Εθνική σύνταξη, ασφαλιστικές εισφορές, ελεύθεροι επαγγελματίες και νέοι επιστήμονες (γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί), προσωπική διαφορά και ποσοστό αναπλήρωσης συνθέτουν την πεντάδα των «ανοιχτών πληγών» της κυβερνητικής πρότασης για το Ασφαλιστικό, οι οποίες αποτελούν τα κυριότερα σημεία τριβής με τους δανειστές μας. Κομισιόν, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) δεν έχουν τοποθετηθεί επισήμως ακόμη, αλλά υπάρχουν διαρροές που εκφράζουν ανάγλυφα τις ενστάσεις τους επί των προτεινόμενων παρεμβάσεων, κυρίως για το σκέλος της κοστολόγησής τους. Οι πιστωτές θεωρούν ότι από όλες τις παραπάνω παρεμβάσεις δεν καλύπτεται η μνημονιακή δέσμευση για μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 1,7 δισ. ευρώ ή 1% του ΑΕΠ. Παράλληλα, το υπουργείο Εργασίας έχει να αντιμετωπίσει και τις αντιδράσεις από το εσωτερικό, αφού ειδικά για την αλλαγή του τρόπου επιβολής ασφαλιστικών εισφορών οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι κλάδοι των νέων επιστημόνων έχουν βγει στα κάγκελα.
Πιο αναλυτικά, τα σημεία τριβής ανάμεσα σε κυβέρνηση και θεσμούς είναι τα εξής:
1. Εθνική σύνταξη: Η ελληνική πλευρά θεωρεί ότι τα 384 ευρώ της εθνικής σύνταξης πρέπει να χορηγούνται χωρίς εισοδηματικά κριτήρια και με όριο τη 15ετία, προτείνοντας τη χρηματοδότησή τους από τον Προϋπολογισμό. Οι θεσμοί υποστηρίζουν ότι το μέτρο αυτό λειτουργεί ως αντικίνητρο για να συνεχίσουν να ασφαλίζονται οι εργαζόμενοι και μπορεί να διογκώσει την ανασφάλιστη και αδήλωτη εργασία. Θεωρούν ότι πρέπει να αυξηθεί το όριο στην 20ετία ή, σε διαφορετική περίπτωση, όσοι αποχωρούν με 15ετία από την εργασία τους να μη λαμβάνουν το σύνολο της εθνικής σύνταξης, αλλά μέρος αυτής. Σε διαφορετική περίπτωση αναμένεται να προταθεί η θέσπιση εισοδηματικών κριτηρίων, όπως ο ίδιος ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος προανήγγειλε την περασμένη Δευτέρα, μιλώντας στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ.
2. Ασφαλιστικές εισφορές: Η κυβέρνηση επιμένει στην αύξησή τους κατά μιάμιση ποσοστιαία μονάδα (μία μονάδα για εργοδότες και μισή μονάδα για εργαζομένους), έτσι ώστε να αυξηθούν τα έσοδα προς την Κοινωνική Ασφάλιση και να στηριχθεί κυρίως η επικουρική σύνταξη. Οι εργοδοτικοί φορείς έδωσαν τη συγκατάθεσή τους για αύξηση μιας ποσοστιαίας μονάδας, για περιορισμένο χρονικό διάστημα, έως το 2018, και με αντιστάθμισμα σε φορολογικά κίνητρα. Οι θεσμοί, όμως, επιμένουν να εστιάζουν την κριτική τους στο σκέλος της ύφεσης, που είναι πιθανό να διογκωθεί εάν επικυρωθεί η συγκεκριμένη αύξηση, ενώ θεωρούν ότι έτσι θα υπάρξει κίνδυνος περαιτέρω αύξησης και της ανεργίας, που ήδη βρίσκεται σε δυσθεώρητα ύψη (24,5% τον Οκτώβριο του 2015).
3. Ελεύθεροι επαγγελματίες: Το αρχικό σχέδιο της κυβέρνησης, που όπως όλα δείχνουν πρόκειται να επανεξεταστεί, υποχρεώνει τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολουμένους να υφίστανται από το 2017 και μετά οφειλή για κύρια ασφάλιση ίση με το 20% του καθαρού φορολογητέου εισοδήματός τους και 6,95% για τον κλάδο υγείας. Με τον τρόπο αυτόν καταργούνται οι ασφαλιστικές κατηγορίες που ισχύουν έως σήμερα. Οι εργοδοτικοί φορείς, αλλά και οι θεσμοί, εκτιμούν ότι έτσι αυξάνονται δραματικά -μέχρι του σημείου να πενταπλασιαστούν- οι εισφορές που θα κληθούν να καταβάλλουν ελεύθεροι επαγγελματίες με εισοδήματα άνω των 15.000 ευρώ. Ηδη το υπουργείο Εργασίας έχει διευκρινίσει ότι για τα «μπλοκάκια» η εισφορά θα είναι 6,5% και το υπόλοιπο 13,5% θα επιβαρύνει τους εργοδότες. Μάλιστα, η επιβάρυνση των εργοδοτών θα επιμερίζεται στην περίπτωση που ο εργαζόμενος έχει περισσότερους του ενός.
4. Προσωπική διαφορά: Βασικό σημείο τριβής της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης, καθώς η κυβέρνηση θεωρεί ότι με το συγκεκριμένο μέτρο διασώζονται οι κύριες συντάξεις που καταβάλλονται έως σήμερα και απλώς στο μέλλον δεν θα καρπώνονται τις όποιες αυξήσεις προκύψουν, ώσπου να καλυφθεί το σκέλος της προσωπικής διαφοράς. Δηλαδή, εάν με τον νέο τρόπο υπολογισμού προκύπτει σύνταξη 1.000 ευρώ, ενώ ο συνταξιούχος λαμβάνει 1.200 ευρώ ήδη, τότε η σύνταξή του θα παραμένει ως έχει. Δεν ισχύει όμως το ίδιο και για εκείνους που θα συνταξιοδοτηθούν το 2016, αφού σε αυτό το ενδεχόμενο θα λάβουν ως προσωπική διαφορά μόνο το 1/2 του ποσού που θα υπολείπεται. Αντίστοιχα, το 2017, οι νέοι συνταξιούχοι θα λάβουν το 1/3 του ποσού και το 2018 το 1/4 αυτού. Οι θεσμοί φαίνεται ότι διαφωνούν συνολικά στο μοντέλο της προσωπικής διαφοράς και επιθυμούν περικοπές στις κύριες συντάξεις άμεσα. Πάντως, ακόμη κι έτσι, όπως διαμορφώνεται τώρα το μοντέλο ασφαλιστικής μεταρρύθμισης που παρουσίασε το υπουργείο Εργασίας, υπολογίζεται ότι το 80% των συντάξεων, παλαιών και νέων, θα υποστεί μειώσεις κατά μέσο όρο της τάξης του 15% μέσα στα επόμενα έτη.
Οι αδικημένοι της αναπλήρωσης
5. Ποσοστό αναπλήρωσης: Με την αλλαγή των συντελεστών που προωθεί το υπουργείο Εργασίας, τα ποσοστά αναπλήρωσης, από τα οποία καθορίζονται και τα τελικά ποσά συντάξεων που θα χορηγούνται, διαμορφώνονται στο 45% για περιπτώσεις 15ετίας για να φτάσουν στα επίπεδα του 60% για 40 χρόνια ασφάλισης για κύριες συντάξεις. Για επικουρικές συντάξεις το ποσοστό αναπλήρωσης υποχωρεί στο 18%. Οι θεσμοί θεωρούν ότι με τον τρόπο αυτό είναι περιορισμένη η συσχέτιση εισφορών και παροχών, αφού όσοι θα δουλεύουν πολλά έτη, περισσότερα από 30, αδικούνται, καθώς θα λάβουν τελικά πολύ μικρότερη σύνταξη συγκριτικά με τις εισφορές που θα έχουν καταβάλει. Επίσης, υπάρχει ο κίνδυνος περαιτέρω αύξησης της ανασφάλιστης εργασίας, αφού το γεγονός ότι ασφαλισμένοι με 25 έτη ασφάλισης και άνω θα έχουν το αντικίνητρο για να συνεχίσουν να καταβάλλουν εισφορές ότι δεν θα καρπωθούν μεγαλύτερες συντάξεις στη λήξη του εργασιακού βίου τους…
Μ.Η.Τ. 232120