Οκτώ χρόνια μετά τη μεταβίβαση των μεταλλείων Κασσάνδρας στην εταιρία Ελληνικός Χρυσός, στην οποία συμμετείχαν η άγνωστη τότε καναδική εταιρία European Goldfields και η ΑΚΤΩΡ, το υπουργείο Περιβάλλοντος έδωσε προ ημερών το πράσινο φως για την ουσιαστική έναρξη εργασιών. Οσα χρόνια περίμεναν την περιβαλλοντική μελέτη, οι ιδιοκτήτες των μεταλλείων δεν κάθισαν με σταυρωμένα χέρια: Αποκόμισαν αξιόλογα έσοδα από αγοραπωλησίες μετοχών και μεταλλευμάτων. Τώρα ετοιμάζονται να βάλουν χέρι στο χρυσό, με τις τιμές του πολύτιμου μετάλλου να έχουν εκτοξευτεί στα ύψη.
Ομως, όσοι ασχολούνται με τις επενδύσεις ευελπιστούν πως το ελληνικό Δημόσιο θα προσπαθήσει να πάρει μεγαλύτερο μερίδιο εσόδων, όχι μόνο από την Κασσάνδρα αλλά και από τα Χρυσωρυχεία Καβάλας και τα αντίστοιχα στις Σάπες Ροδόπης, που πρόκειται επίσης να αδειοδοτηθούν. Η εκμετάλλευση των δύο τελευταίων έχει επίσης παραχωρηθεί σε ξένους ομίλους, σε εποχές που η τιμή του χρυσού βρισκόταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Τα μεταλλεία Κασσάνδρας στη Χαλκιδική πωλήθηκαν στις αρχές του 2004 έναντι μόλις 11.000.000 ευρώ. Μάλιστα, τα χρήματα αυτά δεν πήγαν στα κρατικά ταμεία, αλλά στον προηγούμενο ιδιοκτήτη τους. Η καναδική TVX Gold αποζημιώθηκε με εξωδικαστικό συμβιβασμό προκειμένου να επιστρέψει τα μεταλλεία στο Δημόσιο, το οποίο στη συνέχεια τα μεταβίβασε στην Ελληνικός Χρυσός.
Πρωταγωνιστής του συμβιβασμού με την TVX Gold και της πώλησης στην Ελληνικός Χρυσός ήταν ο τότε υφυπουργός Οικονομίας Χρ. Πάχτας, ο οποίος σήμερα είναι δήμαρχος Αριστοτέλη Χαλκιδικής, μιας εκ των περιοχών όπου λειτουργούν τα μεταλλεία. Λίγες εβδομάδες μετά τη συμφωνία πώλησης, για την οποία πανηγύριζε στη Βουλή, ο κ. Πάχτας είχε διαγραφεί από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ. Ηταν ένας από τους επτά βουλευτές που είχαν υπογράψει τροπολογία που επέτρεπε στον επιχειρηματία Κ. Στέγγο (Τεχνική Ολυμπιακή) να προχωρήσει το σχέδιο κατασκευής παραθεριστικών κατοικιών στο συγκρότημα Πόρτο Καρράς της Χαλκιδικής.
Στο υπουργείο Περιβάλλοντος υποστηρίζουν πως μπορεί να πωλήθηκαν μόλις 11.000.000, αλλά ο επενδυτής θα δαπανήσει σε εξοπλισμό 1.300.000.000 ευρώ και θα δημιουργηθούν 1.800 θέσεις εργασίας. Η άλλη πλευρά επισημαίνει πως είχε υπάρξει και παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία θεώρησε πως το ελληνικό Δημόσιο προχώρησε σε παράνομη κρατική ενίσχυση προς την Ελληνικός Χρυσός, αφού πώλησε τα μεταλλεία σε τιμή χαμηλότερη της αγοραίας αξίας και παράλληλα της προσέφερε φοροαπαλλαγές.
Ακόμα και όσοι θέλουν να προχωρήσει η επένδυση επισημαίνουν πως σχεδόν τίποτα από όσα είχε αναφέρει στη Βουλή ο κ. Πάχτας, πριν από την υπογραφή της σύμβασης, δεν επιβεβαιώθηκε. Επιπλέον, με την άδεια εκμετάλλευσης ανά χείρας (και χωρίς να έχουν ξεκινήσει οι εργασίες), κάποιοι αποκόμισαν σημαντικές υπεραξίες. «Δεν ευθύνονται οι επενδυτές για τη σχεδόν δεκαετή καθυστέρηση στην έγκριση των περιβαλλοντικών μελετών» απαντά η άλλη πλευρά. Οι ίδιοι προσθέτουν πως «είναι φυσικό να δημιουργούνται υπεραξίες όσο ωριμάζει μια επένδυση».
Oύτε ξένα funds υπήρξαν ούτε η τοπική κοινωνία συμμετείχε τελικώς στο σχήμα που απέκτησε τα μεταλλεία, όπως δεν συμμετείχαν και οι άλλες κατασκευαστικές εταιρίες που ανέφερε στη Bουλή ο κ. Πάχτας στις 7 Ιανουαρίου 2004. Ο τότε υφυπουργός Οικονομίας αράδιαζε ονόματα γνωστών χρηματοπιστωτικών οίκων, προκειμένου να πείσει την αντιπολίτευση για την ορθότητα των επιλογών της κυβέρνησης ΠAΣOK. Το 9% της εταιρίας που θα έπαιρνε τα μεταλλεία υποτίθεται πως θα ελεγχόταν από τρεις δήμους της Χαλκιδικής, ενώ στο μετοχικό κεφάλαιο θα συμμετείχαν και οι τεχνικές εταιρίες Θεμελιοδομή (χρεοκόπησε λίγα χρόνια μετά) και Τεχνική Ολυμπιακή (του κ. Στέγγου, εξαιτίας του οποίου ο κ. Πάχτας έχασε τη βουλευτική έδρα).
Τελικά, τα μεταλλεία παραχωρήθηκαν στην Ελληνικός Χρυσός. Στο μετοχικό κεφάλαιο της τελευταίας συμμετείχαν μόνο η ΑΚΤΩΡ και η European Goldfields, που τότε ελέγχονταν από τον αμφιλεγόμενο, αλλά εφτάψυχο, όπως αποδεικνύεται, Ρουμανοαυστραλό επιχειρηματία Φρανκ Τίμις. Ο Τίμις σταδιακά εγκατέλειψε το μετοχολόγιο της European Goldfields, μεγαλύτερος μέτοχος της οποίας είναι σήμερα, με 19,3%, ο όμιλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ.
Στο μεσοδιάστημα, ο Τίμις είχε αποκτήσει τη διαχείριση του πετρελαϊκού κοιτάσματος στον Πρίνο μέσω της Regal Oil και είχε μπλέξει με ένα χρηματιστηριακό σκάνδαλο στη Βρετανία. Είχε αφήσει να διαρρεύσει στις εφημερίδες πως στα ανοιχτά της Καβάλας βρέθηκαν τόνοι πετρελαίου, «ώστε παραλίγο να σκοτωθεί το προσωπικό που βρισκόταν πάνω στην εξέδρα γεώτρησης»! Η μετοχή της Regal Oil εκτοξεύτηκε, αλλά σε λίγες ημέρες διαπιστώθηκε πως η Ελλάδα δεν είναι Σαουδική Αραβία. Μετά το σκάνδαλο, ο Τίμις αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη διοίκηση της Regal, αλλά σύντομα επέστρεψε στη χρηματιστηριακή αγορά του Λονδίνου. Σήμερα εξακολουθεί να κινείται στον χώρο του πετρελαίου με εξορύξεις σε Ουκρανία, Αίγυπτο και αλλού.
Φώτης Κόλλιας
Μ.Η.Τ. 232120