{Από το περιοδικό «δ» που κυκλοφορεί με την «κυριακάτικη δημοκρατία»}
Είναι γεγονός ότι η ανθρώπινη ζωή στην καθημερινότητά της είναι ιδιαίτερα σκληρή και δύσκολη. Στον αγώνα αυτόν της επιβίωσης ο καθημερινός άνθρωπος ψάχνει να βρει μικρές οάσεις χαράς για να μπορέσει να πάρει ένα κουράγιο να συνεχίσει τη δύσκολη καθημερινότητα. Δύο από τις πολύ μεγάλες χαρές που έχει ο άνθρωπος είναι η απόλαυση που προέρχεται από το φαγητό και η απόλαυση που έρχεται από τη συνεύρεση των δύο φίλων. Η Εκκλησία και τις δύο αυτές ευχαριστήσεις τις αντιμετωπίζει με πολύ μεγάλη καχυποψία και γενικά τον ηδονισμό τον θεωρεί μια πολύ μεγάλη αμαρτία. Αραγε είναι όντως έτσι;
Αν λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι ο Θεός τα πάντα εν σοφία εποίησε, τότε είναι αυτός ο οποίος προσδίδει ευχαρίστηση μέσα από αυτές τις πράξεις. Και οι δύο αυτές πράξεις, αν τους αφαιρέσουμε την έννοια της ηδονής, είναι βαρετές και πολύ αντιαισθητικές. Για να επιβιώσω τρώω υποχρεωτικά πράγματα σκληρά, δύσπεπτα, ακριβά. Τρώω, ζω, δεν τρώω, πεθαίνω. Ετσι, ο καλός Θεός, για να βοηθήσει την επιβίωση, κανόνισε στο φαγητό να συμμετέχουν και οι πέντε αισθήσεις. Βλέπεις το φαγητό και χαίρεσαι, ακούς τους ήχους του στην κατσαρόλα, το ακουμπάς με τα χέρια, με τα χείλια και, κυρίως, το μυρίζεις και το γεύεσαι. Αυτές οι δύο αισθήσεις είναι αυτές που δίνουν τη μεγάλη απόλαυση την ώρα του φαγητού. Σου αρέσει το φαγητό, τρως, ηδονίζεσαι, χαίρεσαι και τελικά επιβιώνεις. Γιατί το σώμα σου, μέσω της τροφής, παίρνει τα συστατικά που χρειάζεται.
Να, λοιπόν, γιατί ενεργοποιούνται και οι πέντε αισθήσεις με τη λήψη του φαγητού: Για να σε υποχρεώσουν να επιζητήσεις την ευχαρίστηση και μέσα από την ευχαρίστηση να φας και να επιζήσεις. Το φαγητό είναι κυρίως θρέψη και επιβίωση. Ο πλούτος των τελευταίων αιώνων το έχει μετατρέψει σε αυτοσκοπό με μοναδικό σκοπό τον ηδονισμό. Κι εκεί χάνεται το παιχνίδι.
Ας έρθουμε τώρα και στην άλλη κορυφαία πράξη της ζωής, τη σεξουαλική συνεύρεση. Εάν μπορούσε κανείς να αφαιρέσει την ευχαρίστηση που γεννάται μέσα από αυτήν, θα έβλεπε δύο ιδρωμένα σώματα, που οι αδένες τους βγάζουν διάφορα υγρά με παράξενες μυρωδιές, να συνευρίσκονται, να παίρνουν διάφορες παράξενες στάσεις και, τέλος, έπειτα από λίγο να είναι τόσο πολύ εξουθενωμένοι, που τις περισσότερες φορές ο ένας περιφρονεί τον άλλον. Κι όμως, η σεξουαλική συνεύρεση είναι πρώτιστης σημασίας για την επιβίωση του ανθρωπίνου γένους. Και πάλι εδώ ο Θεός βάζει και τις πέντε αισθήσεις να δουλεύουν. Οι συνευρισκόμενοι ερεθίζονται από την εικόνα, τις φωνές, τα αγγίγματα, τις μυρωδιές, ακόμα και τη γεύση. Κι έτσι το ανθρώπινο γένος διαιωνίζεται.
Το ερώτημα το οποίο μου έρχεται είναι αφού οι δύο αυτές πράξεις είναι τόσο σημαντικές για τον άνθρωπο γιατί θεωρούνται αμαρτία από την Εκκλησία; Σε μερικές περιπτώσεις είναι η άποψη του πολύ συντηρητικού κλήρου, που η αλήθεια είναι ότι δεν μπορεί να βασιστεί σε κανένα ιερό βιβλίο. Ο Χριστός ευλόγησε τους πέντε άρτους, έκανε το νερό κρασί στον γάμο της Κανά και πολλαπλασίασε τα ψητά ψαράκια για να φάει ο κόσμος. Δεν έδιωξε ποτέ τις γυναίκες από κοντά του, ίσα ίσα που τις ευλογεί, όσο αμαρτωλές και αν είναι.
Αυτό το οποίο όμως θα μπορούσε να είναι κατακριτέο σε πολλές κοινωνίες είναι η κατάχρηση αυτών των ηδονών και ο αυτοσκοπός τους. Προσωπικά ασχολήθηκα χρόνια με το καλό, εκλεκτό και νόστιμο φαγητό. Κάποια στιγμή μπορεί και να είχα ξεφύγει. Ο χρόνος, η τριβή με την καθημερινότητα και η πείρα ξεκαθάρισαν τις ιδέες μου. Ναι, το φαγητό πρέπει να είναι νόστιμο Ναι, πρέπει να είναι καλομαγειρεμένο, πρέπει όμως να έχει λίγα και ευδιάκριτα υλικά.
Τρώω και, όταν τρώω, χαίρομαι και ευχαριστιέμαι, αλλά προσπαθώ ταυτόχρονα να αντιληφθώ ότι τρώω για να ζήσω. Υπάρχει μια παραξενιά στο φαγητό, ξεκινάς τη ζωή σου τρώγοντας τροφές με απαλή γεύση και άρωμα. Οσο προχωράς επιδιώκεις τις έντονες γεύσεις και ανακαλύπτεις νέα τρόφιμα με πολλά λιπαρά, με πολύ αλάτι και μέσα στο ρεπερτόριό σου μπαίνουν τρόφιμα ακριβά, σπάνια, που έρχονται από πολύ μακρινά μέρη του πλανήτη. Δηλαδή επικεντρώνεσαι περισσότερο στον ηδονισμό παρά στη θρέψη. Μετά τα 40 αρχίζεις και μαζεύεσαι, απολαμβάνεις τη γεύση ενός μήλου, μιας κουταλιάς μέλι, το τραγανό ενός καρότου. Περιορίζεις το διαιτολόγιό σου και ο πεπειραμένος ουρανίσκος σου είναι πια σε θέση να απολαύσει τις μεστές γεύσεις από καθημερινά τρόφιμα, που πριν από χρόνια τα περιφρονούσες. Κλείνεις τη ζωή σου με ελάχιστο φαγητό και καθόλου ερωτικές συνευρέσεις.
Ολα τα πράγματα στη ζωή θέλουν μέτρο – ακόμα κι αυτές οι πράξεις επιβίωσης. Κατά πάσα πιθανότητα την υπερβολή στηλιτεύει η Εκκλησία και όχι αυτές καθαυτές τις πράξεις. Ολα αυτά που σας περιέγραψα τα αναλύω και τα συνθέτω εδώ και χρόνια και σκέφτηκα να τα μοιραστώ μαζί σας. Να σας βάλω στον ίδιο προβληματισμό, ο οποίος πιθανώς να υπήρχε ήδη στο μυαλό σας. Θα μου άρεσε να ακούσω τη γνώμη σας.
Από τον
Ηλία Μαμαλάκη
