Η πρόταση του Μακρόν για πιστοποίηση των ΜΜΕ πυροδοτεί ανησυχίες για μπλόκο στην ελευθερία του λόγου στη Γαλλία
Πρόσφατα ο Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι είναι υπέρ της δημιουργίας μιας ετικέτας πιστοποίησης (όπως στα καταναλωτικά προϊόντα) των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, με σκοπό να γίνεται διαχωρισμός από εκείνα που με ψευδείς ή προπαγανδιστικές ειδήσεις «θα μπορούσαν να βλάψουν τη δημοκρατία».
- Παρίσι, Μαρία Δεναξά
Ο σκοπός μιας τέτοιας ενέργειας, βασικά, είναι να στιγματίσει τα αντιπολιτευόμενα ΜΜΕ και, σε δεύτερο χρόνο, τα κοινωνικά δίκτυα, με τον κίνδυνο να αποδυναμωθεί σε μέγιστο βαθμό η προστασία του πλουραλισμού και να επιχειρηθεί η απαγόρευση μιας συγκεκριμένης οπτικής, ανάλυσης ή κριτικής.
«Πρέπει να πιστοποιηθούν οι πηγές πληροφόρησης» είχε τονίσει κατά τη διάρκεια συνάντησης με αναγνώστες του εκδοτικού ομίλου EBRA, που εκδίδει τα έντυπα Le Progrès, DNA, Le Dauphiné libéré, Le Bien public… Παρόλο που το αρνείται, επιθυμία του Γάλλου προέδρου είναι ο έλεγχος και ο διαχωρισμός των μέσων που πρέπει να υποστηρίζονται από την εξουσία από εκείνα που πρέπει να «καταπολεμηθούν». Κατά τη διάρκεια αυτής της συνάντησης είχε υποστηρίξει ότι «δεν είναι δουλειά του κράτους να το κάνει αυτό, γιατί τότε θα ήμασταν σε δικτατορία».
«Διαλογή»
Ομως, στη συνέχεια, δήλωσε πως δεν θέλει να κάνει «διαλογή» ανάμεσα στα μέσα, αλλά «σε ένα περιβάλλον όπου πολλαπλασιάζονται τα ΜΜΕ κάθε είδους», ώστε «να βοηθήσει τον πολίτη να προσανατολίζεται και να γνωρίζει τι βασίζεται σε δημοσιογραφική εργασία με όλους τους κανόνες που αυτό συνεπάγεται», ξεκινώντας από την επαλήθευση της πληροφορίας και τι ξεφεύγει από το φιλτράρισμά της ή «εργαλειοποιείται από ομάδες συμφερόντων ή από ξένες δυνάμεις».
Ο δρόμος προς την Κόλαση του μακρονισμού είναι στρωμένος, φαινομενικά, με καλές προθέσεις, όμως υπάρχει πραγματικός κίνδυνος σύγχυσης ανάμεσα στις καλές και τις κρυφές στοχεύσεις όσων πρωταγωνιστούν στον δημόσιο διάλογο. Ο Τύπος αντιμετωπίζει πράγματι πολλές προκλήσεις.
Η πρώτη είναι υπαρξιακή και μάλιστα ανεξάρτητα από την εκάστοτε εξουσία. Οσο περισσότεροι εκδότες υπάρχουν και κάτοχοι ΜΜΕ τόσο πιο εγγυημένος είναι ο πλουραλισμός της ενημέρωσης. Η δεύτερη είναι να αντισταθεί στην επέλαση που ασκούν οι πλατφόρμες GAFAM, οι οποίες, σε αυτήν την περίπτωση, δεν υπόκεινται σε κανέναν κανόνα και αποτελούν υπαρξιακή απειλή για όλα τα «παραδοσιακά» μέσα, ανεξαρτήτως ευαισθησίας.
Η ιδέα της «πιστοποίησης» την οποία ανέφερε ο Μακρόν είναι επικίνδυνη τη στιγμή που, πέρα από αυτά τα μείζονα μακροοικονομικά ζητήματα, το πολιτικό και μιντιακό κλίμα οξύνεται, λόγω και της αυξανόμενης απήχησης των μέσων του ομίλου Μπολορέ στη Γαλλία (JDD, Cnews, Europe 1), που πρόσκεινται στον χώρο της ριζοσπαστικής Δεξιάς. Αυτά γίνονται στόχος των κρατικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων, που με τη σειρά τους καταγγέλλονται από τα μέσα που τίθενται στο στόχαστρο, αλλά όχι μόνο από αυτά.
Η αντιπαράθεση ανάμεσα σε διαφορετικές γραμμές σύνταξης είναι θεμιτή. Αλλά είναι ανησυχητικό να βλέπουμε ότι η επιτυχία ενός μέσου (ανεξαρτήτως ιδεολογικού προσανατολισμού) παρουσιάζεται ως κίνδυνος για τη δημοκρατία. Την ίδια στιγμή, το γαλλικό μιντιακό τοπίο απέχει πολύ από το να αντικατοπτρίζει τις εκλογικές ισορροπίες των Γάλλων. Ο κίνδυνος μιας πιστοποίησης είναι να ξεχαστεί η μέριμνα για τον πλουραλισμό και να επιχειρηθεί η απαγόρευση μιας οπτικής που δεν ταιριάζει στους αυτόκλητους φύλακες της «αλήθειας» ή, ακόμη χειρότερα, σε δικαστές στους οποίους θα ζητηθεί να αποφασίζουν τι είναι είδηση και τι όχι, με συνοπτικές διαδικασίες.
Ως εγγυητή, ο Μακρόν ανέφερε την οργάνωση Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF), η οποία, ωστόσο, δεν είναι απαλλαγμένη από τη δική της ακτιβιστική χροιά. Ορισμένες εκπομπές της κρατικής ραδιοτηλεόρασης επιτρέπουν στον εαυτό τους μεθοδολογικές στρεβλώσεις για να απαξιώσουν ανταγωνιστές της ιδιωτικής σφαίρας που δεν είναι αρεστοί. Και ποια θα είναι, σύμφωνα με τον Μακρόν, τα κριτήρια που θα διαχωρίζουν την αλήθεια από τις «ψευδείς ειδήσεις»;
Θα πρέπει, άραγε, να τιμωρηθεί ένα μέσο που εξηγούσε τη σημασία της μάσκας κατά την εποχή του κορονοϊού, τη στιγμή που η Γαλλίδα κυβερνητική εκπρόσωπος δήλωνε ότι «δεν ήταν απαραίτητη»; Οταν μια πολιτική εξουσία προωθεί την «πιστοποίηση» της πληροφόρησης, αυτό δεν αποτελεί καλό σημάδι για τη συνέχεια… Και η συνέχεια γράφτηκε το βράδυ της Δευτέρας, αναδεικνύοντας τις πραγματικές προθέσεις του Γάλλου προέδρου. Ο λογαριασμός Χ της γαλλικής προεδρίας εξαπέλυσε επίθεση στον τηλεοπτικό σταθμό CNEWS και σε όλα τα μέσα του ομίλου Μπολορέ, που πρόσκειται στη ριζοσπαστική Δεξιά, κατηγορώντας τα για διάδοση ψευδών ειδήσεων επειδή ασκούν αντιπολίτευση στην κυβέρνηση Μακρόν αλλά και στον επικεφαλής του γαλλικού κράτους.
Η ηθική της ήττας
Πέρα από τον ιδεολογικό προσανατολισμό των μέσων του Μπολορέ, πρόκειται για μια πρωτόγνωρη και ξεκάθαρη κίνηση κατά της ελευθερίας της έκφρασης. Πρόκειται για εκτροπή που δεν είναι ατύχημα, αλλά στρατηγική. Στρατηγική μιας εξουσίας που, συνειδητοποιώντας την ηθική της ήττα, φιμώνει την ελευθερία του λόγου. Η δήθεν «Δημοκρατία που πάει Εμπρός», όπως ήταν το κύριο προεκλογικό σύνθημα του Εμανουέλ Μακρόν, μεταμορφώνεται σιγά σιγά σε δημοκρατία υπό κηδεμονία.
Ανίκανος να συσπειρώσει και να δώσει ελπίδα στους Γάλλους, τώρα που έπεσαν οι μάσκες και αποκαλύφθηκε με ποιον έχει να κάνει η Γαλλία, ο Μακρόν επιλέγει την καταναγκαστική πειθαρχία. Επιχειρεί να καθορίσει τι είναι αλήθεια και τι ψέμα στον δημόσιο λόγο και ετοιμάζεται να μοιράσει ετικέτες πιστοποίησης στα μέσα ενημέρωσης, ώστε να αναδείξει ποια είναι φιλικά προς την ολιγαρχία και ποια όχι, με απώτερο σκοπό να διαπομπεύσει και να ποινικοποιήσει τις αντίθετες φωνές και όποιον υποστηρίζει κάτι διαφορετικό από το κυρίαρχο αφήγημα.
Ο Εμμανουέλ Μακρόν σήμερα είναι γυμνός. Πολιορκημένος από την πλειονότητα των δυσαρεστημένων Γάλλων, κυβερνά με μια μειοψηφική κυβέρνηση που απορρίπτεται από τον λαό, κι ο ίδιος επιμένει να παραμένει στον προεδρικό θώκο με τη βοήθεια της διοικητικής, της αστυνομικής και της δικαστικής ισχύος. Στην Ουκρανία προωθεί την κλιμάκωση χωρίς λαϊκή εντολή, εξυπηρετώντας τα συμφέροντα των ατλαντιστών και όχι τα γαλλικά. Στο Παρίσι επιβιώνει χάρη σε μια δειλή πολιτική τάξη που προσποιείται την αντιπολίτευση για να διαφυλάξει τα προνόμιά της.
Η οργουελική εκτροπή της δημοκρατίας
Κάθε κρίση που αντιμετωπίζει η Γαλλία αποκαλύπτει ένα νέο επίπεδο αυταρχισμού. Η επιβολή λογοκρισίας στα ανεξάρτητα ΜΜΕ θα μετατρέψει τη δημόσια συζήτηση σε νομική υπόθεση. Η εκτελεστική εξουσία δεν ανέχεται πλέον την αντίθεση: κάθε κριτική θα θεωρείται «προσβολή στη δημοκρατία», δηλαδή στο ίδιο το πρόσωπο του προέδρου.
Η οργουελική εκτροπή είναι εμφανής: η εξουσία παρουσιάζεται ως θύμα για να καταπνίξει καλύτερα κάθε αντίσταση. Αυτή η διολίσθηση προς ένα κράτος επιτήρησης δεν είναι ασήμαντη. σηματοδοτεί τον θάνατο του πραγματικού πλουραλισμού. Σε αυτό το πλαίσιο η χώρα γλιστρά σιγά σιγά προς την επιβαλλόμενη σιωπή μιας δημοκρατίας που βρίσκεται σε αδιέξοδο. Το μέλλον της χώρας θα εξαρτηθεί από την ικανότητα των πολιτών να ξαναγίνουν κυρίαρχοι. Το σημερινό σύστημα, διαβρωμένο από τη διαφθορά, την υπακοή στις Βρυξέλλες και τη δουλοπρέπεια προς την Ουάσινγκτον, δεν προσφέρει πλέον καμία εθνική προοπτική. Η αναγέννηση θα έρθει από τα κάτω ή δεν θα έρθει καθόλου.
