Σήμερα, 10 Οκτωβρίου, η Εκκλησία τιμά τη μνήμη των Αγίων Ευλαμπίου και Ευλαμπίας, των αδελφών που έζησαν στις αρχές του 4ου αιώνα και μαρτύρησαν με γενναιότητα για την πίστη τους στον Ιησού Χριστό. Η συγκινητική ιστορία τους, γεμάτη θάρρος, αυταπάρνηση και θαυμαστά γεγονότα, παραμένει αιώνιο σύμβολο ομολογίας και αδελφικής αγάπης.
Η καταγωγή και η εποχή τους
Οι δύο άγιοι κατάγονταν από τη Νικομήδεια της Μικράς Ασίας, μια από τις σημαντικότερες πόλεις της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Έζησαν στα χρόνια του σκληρού διωγμού των χριστιανών από τον αυτοκράτορα Μαξιμιλιανό, όταν η δημόσια ομολογία πίστεως ισοδυναμούσε με θανατική καταδίκη. Η οικογένειά τους ήταν χριστιανική και ευσεβής· ανατράφηκαν με φόβο Θεού, μελετώντας τις Γραφές και προσευχόμενοι κρυφά, όπως επέβαλλαν οι συνθήκες της εποχής.
Όταν οι χριστιανοί της περιοχής αναγκάστηκαν να κρυφτούν για να αποφύγουν τους διωγμούς, ο νεαρός Ευλάμπιος ανέλαβε να μεταβεί στην πόλη για να προμηθευτεί τρόφιμα. Εκεί αντίκρισε τα αυτοκρατορικά διατάγματα που διατάσσουν τον αφανισμό των πιστών. Με θάρρος και αγανάκτηση, έσκισε τις ανακοινώσεις, ομολογώντας δημόσια την πίστη του στον Χριστό. Η πράξη του αυτή προκάλεσε τη σύλληψή του και την προσαγωγή του ενώπιον των αρχών. Παρά τις απειλές, ο Ευλάμπιος αρνήθηκε να προσκυνήσει τα είδωλα και δήλωσε πως μόνο στον αληθινό Θεό ανήκει η λατρεία του.
Η εμφάνιση της Ευλαμπίας
Κατά τη διάρκεια της δίκης και των βασανιστηρίων του αδελφού της, η Ευλαμπία, νεαρή και γενναία, έσπευσε στο πλευρό του. Ομολόγησε με παρρησία ότι είναι χριστιανή και ζήτησε να μαρτυρήσει μαζί του. Οι ειδωλολάτρες δικαστές αιφνιδιάστηκαν από το θάρρος και την αφοσίωση της νεαρής γυναίκας, μα εκείνη στάθηκε ακλόνητη, λέγοντας πως προτιμά να πεθάνει για τον Χριστό παρά να προδώσει την ψυχή της.
Τα βασανιστήρια που ακολούθησαν ήταν σκληρά: τους μαστίγωσαν ανελέητα, τους έριξαν σε καζάνια με καυτό υγρό και στη συνέχεια σε φλεγόμενη κάμινο. Ωστόσο, κατά την παράδοση, η δύναμη του Θεού τους προστάτευσε, και η φωτιά δεν άγγιξε τα σώματά τους. Το θαυμαστό αυτό γεγονός συγκλόνισε το πλήθος· πολλοί από τους παρισταμένους στρατιώτες, βλέποντας την υπομονή και τη θεία επέμβαση, πίστεψαν στον Χριστό και ομολόγησαν την πίστη τους μπροστά στους διώκτες. Περισσότεροι από διακόσιοι άνδρες ακολούθησαν το παράδειγμα των αδελφών και μαρτύρησαν μαζί τους.
Ο Ευλάμπιος αποκεφαλίστηκε πρώτος, ενώ η Ευλαμπία, μη αντέχοντας τη θλίψη και τα τραύματα, παρέδωσε το πνεύμα της λίγο αργότερα, κρατώντας σφιχτά στα χέρια της τον σταυρό.
Η πνευματική τους κληρονομιά
Οι Άγιοι Ευλάμπιος και Ευλαμπία τιμώνται ως «αυτάδελφοι μάρτυρες», δηλαδή αδελφοί που πορεύτηκαν μαζί στον δρόμο της ομολογίας και του μαρτυρίου. Η Εκκλησία τους προβάλλει ως πρότυπα πίστης, θάρρους και οικογενειακής ενότητας. Το μαρτύριό τους φανερώνει ότι η αγάπη προς τον Θεό μπορεί να υπερνικήσει κάθε φόβο και να ενώσει τους ανθρώπους ακόμη και μπροστά στον θάνατο.
Κάθε χρόνο, στις 10 Οκτωβρίου, ψάλλονται τροπάρια και κοντάκια προς τιμήν τους, που εξυμνούν τη γενναιότητά τους και την αφοσίωσή τους στον Σταυρό του Κυρίου. Οι πιστοί επικαλούνται τη μεσιτεία τους για να λάβουν δύναμη στους προσωπικούς τους αγώνες και να βαδίζουν με πίστη και υπομονή στο θέλημα του Θεού.
Η μνήμη των Αγίων Ευλαμπίου και Ευλαμπίας δεν αποτελεί απλώς ανάμνηση ενός ηρωικού παρελθόντος, αλλά ζωντανή υπενθύμιση ότι η αληθινή πίστη δεν γνωρίζει φόβο ούτε υποχωρεί μπροστά στη δοκιμασία. Η ζωή και το μαρτύριό τους φωτίζουν τον δρόμο της χριστιανικής μαρτυρίας και υπενθυμίζουν πως η αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον μπορεί να καταστήσει ακόμη και τον θάνατο πύλη αιώνιας ζωής.
