Αρχίζει η δίκη του αιώνα στην Ισλανδία!

Μια δίκη από αυτές που σπάνια πραγματοποιούνται σε όλο τον κόσμο ξεκινάει σήμερα στην Ισλανδία. Ο πρώην πρωθυπουργός Γκέιρ Χάαρντε οδηγείται ενώπιον ειδικού δικαστηρίου, κατηγορούμενος ότι έθεσε σε κίνδυνο τα συμφέροντα της χώρας, αποτυγχάνοντας να αποτρέψει την κρίση στο τραπεζικό σύστημα το 2008. Ο Χάαρντε είχε παραιτηθεί τον Ιανουάριο του 2009, μετά την κατάρρευση των τριών μεγαλύτερων τραπεζών της Ισλανδίας. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, ο πρώην πρωθυπουργός κατηγορείται για αμέλεια και παράβαση καθήκοντος, γιατί δεν έκανε τις απαραίτητες αποφασιστικές κινήσεις όταν οι τράπεζες Kaupthing, Landsbanki, και Glitnir κατέρρευσαν. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, στην πορεία προς το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης του 2008, οι τράπεζες της Ισλανδίας συσσώρευσαν χρέη δεκαπλάσια του ΑΕΠ της χώρας. Εάν ο πρώην πρωθυπουργός κριθεί ένοχος, αναμένεται να καταδικαστεί σε ποινή φυλάκισης δύο ετών.

Στη δίκη έχουν κληθεί να καταθέσουν περίπου 50 μάρτυρες, συμπεριλαμβανομένων πρώην διευθυντικών στελεχών των τριών τραπεζών, αλλά και μέλη του διοικητικού συμβουλίου της Κεντρικής Τράπεζας της Ισλανδίας, ενώ αναμένεται να διαρκέσει αρκετές εβδομάδες. Το ειδικό δικαστήριο που έχει συσταθεί αποτελείται από πέντε μέλη του ανώτατου δικαστηρίου, έναν περιφερειακό δικαστή του Ρέικιαβικ, έναν καθηγητή συνταγματικού δικαίου και οκτώ ακόμη πρόσωπα, ανάμεσά τους και νομικοί, οι οποίοι διορίστηκαν από τη Βουλή.

Η υπόθεση έχει ήδη προκαλέσει πολιτικές αντιπαραθέσεις, καθώς ο Χάαρντε είναι το μόνο πρώην μέλος της κυβέρνησης που προσάγεται σε δίκη. Το Κοινοβούλιο αποφάσισε τον Σεπτέμβριο του 2010 να μην προσαχθούν σε δίκη, για το ρόλο τους στην υπόθεση, τρεις υπουργοί.

Οι υποστηρικτές του πρώην πρωθυπουργού και πρώην μέλη του κόμματός του προσπάθησαν να επιταχύνουν την ακύρωση της δίκης, αλλά η τελευταία προσπάθειά τους απορρίφθηκε την περασμένη Πέμπτη.

Οσοι υποστηρίζουν τη διεξαγωγή της δίκης, όπως η επίκουρη καθηγήτρια πολιτικής επιστήμης στο πανεπιστήμιο της Ισλανδίας Στεφανία Οσκαρσντότιρ, λένε ότι μπορεί να ρίξει φως στα αίτια που οδήγησαν στην κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος. Οπως εξήγησε σε συνέντευξή της η κυρία Οσκαρσντότιρ, η κρίση έπληξε σοβαρά το πολιτικό σύστημα, ενώ «πολλοί θεωρούν ότι η κυβέρνηση θα έπρεπε να είναι σε θέση να τους προστατεύσει». Κατά την καθηγήτρια πολιτικών επιστημών, η διαδικασία της φιλελευθεροποίησης της οικονομίας, που εφαρμόστηκε τη δεκαετία του 1990, οδήγησε πιθανότατα στα γεγονότα του 2008.

Μαρία Παναγιώτου