και στο… καλλιτεχνικό. Είναι δική του η τεράστια ευθύνη, καθώς επιτρέπει στο κοινό να αρέσκεται στη μετριότητα και να εγκλωβίζεται στα ακαλλιέργητα, στα φτηνιάρικα και τα ανόητα που κατακλύζουν σκηνές, οθόνες, ραδιόφωνα και τηλεοράσεις.
Βιοπορισμό ασκούσαν και οι… δάσκαλοί τους, και μάλιστα σε συνθήκες παθών πολύ πιο οξυμένες. Συνεπώς, ας ψάξουν άλλες αιτίες για τις επιλογές και τις ατολμίες τους. Και όσοι εξ αυτών, κυρίως ηθοποιοί, επιχειρούν να μεταβληθούν, ως τιμητές άλλων επαγγελματιών, σε τηλεπανελίστες ή σε πολιτικούς, καλό είναι να θυμούνται πριν απ’ όλα ότι και η δική τους δουλειά είναι λειτούργημα, αφού καλείται να δημιουργήσει ήθος και μάλιστα στην κοινωνία.
Στην έρημο όπου περπατάμε η παρέα της τέχνης είναι πολύτιμη. Μαλακώνει την ψυχή, καλλιεργεί την αισθητική, φωτίζει τη ματιά μας στα πράγματα και αναδεικνύει όλες τις αλήθειες. Αν οι καλλιτέχνες και οι «καλλιτέχνες» μας δεν μπορούν να μας συντροφέψουν, ας μεριάσουν για να περάσουν όσοι περιμένουν, προτού μας σκεπάσει όλους μαζί η άμμος από τα μπάζα των αντιγραφών και των επανεκτελέσεων που τους επέτρεψαν να γίνουν «οικοδομήματα».
