Μανιφέστο Δένδια ενώπιον Μητσοτάκη για σύγχρονη ιδεολογική ταυτότητα με «αλλαγή», «αναγέννηση», «απαλλαγή από το ξεπερασμένο», «θεσμούς με διαφάνεια» και «εγγυήσεις κατά της διαφθοράς»
- Του Μανώλη Κοττάκη
«Στα κακοτράχαλα τα βουνά
με το σουράβλι και το ζουρνά
πάνω στην πέτρα την αγιασμένη
χορεύουν τώρα τρεις αντρειωμένοι.
Ο Νικηφόρος κι ο Διγενής
κι ο γιος της Αννας της Κομνηνής.
Δική τους είναι μια φλούδα γης,
μα εσύ, Χριστέ μου, τους ευλογείς
για να γλιτώσουν αυτή τη φλούδα
απ’ το τσακάλι και την αρκούδα.
Δες πώς χορεύει ο Νικηταράς
κι αηδόνι γίνεται ο ταμπουράς.
Από την Ηπειρο στο Μοριά
κι απ’ το σκοτάδι στη λευτεριά
το πανηγύρι κρατάει χρόνια
στα μαρμαρένια του Χάρου αλώνια.
Κριτής κι αφέντης είν’ ο Θεός
και δραγουμάνος του ο λαός».
Με αυτούς τους στίχους του Νίκου Γκάτσου σε σύνθεση του Μάνου Χατζιδάκι, τους οποίους ερμήνευσε ο μεγάλος Μανώλης Μητσιάς ενώπιον των 700 προσκεκλημένων, μεταξύ αυτών ο πρόεδρος της Βουλής, 111 βουλευτές της Ν.Δ., 8 μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος, το σύνολο της στρατιωτικής ηγεσίας και ο δήμαρχος Αθηναίων, «υποδέχθηκε» προχθές το βράδυ στο νέο, ανακαινισμένο Πεντάγωνο τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη ο υπουργός Εθνικής Αμυνας, Νίκος Δένδιας.
Δεδομένου του θορύβου που διαρκεί για τις μεταξύ τους σχέσεις, ο Κερκυραίος πολιτικός αποτόλμησε μπροστά στο Πεντάγωνο μια μοναδικού ρίσκου πολιτική πρωτοβουλία: επιχείρησε και κατάφερε να διαφοροποιηθεί από τον πολιτικό του προϊστάμενο στο πώς αντιλαμβάνεται σήμερα την Ελλάδα μέσα στον σύγχρονο κόσμο και την ποιότητα της διακυβέρνησής της. Δεν προσέφυγε σε κορόνες.
Η συνταγή του ήταν «ήπια ισχύς», χωρίς όμως να θίξει τον κύριο Μητσοτάκη, αλλά βγάζοντάς τον εντελώς έξω από τα νερά του. Ο «Τσάμικος» και οι ήρωές του, ο Χριστός, ο Νικηφόρος, ο Διγενής, ο Νικηταράς και η Αννα Κομνηνή, που είναι επίσης το αγαπημένο τραγούδι των πρώην πρωθυπουργών Κώστα Καραμανλή και Αντώνη Σαμαρά (ιδίως του δεύτερου), δεν είναι ακριβώς του γούστου του κυρίου Μητσοτάκη.
Δεν αρέσει στους υπερφιλελεύθερους το Βυζάντιο, ούτε το «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα Νικητήρια», που απέδωσε εξαιρετικά η χορωδία των Ενόπλων Δυνάμεων στην έναρξη της εκδήλωσης – ο πιο γνωστός, δηλαδή, ύμνος προς τιμήν της Παναγίας, που συνδέεται με την Κωνσταντινούπολη.
Γι’ αυτό είναι λίαν αμφίβολο αν ο πρωθυπουργός κατανόησε από πού μας έρχεται η φράση «Πολυχρόνιος ημέρα», που ανεφώνησαν τρις οι άψογοι παρουσιαστές της εκδήλωσης Αντζελα Γκερέκου και Ακης Σακελλαρίου. Ο υπουργός Εθνικής Αμυνας τόλμησε, με αφορμή την ανακαίνιση ενός κτιρίου από ερείπιο του παρελθόντος (που θύμιζε τα ηρωικά προσφυγικά της λεωφόρου Αλεξάνδρας) σε σύγχρονο βιοκλιματικό κτίριο (με την υπογραφή του μεγάλου Κώστα Βαρώτσου), να λύσει ενώπιον όλων, μεταξύ των οποίων και οι Νικήτας Κακλαμάνης, Ευάγγελος Βενιζέλος, Ευάγγελος Μεϊμαράκης, μια δύσκολη ιδεολογική άσκηση: Πόση νεωτερικότητα μπορεί να αντέξει η παράδοση; Και πόση παράδοση «χωρά» η νεωτερικότητα;
Η απάντηση που έχει δώσει μέχρι στιγμής πλείστες όσες φορές στο ίδιο διακύβευμα η παρούσα «κεντρώα» ηγεσία της Ν.Δ. είναι η αποκοπή από την παράδοση χάριν της νεωτερικότητας. Ο Δένδιας, με σύμμαχο το νέο μοντέρνο κτίριο, που ανακαινίστηκε με χορηγία 10 εκατομμυρίων ευρώ του «ταξίαρχου», επιχειρηματία Ευάγγελου Μυτιληναίου, απέδειξε ότι η παράδοση «παντρεύεται» με τη νεωτερικότητα.
«Παντρεύεται» το χθες με τον «φιλόδοξο εκσυγχρονισμό», όπως τον αποκάλεσε, και με το «υγιές, ενάρετο φιλελεύθερο υπόδειγμα». «Παντρεύεται» με τη νέα, μοντέρνα όψη του κτιρίου, που παραπέμπει, όπως είπε ο υπουργός, «στις πτυχώσεις της φουστανέλας των Ευζώνων και στους κίονες αρχαίων μνημείων». «Παντρεύεται» με την πίστη και την εικόνα της Παναγίας, η οποία είναι τοποθετημένη στην είσοδό του δεξιά όπως μπαίνεις, με την επίγνωση ότι πριν από όλες τις μεγάλες μάχες του έθνους σε αυτήν ορκίζονταν οι στρατηγοί και το στράτευμα. «Παντρεύεται», γιατί το δρώμενο που επιμελήθηκε η καταξιωμένη Σοφία Σπυράτου, σε κοστούμια της Ντένης Βλαχιώτη, έδεσε αρμονικά με τον νέο περιβάλλοντα χώρο και την «Κιβωτό της Μνήμης».
Ο Δένδιας μίλησε τολμηρά μπροστά στον πρωθυπουργό για «αλλαγή» και «αναγέννηση». Για «Ιστορία» και «ταυτότητα». Για τις δημοκρατίες που χρειάζονται «διαυγείς θεσμούς». Για θεσμούς «με ουσιαστική σύγκρουση και βαθιές μεταρρυθμίσεις». Για «εγγυήσεις κατά της διαφθοράς». Για την «απειλή που γίνεται δεκαπλάσια», επειδή «η ισχύς παράγει δίκαιο» και απαιτεί, εκτός από εξοπλισμούς, «συναγωνισμό οικονομιών, επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο και καινοτομία». Για το «φιλελεύθερο ενάρετο υπόδειγμα, που δίδει νέους μισθούς με εξοικονομήσεις από τη μείωση του κράτους» (το έκανε το ΥΠΕΘΑ, καταργώντας 3.000 οργανικές θέσεις). Για τη σύγκρουση «με το στατικό, το αποσπασματικό και το ξεπερασμένο», που για να γίνει χρειάζεται «να αναγνώσουμε εκ νέου την Ελλάδα». Για το «άνοιγμα στο καινούργιο, που προϋποθέτει σεβασμό στην παράδοση» και την «εθνική ταυτότητα».
Από το σημείο εκείνο και μετά, ο υπουργός Αμυνας χάραξε τη διαχωριστική γραμμή με την παρούσα ηγεσία. Αφού εξάντλησε τη νεωτερικότητα, διακήρυξε τη «σύζευξη της παράδοσης με την πρόοδο», αναθεωρώντας εν μέρει και αυτή την ιδεολογική διακήρυξη της Ν.Δ. του 1974, η οποία ορίζει ότι «συντηρεί από την παράδοση μόνο όσα ο χρόνος απέδειξε σωστά και προχωρεί με μεγάλα και τολμηρά βήματα στις εξελισσόμενες συνθήκες». Ο υπουργός υπερέβη τη διάκριση και ομίλησε για σύζευξη. Υιοθετώντας ουσιαστικά το υπό του Ελύτη λεχθέν, ότι «θα έρθει μια μέρα που το παρελθόν θα μας συγκλονίσει με τη δύναμη της επικαιρότητάς του».
Ο υπουργός τόνισε ότι «η εικόνα, η μνήμη και η αισθητική έχουν θέση στον πυρήνα της εθνικής αμυντικής ταυτότητας», ενώ έκανε ειδική αναφορά στην Παναγία, στους αυτοκράτορες και στο «Υπερμάχω» (μάλλον εκτός κειμένου, γιατί, παραδόξως, δεν βρήκαμε τις ωραίες αυτές αναφορές στο κείμενο της ομιλίας που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του υπουργείου).
Τελευταίο, αλλά όχι έλασσον: Ο κύριος Δένδιας έκανε, ενώπιον του δημάρχου Αθηναίων Χάρη Δούκα, ο οποίος ευρίσκεται σε κόντρα με το Μαξίμου, ειδική αναφορά στην «εθνική ενότητα». Ο δήμαρχος δώρισε και τα 28 συν 25 δενδρύλλια που φυτεύτηκαν στον περίβολο του Πενταγώνου προς τιμήν της 28ης Οκτωβρίου και της 25ης Μαρτίου.
Ο προλαλήσας Ευάγγελος Μυτιληναίος, που έλαβε τον λόγο για να υπογραμμίσει «ναι, ανήκουμε στη Δύση και στο ΝΑΤΟ, αλλά πρέπει να βασιζόμαστε στις δυνάμεις μας», σίγουρα αντελήφθη την αλλαγή στην ατμόσφαιρα. Επικαλέστηκε μάλιστα φράση συνέντευξης του Βαρώτσου στην «Εστία της Κυριακής», για να την αντιδιαστείλει με τη φράση «αν θες ειρήνη, προετοιμάσου για πόλεμο».
Ο γλύπτης Κώστας Βαρώτσος, που μίλησε επίσης πριν από τον Δένδια και έπειτα κάθισε δίπλα στη σύζυγό του Δανιηλίδα Δανασή και την οικοδέσποινα σύζυγο του υπουργού Δάφνη, επίσης κατανόησε το ιδεολογικό πλαίσιο της ημέρας. Δικαίωσε έτσι την εισήγηση του γενικού γραμματέα Αντώνη Οικονόμου προς τον υπουργό να αναλάβει αυτός την ανακαίνιση.
Εκείνος που φάνηκε να μην καταλαβαίνει τη «βελούδινη επανάσταση» Δένδια ήταν ο ταλαιπωρούμενος από κορονοϊό (και ίσως δικαιολογημένος για τα μειωμένα ανακλαστικά του) πρωθυπουργός. Ανέβηκε στο βήμα αμέσως μετά τον κύριο Δένδια και δεν ένιωσε καν την ανάγκη να κάνει ένα σχόλιο για όσα είχαν ήδη συμβεί. Πέρασαν από μπροστά του ο Χατζιδάκις, ο Γκάτσος, ο Μητσιάς, ο Αγγελος Παπαδημητρίου, οι στρατιώτες στο πλατύσκαλο του υπουργείου που «χαιρετούσαν» τις μητέρες τους και δεν βρήκε μια λέξη να πει. Περιορίστηκε σε μια καλή, αλλά κλασική, χωρίς κάτι νέο, ομιλία.
Κατάλαβαν όμως άριστα οι 111 βουλευτές της Ν.Δ., οι 89 εκ των οποίων, σύμφωνα με πληροφορίες μας, είχαν δηλώσει συμμετοχή πριν γίνει γνωστή η παρουσία του πρωθυπουργού στην εκδήλωση! Κατάλαβαν, όπως σχολίαζαν μετά σε πηγαδάκια, ότι ο Δένδιας «σάλπισε την επιστροφή στα νάματα της παράταξης, με σύγχρονη ιδεολογική ταυτότητα», που βεβαίως δεν περιλαμβάνει τη διαφθορά και τη διάβρωση των θεσμών. Είναι παράδοξο, αλλά ισχύει.
Η απουσία των πρώην πρωθυπουργών Κώστα Καραμανλή και Αντώνη Σαμαρά βοήθησε θετικά κατά τούτο: Το σύνολο της Κοινοβουλευτικής Ομάδας σχεδόν παρακολούθησε ένα άτυπο «ντιμπέιτ» μεταξύ του νυν και του φιλοδοξούντος να γίνει στο μέλλον «νυν», και κατέληξε στα πρώτα συμπεράσματά του. Οπως μας σχολίασε χαμηλόφωνα κατά την έξοδό του ένας μητροπολίτης περασμένες οκτώ, ο υπουργός ήδη «διακονεί την αλλαγή»…
