Γοητευτικός δόκιμος στο Ναυτικό. Λεβέντης Μανούσος Βροντάκης αλλά και αυστηρός καθηγητής σε σχολείο θηλέων, παιδί του μεροκάματου που τραγούδησε «Κάτω στον Πειραιά, στα Καμίνια», από το τραγούδι «Μάτια βουρκωμένα» στις περίφημες «Διπλοπενιές». Μόνο μερικοί από τους δεκάδες ρόλους που ενσάρκωσε ο Πειραιώτης Δημήτρης Παπαμιχαήλ, σημειώνοντας μια σπουδαία πορεία, η οποία ακόμη και σήμερα, 10 χρόνια μετά τον θάνατό του, παραμένει φωτεινή στη συλλογική καλλιτεχνική μνήμη. Με αφορμή την επέτειο των 10 ετών από τον χαμό του, ο Δήμος Πειραιά τιμά τον λαμπρό καλλιτέχνη με ένα μεγάλο αφιέρωμα που φιλοξενείται στο νεοκλασικό κτίριο της οδού Κανθάρου. Τίτλος αυτής, «2004-2014: Δέκα χρόνια χωρίς τον Δημήτρη» και αποτελεί κατά τον δήμαρχο Πειραιά Βασίλη Μιχαλολιάκο μια εκδήλωση μνήμης και τιμής για έναν θρυλικό δημιουργό.
Δυσεύρετα προσωπικά αντικείμενα του ηθοποιού (τα οποία προήλθαν κατά κύριο λόγο από το Θεατρικό Μουσείο), σπάνιες φωτογραφίες του, αφίσες και προγράμματα, καθώς και μοναδικά ηχητικά αρχεία και ταινίες του περιλαμβάνονται στη μεγάλη έκθεση, την πρώτη που γίνεται μετά τον θάνατό του.
«Δέκα χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την απώλεια του Δημήτρη Παπαμιχαήλ» ανέφερε στην ομιλία του την ημέρα των εγκαινίων ο δήμαρχος Πειραιά Βασίλης Μιχαλολιάκος. «Μια απώλεια που μοιάζει τόσο μακρινή αλλά και τόσο ξένη. Μια απώλεια που λες και δεν έχει συμβεί ποτέ. Και το λέω αυτό γιατί οι άνθρωποι πεθαίνουν πραγματικά μόνο όταν τους λησμονούμε. Και τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ όχι μόνο δεν τον ξεχνάμε αλλά τον “βλέπουμε”, τον ζούμε καθημερινά μέσα από τις ταινίες του. Αυτή εξάλλου είναι η μαγεία του κινηματογράφου και της τηλεόρασης. Τα “Παιδιά του Πειραιά” έχουν μπέσα κι ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ με αυτή την μπέσα περπάτησε από τη δραματική σχολή στο πρώτο θεατρικό σανίδι, στις αξέχαστες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου, στους μεγάλους ρόλους και στις στιγμές μοναξιάς» σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Μιχαλολιάκος.
Από τα πιο ξεχωριστά αντικείμενα που θα έχει την ευκαιρία να δει κανείς στο νεοκλασικό της οδού Κανθάρου στον Πειραιά είναι και η αγαπημένη κούπα του Δημήτρη Παπαμιχαήλ, η οποία είναι διακοσμημένη με την εργογραφία του Ουίλιαμ Σαίξπηρ· έναν συγγραφέα, άλλωστε, που ο ίδιος λάτρευε. Μάλιστα αυτή είναι η πρώτη φορά που η κούπα εκτίθεται στο κοινό.
Την… παρθενική εμφάνισή της στους επισκέπτες θα κάνει και η πένα του αξέχαστου ηθοποιού, το στιλό με το οποίο κατέγραφε στις λευκές σελίδες των τετραδίων τις σκέψεις του και υπέγραφε τα επίσημα έγγραφα κατά τη διάρκεια της θητείας του ως αντιδήμαρχος Πολιτισμού στον Δήμο Πειραιά.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν και τα ενδύματα που εκτίθενται στους φιλόξενους χώρους του καλαίσθητου νεοκλασικού. Μεταξύ αυτών είναι και το εντυπωσιακό κοστούμι με το οποίο είχε εμφανιστεί ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ στο σανίδι για τις ανάγκες της παράστασης «Βασίλισσα Αμαλία», ένα θεατρικό έργο που είχε ανεβάσει με την Αλίκη Βουγιουκλάκη, ενώ αργότερα μεταφέρθηκε και στο γυαλί με μεγάλη επιτυχία.
Αλλά και η κρητική φορεσιά, με την οποία ο ηθοποιός γιόρτασε το γλέντι των αρραβώνων του ως Μανούσος Βροντάκης στη μεγάλη κινηματογραφική επιτυχία «Η νεράιδα και το παλικάρι» περιλαμβάνεται μεταξύ των εκθεμάτων. Πρόκειται για ένδυμα που εντοπίστηκε στα… μπαούλα ενός κρητικού συλλόγου και το οποίο οι διοργανωτές της παρουσίασης δανείστηκαν προκειμένου να βρεθεί στον Πειραιά.
Το απολυτήριο Λυκείου, το φύλλο πορείας και το διαβατήριο
Ξεχωριστής σημασίας είναι τα έγγραφα που αφορούν τον ηθοποιό και λόγω της σπανιότητάς τους εκτίθενται προστατευμένα σε μια γυάλινη προθήκη. Το απολυτήριό του από το 2ο Γυμνάσιο Αρρένων Πειραιώς, το φύλλο πορείας του, η ληξιαρχική πράξη γεννήσεώς του και το διαβατήριό του φιλοξενούνται στο νεοκλασικό κτίριο και αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές της προσωπικότητας του Δημήτρη Παπαμιχαήλ, όψεις της ζωής του μακριά από τα φώτα της ράμπας.
Χαρακτηριστικό είναι, όπως μας διευκρίνισαν οι διοργανωτές της παρουσίασης, ότι όλα αυτά τα έγγραφα δόθηκαν από τους συγγενείς του ηθοποιού, οι οποίοι τα είχαν φυλάξει στις συλλογές τους. Την ύπαρξη κάποιων από αυτούς μάλιστα αγνοούσε ακόμη και ο ίδιος!
Για την ολοκλήρωση της έκθεσης συνέβαλε ουσιαστικά το Θεατρικό Μουσείο, το οποίο άνοιξε τις προθήκες του και δάνεισε χαρακτηριστικά αντικείμενα του αείμνηστου ηθοποιού.
Από τους χώρους του πολιτιστικού ιδρύματος, το οποίο ως γνωστόν παραμένει κλειστό λόγω σοβαρών οικονομικών προβλημάτων, προέρχεται το γραφείο του Παπαμιχαήλ, ένα από τους πιο προσωπικά αντικείμενα του πρωταγωνιστή. Επάνω σε αυτό είναι τοποθετημένα το λαμπατέρ του, ο αναπτήρας του, το τασάκι, τα γυαλιά μυωπίας του.
Λίγο πιο πέρα, σε περίοπτη θέση, θα δει κανείς και το αγαπημένο του κασκόλ, τα μετάλλιά του, τις κονκάρδες, τις πίπες του και τις σφραγίδες του, τις οποίες χρησιμοποιούσε ο ηθοποιός την περίοδο της θητείας του στο δημαρχείο.
«Μια ζωή γεμάτη νιάτα, πάθος και θέατρο. Οι μεγάλες στιγμές ενός ανθρώπου να περνάει από τα δύσκολα σαν γνήσιος Πειραιώτης» τόνισε ο κ. Μιχαλολιάκος. «Ηταν ο νεαρός Δημήτρης που έκανε τραγούδι την πόλη του και σιγοτραγουδούσε “Κάτω στο Πειραιά, στα Καμίνια, φτώχεια, καλή καρδιά μα και γκρίνια…” και η Αλίκη τον μάλωνε πονηρά “Δημήτρη μου, Δημήτρη μου, μου το ‘κλεισες το σπίτι μου…”»
Φωτογραφίες, αφίσες και εξώφυλλα περιοδικών
Ξεχωριστό ενδιαφέρον και ιδιαίτερη βαρύτητα έχει και η παρουσίαση έντυπου υλικού που σχετίζεται με το πλούσιο θεατρικό και κινηματογραφικό έργο και την προσωπική ζωή του Παπαμιχαήλ. Εξώφυλλα περιοδικών, όπως για παράδειγμα ένα θρυλικό πρωτοσέλιδο του «Ρομάντσου», το οποίο απεικονίζει την Αλίκη Βουγιουκλάκη στο μαιευτήριο κρατώντας τον νεογέννητο γιο της Γιάννη, έχοντας στο πλευρό της τον Δημήτρη, αλλά και φωτογραφίες από τα γυρίσματα των θρυλικών ταινιών του.
Αξιοσημείωτο είναι ότι πολλές από τις λήψεις αυτές είναι άγνωστες στο ευρύ κοινό, μια και πρόκειται για ανέκδοτο υλικό, το οποίο ήταν τραβηγμένο από τους φωτογράφους των φιλμ, που βρίσκονταν πάντα στο πλευρό των σταρ κατά την διάρκεια των γυρισμάτων. Ολες αυτές οι φωτογραφίες βγήκαν από τα πλούσια αρχεία της Ταινιοθήκης της Ελλάδος.
Ακόμη εκτίθενται και αφίσες ταινιών της εποχής αλλά και προγράμματα από τα θεατρικά έργα που είχε ανεβάσει σε διάφορες σκηνές ανά την Ελλάδα και, φυσικά, την Επίδαυρο.
Από ένα τέτοιο πλούσιο αφιέρωμα δεν θα μπορούσαν να λείψουν και οι προβολές φιλμ αλλά και παρουσιάσεις συνεντεύξεων που είχε δώσει ο αξέχαστος ηθοποιός στο Κανάλι Ενα του Πειραιά. Μάλιστα, όσοι θέλουν να ακούσουν κάποιο συγκεκριμένο απόσπασμα από τις συνεντεύξεις του Παπαμιχαήλ θα μπορούν να το κάνουν ζητώντας το από τους υπευθύνους της έκθεσης.
Info: Η έκθεση με τίτλο «2004-2014. Δέκα χρόνια χωρίς τον Δημήτρη» θα φιλοξενείται στο νεοκλασικό κτίριο της οδού Κανθάρου στον Πειραιά έως και τις 20 Μαρτίου.
Γιώτα Βαζούρα
Μ.Η.Τ. 232120