Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, που δόθηκαν στη δημοσιότητα για το 2023, καταγράφεται η υψηλότερη καπνιστική συμπεριφορά μεταξύ όλων των Ευρωπαίων γυναικών
Παρά τις πολυετείς αντικαπνιστικές εκστρατείες, την αυστηρή νομοθεσία και τις ευρωπαϊκές συστάσεις για μείωση της καπνιστικής συμπεριφοράς, η Ελλάδα παραμένει σταθερά μεταξύ των χειρότερων χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο ζήτημα του καπνίσματος. Τα τελευταία στοιχεία της Eurostat για το 2023, που δόθηκαν στη δημοσιότητα χθες, επιβεβαιώνουν αυτή τη δυσοίωνη πραγματικότητα, κατατάσσοντας τη χώρα δεύτερη στην Ευρωπαϊκή Ενωση, πίσω μόνο από τη Βουλγαρία. Μάλιστα, οι Ελληνίδες καταγράφουν την υψηλότερη καπνιστική συμπεριφορά μεταξύ όλων των Ευρωπαίων γυναικών.
Συγκεκριμένα, το 36% του ελληνικού πληθυσμού ηλικίας 15 ετών και άνω δηλώνει καπνιστής, είτε τακτικός είτε περιστασιακός, σε αντίθεση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που διαμορφώνεται στο 24%. Στους άνδρες, τα ποσοστά στην Ελλάδα φτάνουν κοντά στο 40%, ενώ στις γυναίκες η εικόνα είναι ακόμα πιο ανησυχητική. Ενδεικτικό της κατάστασης είναι το γεγονός ότι το 32% των Ελληνίδων καπνίζει, ποσοστό κατά πολύ υψηλότερο από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (21%). Ακολουθούν, με σημαντική διαφορά, η Κροατία και η Ρουμανία με ποσοστά περίπου 30% και 29% αντίστοιχα.
Η Ελλάδα δεν είναι απλώς μία από τις χώρες με το υψηλότερο ποσοστό καπνιστών, αλλά και μία από τις λιγότερο βελτιούμενες. Την ώρα που στην υπόλοιπη Ευρώπη η συνήθεια αυτή εμφανίζει καθοδική πορεία (από 26% το 2017 σε 24% το 2023), η χώρα μας παραμένει στάσιμη, με μικρές διακυμάνσεις και χωρίς σημαντικά σημάδια προόδου. Σε πλήρη αντίθεση με αυτή την εικόνα βρίσκονται οι σκανδιναβικές και οι βορειοδυτικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που παρουσιάζουν θεαματική πρόοδο. Η Σουηδία, με μόλις 8% καπνιστές στον ενήλικο πληθυσμό, ακολουθούμενη από την Ολλανδία (11%) και τη Δανία (14%), αποδεικνύουν πως η μακροπρόθεσμη, συνεπής και αυστηρά εφαρμοσμένη πολιτική υγείας μπορεί να έχει απτά αποτελέσματα.
Η ελληνική αντικαπνιστική νομοθεσία, ωστόσο, είναι θεωρητικά από τις αυστηρότερες στην Ευρώπη. Από το 2010, και με ενίσχυση το 2019, απαγορεύεται το κάπνισμα σε εσωτερικούς χώρους, υγειονομικά καταστήματα, σχολεία, δημόσιες υπηρεσίες, ακόμα και σε ανοιχτούς χώρους όταν παρίστανται ανήλικοι. Το νομοθετικό πλαίσιο περιλαμβάνει επίσης προϊόντα ατμίσματος και θερμαινόμενου καπνού. Παρ’ όλα αυτά, η εφαρμογή του νόμου αποδεικνύεται προβληματική με βάση τα στοιχεία που έρχονται στο «φως». Οι έλεγχοι είναι ανεπαρκείς, τα πρόστιμα σπάνια επιβάλλονται και συχνά παρατηρείται ανοχή ή αδιαφορία από επιχειρηματίες και ελεγκτικούς μηχανισμούς. Σε νυχτερινά μαγαζιά, κλαμπ, μπαρ και καφέ, το κάπνισμα συνεχίζεται σχεδόν ανενόχλητα, διατηρώντας την κουλτούρα μιας βλαβερής και ενίοτε κοινωνικά αποδεκτής συνήθειας. Οι θαμώνες -στην πλειονότητα των περιπτώσεων- όχι μόνο έχουν το ελεύθερο να καπνίσουν, αλλά βρίσκουν σε τραπέζια εσωτερικών χώρων ακόμα και αυτοσχέδια τασάκια.
Η Eurostat υπενθυμίζει ότι η μείωση του καπνίσματος αποτελεί βασικό στόχο βιώσιμης ανάπτυξης υπό την ετικέτα «Καλή υγεία και ευεξία». Η σύγκριση της Ελλάδας με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες καταδεικνύει πως η πραγματική πρόκληση δεν είναι η ψήφιση νόμων, αλλά η συνέπεια στην εφαρμογή τους και η στήριξη πολιτικών πρόληψης από την Πολιτεία.
Μ.Η.Τ. 232120