Ο δήμαρχος Ελληνικού – Αργυρούπολης μιλά για τη μεγαλύτερη αστική ανάπλαση της Ευρώπης και το όραμα μιας πόλης που, όπως λέει, «αναπτύσσεται χωρίς να αφήνει κανέναν πίσω»
Το «Ελληνικό» («The Ellinikon») δεν αποτελεί απλώς ακόμη ένα μεγάλο έργο, είναι μια υπόσχεση για το μέλλον, μια συλλογική προσδοκία, ένα πολιτικό και κοινωνικό στοίχημα, αλλά ταυτόχρονα και μια πηγή προβληματισμού.
- Συνέντευξη στον Βαγγέλη Φανίδη
Ενα εγχείρημα που ξεδιπλώνεται καθημερινά μπροστά στα μάτια όλων όσοι κινούνται κατά μήκος της παραλιακής λεωφόρου Ποσειδώνος. Στον χώρο όπου κάποτε λειτουργούσε το αεροδρόμιο που συνέδεσε την Ελλάδα με τον κόσμο -κυρίως μέσα από την Ολυμπιακή Αεροπορία του Αριστοτέλη Ωνάση- σήμερα οικοδομείται μια νέα πόλη και υλοποιείται η μεγαλύτερη αστική ανάπλαση στην Ευρώπη.
Μαζί με το όραμα, όμως, αναδύονται και σημαντικά ερωτήματα: πόσο έτοιμη είναι η ήδη «κορεσμένη» Αθήνα, τόσο πληθυσμιακά όσο και κυρίως κυκλοφοριακά, να υποδεχθεί μια τόσο ριζική μετάβαση; Ποιος χαράσσει τον σχεδιασμό της επόμενης ημέρας; Και, τελικά, ποιος επωμίζεται το πραγματικό κόστος της ανάπτυξης;
Ο δήμαρχος Ελληνικού – Αργυρούπολης Γιάννης Κωνσταντάτος βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της συζήτησης, καθώς το Ελληνικό είναι μια παραλιακή πόλη που για δεκαετίες ήταν αποκλεισμένη από τη θάλασσά της και τώρα συνδέεται με αυτήν. Ο δήμαρχος, ο οποίος καλείται να διαχειριστεί τις συνέπειες ενός έργου εθνικής εμβέλειας, μιλά με έντονο λόγο, πολιτική αυτοπεποίθηση και εμφανή διάθεση να υπερασπιστεί την πόλη του. Από το κυκλοφοριακό και τις κυβερνητικές ευθύνες, μέχρι το δίκτυο ανθεκτικών πόλεων, την κοινωνική πολιτική και τις σκληρές συγκρούσεις με γειτονικούς δήμους, η συνέντευξη αυτή αποτυπώνει μια πλήρη εικόνα της Αυτοδιοίκησης σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών.
«Βλέπουμε το έργο»
Η συζήτηση αρχίζει από την εικόνα που αντικρίζει καθημερινά ο πολίτης: εργοτάξια, γερανοί, τσιμέντο. Μια εικόνα που γεννά ανησυχία, ιδίως για όσους κινούνται στη νότια Αθήνα και βιώνουν ήδη την κυκλοφοριακή ασφυξία. Ο δήμαρχος υπογραμμίζει ότι η κριτική γίνεται σε ένα έργο που δεν έχει ακόμη παραδοθεί. «Η επένδυση βρίσκεται σε εξέλιξη. Δεν έχει ολοκληρωθεί, δεν έχει αποδοθεί στην κοινωνία. Οταν λέμε ότι βλέπουμε πολύ τσιμέντο ή ότι δεν υπάρχουν δρόμοι διαφυγής, μιλάμε για κάτι που ακόμα διαμορφώνεται. Δεν μπορείς να κρίνεις ένα κτίριο από τα θεμέλια».
Υπογραμμίζει ότι η νέα πόλη έχει σχεδιαστεί με εσωτερικές λεωφόρους, κόμβους, γέφυρες και σύγχρονη οδική υποδομή. «Το Ελληνικό δεν θα είναι μια ξένη πόλη. Είναι η επέκταση του Ελληνικού και της Αργυρούπολης. Είναι η στιγμή που επανενωνόμαστε με τη θάλασσά μας».
Το πραγματικό πρόβλημα
Η παραδοχή, ωστόσο, είναι σαφής: το πρόβλημα δεν είναι το εσωτερικό της επένδυσης, αλλά το περιβάλλον της. «Η νότια Αθήνα σήμερα δεν αντέχει άλλο. Βουλιάζει στο αυτοκίνητο. Και αυτό δεν οφείλεται ακόμη στο Ελληνικό, αλλά στην πλήρη απουσία στρατηγικού σχεδιασμού εδώ και δεκαετίες». Ο δήμαρχος μιλά για ώρες χαμένες μέσα στα αυτοκίνητα, για εργαζομένους και κατοίκους που κινούνται σε ένα ήδη κορεσμένο οδικό δίκτυο. «Οταν λειτουργήσει πλήρως το Ελληνικό, η επιβάρυνση θα είναι αναπόφευκτη, όχι μέσα στο έργο, αλλά γύρω του. Και αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα που κανείς ακόμη δεν έχει απαντήσει».
Η σήραγγα της Κατεχάκη
Απέναντι σε αυτή την προοπτική, πέντε δήμοι της περιοχής -με πρωτοβουλία της Ηλιούπολης- δημιούργησαν κοινό μέτωπο. Στο επίκεντρο βρίσκεται η υπογειοποίηση της λεωφόρου Κατεχάκη. «Για εμάς η σήραγγα της Κατεχάκη είναι κρίσιμη. Είναι το σημείο που σήμερα γίνεται το αδιαχώρητο και αύριο θα γίνει ακόμα χειρότερα. Ζητήσαμε επίσημη ενημέρωση από την κυβέρνηση και τους αρμόδιους υπουργούς. Μέχρι στιγμής, τίποτα». Ο δήμαρχος επισημαίνει ότι ακόμα και αυτό το έργο, αν υλοποιηθεί μεμονωμένα, δεν αρκεί. «Αν δεν γίνουν παρεμβάσεις στη λεωφόρο Βουλιαγμένης και στην Ποσειδώνος, απλώς θα μεταφέρουμε το μποτιλιάρισμα λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα».
Φήμες αντί για σχέδιο
Το πιο ανησυχητικό, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι η πλήρης απουσία επίσημου σχεδίου. «Δεν υπάρχει χαρτογράφηση, δεν υπάρχει μελέτη, δεν υπάρχει χρονοδιάγραμμα. Ακούμε μόνο φήμες. Μέχρι και για υπογειοποίηση του Υμηττού ακούγεται, για σύνδεση με το αεροδρόμιο. Ολα αυτά, όμως, είναι σενάρια». Η θέση του είναι ξεκάθαρη: «Δεν γίνεται ένα έργο τέτοιας κλίμακας να προχωρεί χωρίς να έχει παρουσιαστεί συνολικό σχέδιο κυκλοφοριακής διαχείρισης στη νότια Αθήνα».
Το Δίκτυο Ανθεκτικών Πόλεων
Ο δήμαρχος Ελληνικού – Αργυρούπολης Γιάννης Κωνσταντάτος είναι πρόεδρος του Δικτύου Ανθεκτικών Πόλεων, ενώ διετέλεσε για τρεις θητείες και πρόεδρος του Συνδέσμου Προστασίας και Ανάπτυξης Υμηττού (ΣΠΑΥ). Από το κυκλοφοριακό, η συζήτηση περνά σε ένα εγχείρημα που, όπως λέει, γεννήθηκε «από την καρδιά της Αυτοδιοίκησης». Το δίκτυο ανθεκτικών πόλεων ξεκίνησε μετά την παρουσίαση του Smart Υμηττός, ενός πρωτοποριακού συστήματος Πολιτικής Προστασίας με Τεχνητή Νοημοσύνη, κάμερες, κέντρα ελέγχου και συντονισμό πολλών δήμων.
«Ηρθαν δεκάδες δήμαρχοι από όλη την Ελλάδα να το δουν. Και στο τέλος μου είπαν: το θέλουμε κι εμείς. Εκείνη τη στιγμή γεννήθηκε το Δίκτυο». Από 92 δήμους στην αρχή, σήμερα συμμετέχουν 148. «Η ανθεκτικότητα δεν είναι μόνο πυρκαγιές. Είναι η κλιματική αλλαγή συνολικά. Είναι το νερό, το Δημογραφικό, οι σεισμοί, τα ακραία φαινόμενα, η εγκατάλειψη της περιφέρειας».
Από τον Υμηττό στον Αη Στράτη
Ο δήμαρχος φέρνει ως παράδειγμα τον Αη Στράτη. «Ενα ιστορικό νησί με 150 υπερήλικους κατοίκους και ελάχιστους νέους. Εκεί δεν μπορείς να μιλάς θεωρητικά για Πολιτική Προστασία. Πήγαμε, κάναμε σχέδιο για φωτιές, πλημμύρες, σεισμούς, τσουνάμι. Αυτό είναι ανθεκτικότητα». Στόχος του Δικτύου, όπως λέει, δεν είναι να υποκαταστήσει το κράτος. «Είμαστε δήμαρχοι. Προσπαθούμε ο ένας να βοηθήσει τον άλλον, να μεταφέρουμε τεχνογνωσία εκεί που δεν υπάρχει ούτε προσωπικό ούτε υπηρεσίες».
Στις Βρυξέλλες το δίκτυο βρήκε απήχηση, αλλά και θεσμικά εμπόδια. «Η Ευρώπη δεν χρηματοδοτεί απευθείας δήμους ή δίκτυα. Ολα περνούν μέσω Περιφερειών και εθνικών προγραμμάτων». Ωστόσο, ο δήμαρχος υποστηρίζει ότι η Ελλάδα σε αυτόν τον τομέα προηγείται. «Δεν υπάρχει αντίστοιχο δίκτυο στη Μεσόγειο. Το Smart Υμηττός είναι μοναδικό. Αυτό μας το είπαν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, όχι εμείς».
Κοινωνική πολιτική
Ιδιαίτερη έμφαση δίνει ο δήμαρχος στην κοινωνική πολιτική του δήμου, την οποία περιγράφει ως αναπόσπαστο μέρος της αναπτυξιακής στρατηγικής. «Τρέχουμε την ανάπτυξη χωρίς να αφήνουμε πίσω τον άνθρωπο» τονίζει, παραθέτοντας συγκεκριμένα στοιχεία: 3.500 οικογένειες έχουν στηριχθεί μέσα από τις κοινωνικές δομές του δήμου, με σχεδόν ένα εκατομμύριο αγαθά να έχουν διατεθεί μέσω του Κοινωνικού Παντοπωλείου, του Κοινωνικού Φαρμακείου, του φροντιστηρίου, του δημοτικού κτηνιατρείου και του φυσικοθεραπευτηρίου. Παράλληλα, λειτουργούν δωρεάν παιδικοί σταθμοί, ενώ 1.200 παιδιά συμμετέχουν κάθε χρόνο σε προγράμματα δωρεάν καλοκαιρινής απασχόλησης.
Οπως επισημαίνει, η επιλογή αυτή δεν συνοδεύεται από εισοδηματικά κριτήρια. «Μπορεί να μην είναι δημοφιλές σε όλους, αλλά αυτή είναι η δική μας πολιτική επιλογή» σημειώνει χαρακτηριστικά. Την ίδια στιγμή υπογραμμίζει ότι η συνολική αυτή προσπάθεια έχει τύχει αναγνώρισης και εκτός ελληνικών συνόρων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως αναφέρει, αποτελεί η πρόσκληση από τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας, ο οποίος τίμησε τον δήμο για το έργο του, επιβεβαιώνοντας τη διεθνή απήχηση της δημοτικής πολιτικής.
Παράλληλα, ο δήμαρχος σημειώνει ότι η εικόνα του Ελληνικού – Αργυρούπολης έχει αλλάξει ριζικά, κάτι που αποτυπώνεται τόσο στις δημόσιες υποδομές όσο και στην καθημερινότητα των πολιτών. «Σήμερα διαθέτουμε σύγχρονα πάρκα και παιδικές χαρές, ενώ η δημοτική μας συγκοινωνία έχει αναδειχθεί ως η καλύτερη στη χώρα, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση στην αξιολόγηση του υπουργείου Εσωτερικών και αποσπώντας σημαντικές διακρίσεις» τονίζει.
Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσονται και οι κοινωνικές υποδομές του δήμου, τα τέσσερα νέα ΚΑΠΗ του Ελληνικού – Αργυρούπολης που συγκαταλέγονται πλέον στα καλύτερα της Αττικής, τουλάχιστον σε επίπεδο κτιριακών εγκαταστάσεων, ενώ ιδιαίτερη αναφορά κάνει στο πρώτο σύγχρονο κτίριο για Ατομα με Αναπηρία στην Ευρώπη – «όχι απλώς στην Ελλάδα», όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει. Πρόκειται για ένα έργο που έχει βραβευτεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση και εξυπηρετεί 500 παιδιά με αναπηρία από ολόκληρη την Αθήνα, στοιχείο που, όπως καταλήγει, κατατάσσει τον Δήμο Ελληνικού – Αργυρούπολης ανάμεσα σε εκείνους που έχουν αποκτήσει πλέον διακριτό αποτύπωμα όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε διεθνές επίπεδο.
Εμβληματικά έργα
Αναφερόμενος στη διεθνή αναγνώριση που έχει κατακτήσει ο Δήμος Ελληνικού – Αργυρούπολης, ο Γιάννης Κωνσταντάτος υπογραμμίζει ότι η προσπάθεια και το έργο της δημοτικής Αρχής έχουν πλέον ξεπεράσει τα στενά όρια της χώρας. Ενδεικτικό αυτής της αναγνώρισης είναι η περσινή επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο, ύστερα από πρόσκληση της ομογένειας, η οποία όχι μόνο στηρίζει έμπρακτα τον δήμο, αλλά παρακολουθεί με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την αναπτυξιακή πορεία του και τα σημαντικά έργα που υλοποιούνται.
Στο ίδιο πλαίσιο διεθνούς κύρους και ουσιαστικής αναγνώρισης εντάσσεται και η ιδιαίτερα συμβολική δωρεά της ομογένειας του αγάλματος του Ιωάννη Καποδίστρια, το οποίο την 1η Φεβρουαρίου θα τοποθετηθεί μπροστά στο δημαρχείο. Κατά τη διάρκεια της δημαρχιακής του θητείας έχουν υλοποιηθεί και δρομολογηθεί μεγάλα και ουσιαστικά έργα υποδομής και πολιτισμού, που αλλάζουν την εικόνα του δήμου: το Πολιτιστικό Κέντρο Ελληνικού «Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ», το Δημοτικό Θέατρο «Νίκος Κούρκουλος», καθώς και η κατασκευή ενός εμβληματικού έργου, του Μεγάρου Παγκόσμιου Ποντιακού Ελληνισμού.
Λαμπεροί γείτονες
Στην παρατήρησή μας ότι ο Δήμος Ελληνικού – Αργυρούπολης περιβάλλεται από «λαμπερούς γείτονες», ο Γιάννης Κωνσταντάτος επιστρέφει στο προσωπικό του στοίχημα από την πρώτη ημέρα ανάληψης των καθηκόντων του. «Το 2014 είχα ένα ξεκάθαρο όραμα ως αυτοδιοικητικός: να δημιουργήσω μια σύγχρονη πόλη, μια πόλη που να μη ζηλεύει τους γειτονικούς δήμους. Οταν ανέλαβα, ήμασταν έτη φωτός πίσω από τη Γλυφάδα, τη Βουλιαγμένη, το Φάληρο, τον Αλιμο. Αυτή ήταν η πραγματικότητα και αυτό είπα πρόσφατα και στο δημοτικό συμβούλιο, ότι δηλαδή θέλω να με συγκρίνετε με τους γείτονές μας, όχι με δήμους της περιφέρειας».
Ο δήμαρχος θυμάται χαρακτηριστικά ότι πριν από έντεκα χρόνια «τα παιδιά μας τα πηγαίναμε σε άλλους δήμους για να παίξουν σε παιδικές χαρές». Σήμερα, όπως τονίζει, η εικόνα αυτή έχει αντιστραφεί πλήρως. «Εχουμε καλύψει αυτή την απόσταση. Πλέον υποδεχόμαστε εκατοντάδες πολίτες από άλλους δήμους, γιατί διαθέτουμε σύγχρονα πάρκα και παιδικές χαρές, αλλά και την καλύτερη δημοτική συγκοινωνία, η οποία βραβεύτηκε και κατέλαβε την πρώτη θέση στην αξιολόγηση του υπουργείου Εσωτερικών».
Ο ίδιος δηλώνει πεπεισμένος ότι έχει καλύψει την απόσταση που χώριζε τον δήμο του από τους γειτονικούς, πιο αναπτυγμένους δήμους. «Αν αύριο αποχωρούσα από τη θέση του δημάρχου, θα παρέδιδα έναν από τους πιο σύγχρονους δήμους της χώρας, με τους ταχύτερους δείκτες ανάπτυξης. Και αυτό έχει σημασία, γιατί δεν παρέλαβα έναν εύρωστο ή πλούσιο δήμο για να πει κανείς ότι απλώς συνέχισα. Παρέλαβα έναν ελλειμματικό δήμο, που χρωστούσε παντού, και σήμερα δεν χρωστάει πουθενά».
Υπογραμμίζει, μάλιστα, ότι τα χαμηλά δημοτικά τέλη συνδυάζονται με εκτεταμένες κοινωνικές παροχές και υποδομές, ενώ ο δήμος βρίσκεται -όπως λέει- ακόμη «στο ένα τρίτο» του συνολικού στόχου που έχει θέσει. «Οταν ολοκληρωθεί το Ελληνικό, θα έχουμε τις αθλητικές μας εγκαταστάσεις, το παραλιακό μας οικόπεδο, το αθλητικό μας κέντρο στην παραλία, τη μαρίνα που θα φιλοξενεί τον ναυτικό μας όμιλο και τον Σύλλογο των Αιγυπτιωτών, το νέο δημαρχείο. Ολα αυτά θα βρίσκονται μέσα στο Ελληνικό, μαζί με τα έσοδα που θα μας επιτρέψουν να φτάσουμε στην κορυφή αυτού που οραματίστηκα».
Ο δήμαρχος δεν αποφεύγει την αυτοκριτική. «Υλοποιώ το όραμά μου με προβλήματα, με κενά, με λάθη και παραλείψεις. Οποιος δουλεύει κάνει και λάθη. Ομως σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αμφισβητηθεί το επίπεδο στο οποίο έχει φτάσει σήμερα ο Δήμος Ελληνικού – Αργυρούπολης».
Κλείνοντας, απευθύνει μια πρόσκληση στους πολίτες: «Ελάτε ένα βράδυ να κάνετε μια βόλτα με το αυτοκίνητό σας. Στη λεωφόρο Κύπρου, στη Γερουλάνου, στην Ιασωνίδου, αλλά και μέσα στις γειτονιές. Δείτε τον φωτισμό, τον στολισμό -από τους καλύτερους στην Ελλάδα-, τις πλατείες, τις παιδικές χαρές, τον κόσμο έξω, τα μαγαζιά. Θα δείτε μια πόλη καθαρή, φωτισμένη, ζωντανή, που δεν της λείπει τίποτα και διαθέτει πλέον υποδομές που δεν έχουν όλοι γύρω μας. Αυτή είναι η υπογραφή μας. Αυτό είναι το έργο μας».
Ο δήμαρχος που έχει πετύχει εκλογικό χατ τρικ!
Ο Γιάννης Κωνσταντάτος είναι δήμαρχος Ελληνικού – Αργυρούπολης από το 2014 έως σήμερα, με τρεις διαδοχικές εκλογικές νίκες και υψηλά ποσοστά. Η πορεία του στην Τοπική Αυτοδιοίκηση άρχισε το 2007-2008 ως αντιδήμαρχος Παιδείας και Πολιτισμού, με τη δημιουργία του θεσμού «Φεστιβάλ των Νέων».
Το 2010 ίδρυσε την παράταξη «Αγώνας για το Μέλλον» και το 2013 εξελέγη επικεφαλής της ενιαίας παράταξης «Ενωμένη Πόλη». Από το 2019 έως το 2024 διετέλεσε πρόεδρος του ΣΠΑΥ, εξασφαλίζοντας χρηματοδοτήσεις 17 εκατ. ευρώ για τον Υμηττό, ενώ από το 2019 είναι πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού – Αγ. Κοσμά. Το 2024 εξελέγη ομόφωνα πρόεδρος του Ελληνικού Δικτύου Ανθεκτικών Πόλεων.
Είναι πτυχιούχος του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Τμήματος Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του ΕΚΠΑ, ενώ κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο (MBA) στη Διοίκηση Επιχειρήσεων από το University of Durham της Μεγάλης Βρετανίας. Πριν από την εκλογή του ως δήμαρχος εργάστηκε επί 12 χρόνια ως ανώτατο στέλεχος σε μεγάλη εταιρία δορυφορικών τηλεπικοινωνιών και ως σύμβουλος επικοινωνίας.
Παράλληλα με τη δημόσια δράση του, έχει έντονη συγγραφική παρουσία. Είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών και συγγραφέας τεσσάρων ιστορικών μυθιστορημάτων και ενός βιβλίου αυτοβελτίωσης, έργα που έχουν τύχει ευρείας αναγνώρισης, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη θεατρική διασκευή του μυθιστορήματός του «Αγριάνθρωπος» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
